روایت غیرتوریستی از جنوب

فهیمه اسماعیلی

«سیریکی‌ها شهرشان را یکی از زیباترین شهرهای ساحلی جهان می‌دانند و به استناد نظر گردشگران معتقدند از جهت زیبایی طبیعت و زاویه طلوع خورشید، این شهر را فقط می‌توان با لیسبون پرتغال مقایسه کرد.» این یک خط از سفرنامه محمدرضا وحیدزاده با عنوان «ماهی‌خوران»، به سواحل جنوبی ایران است. سفرنامه‌ای که در آن تصاویری دیده می‌شود که شاید برای خواننده ایرانی نه‌تنها بکر است بلکه باور کردنی نباشد.

باورنکردنی از این حیث که خواننده وقتی با تصاویر مردم جنوب روبه‌رو می‌شود باور نمی‌کند که مشغول مطالعه روایتی از سواحل کشورمان ایران است، زیرا نویسنده زشت و زیبا را کنار هم قرار داده و تصویری نزدیک به واقعیت را پیش روی چشم خواننده بازسازی کرده است. وحیدزاده هم از زیبایی‌های بصری و طبیعی منطقه جنوب سخن گفته و هم از فقر و محرومیتی که بعد از گذشت قریب به چهل سال از انقلاب همچنان پابرجا است. همین نکات سفرنامه او را از یک روایت توریستی متمایز می‌کند و اثرش را به روایت اشک و لبخندها تبدیل می‌کند.

در «ماهی‌خوران» زوایایی از جنوب ایران که شاید پای خواننده کتاب بعد از این هم به آنجا باز نشود نشان داده می‌شود. برای مثال رفتن به نقطه صفر مرزی آن هم درمنطقه بلوچستان رویدادی است که شاید خواننده هیچگاه موفق به تجربه آن نشود. حال بماند که دلهره جا گذاشتن یکی از همراهان در آن نقطه نیز یکی از همان تجربیاتی است که هیچگاه به خواننده دست نمی‌دهد. مگر می‌شود جایی بروید و همسفر خود را فراموش کنید آنهم در نقطه صفر مرزی.

وجه تسمیه این کتاب جدا از اینکه نام قدیم منطقه مکران است، اما وجه تسمیه طنزی با خود دارد که با خواندن اثر به آن دست پیدا می‌کنید. موجز بودن ویژگی مهمی است که نویسنده در روایت سفر خود به آن دقت داشته و تلاش کرده حوصله خواننده را با روایت جزئیات سر نبرد.

در این کتاب خواننده از زبان قلم وحیدزاده می‌شنود که چه ظرفیت‌هایی مانند زیبایی‌های طبیعی که می‌تواند محلی برای جذب گردشگر خارجی باشد وجود دارد ولی به خاطر سوء مدیریت و اغلب بی‌توجهی مسئولان از آن غفلت شده است. وحیدزاده در روایتش دست به خودسانسوری نزده و خواننده در لحظاتی که حس شیرین تجربیات جدید را به او القا می‌کند، در کنار راوی است، لذت شیرجه زدن با لباس در آب‌های خور یکی از آن تجربیاتی است که شاید در هر شرایطی هرکسی دل و جرات آن را نداشته باشد پس باید با اطمینان گفت که از خواندن این کتاب لذت خواهید برد.

سفرنامه «ماهی خوران» اثر محمدرضا وحیدزاده را نشر قاف منتشر کرده است.