مصرف نقل و نباتی «دارو» در ایران

به گزارش نما، این امر تنها در ایران اتفاق نمی افتد، مردم دیگر کشورها نیز از مصرف خودسرانه دارو ابایی ندارند تا جایی که شايعترين علت مسموميت در جهان را ناشی از آن می دانند. ايران نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد و حتی تا جایی پیش رفته است که به مقام دومی آسیا رسیده است البته کشور پهناور و پرجمعیت چین در رتبه نخست جای دارد. 20 درصد كل داروهاي مصرفي در ايران به صورت خودسرانه و بدون تجويز پزشك مصرف مي شود.سالانه بيش از 10 هزار مورد عارضه ناشي از مصرف نادرست دارو گزارش ميشود. كه پيش بيني مي شود، به علت گزارش نشدن تمامي موارد و نيز به دليل عدم آگاهي از اينكه مشكل پيش آمده ممكن است، عارضه نامطلوب دارويي باشد،و يا اينكه برخي عوارض دارويي ممكن است،با تاخير ايجادشود، آمار واقعي احتمالا خيلي بيشتر از اينهاست.
هر ايراني به طور متوسط در طي يك سال 339 بار دارو مي خورد.كه اين رقم چهار برابر آمار جهاني است. سرانه كلي مصرف دارو در ايران سه برابر استاندارد جهاني است.در مجموع حدود 40 درصد از مردم ايران به صورت خودسرانه دارو مصرف مي كنند.چيزي در حدود دو نفر از هر پنج نفر ايراني.ميانگين اقلام دارويي در جهان حدود 2 قلم دارو در هر نسخه است و اين ميزان در ايران۳تا ۴ قلم است. بر اساس گزارشهاي متعدد در مجموع مسكن ها و آنتي بيوتيك ها پر مصرف ترين داروها در ايران هستند.
با تمام این آمار و ارقام و اطلاع از نادرست بودن مصرف خودسرانه دارو، نمی توان وجود یک جعبه دارویی را در هر خانواده ای نادیده گرفت. در برخی موارد قرص ها و داروهای موجود جعبه های دارو ماهها و سالها بدون استفاده می ماند و فرد بدون آنکه اطلاعی از تاریخ انقضای آن داشته باشد اقدام به مصرف آن می کند.
یک داروساز در خصوص تاریخ انقضای داروها به باشگاه خبرنگاران گفت: قرص‌ها و شربت‌ها حاوی تاریخ انقضایی هستند که بر روی آنها درج شده‌اند. کارخانه‌های داروسازی برای اینکه این تاریخ را به دست آورند معمولا داروها را در شرایطی مانند دمای خیلی بالا، خیلی پایین، شوک‌های مکانیکی و رطوبت قرار می‌دهند به همین دلیل تاریخ انقضای داروها با هم بسیار متفاوت است.

فاطمی افزود: تاریخ انقضای بعضی از داروها می‌تواند تا 5 سال طول بکشد در مورد واکسن‌ها این تاریخ کوتاه‌تر و در حدود 6 ماه است. به همین دلیل نمی‌توان تاریخ ماندگاری قرص یا شربت را حدس زد. اما عموما تاریخ انقضای قرص‌ها بیشتر از شربت‌ها می‌باشد.
وی تصریح کرد: در صورتی که بسته بندی دارو باز نشده باشد می‌توان آن را تا 6 ماه بعد از تاریخ انقضا هم استفاده نمود اما این امر درباره‌ی همه‌ی داروها صادق نیست. برخی از داروها ممکن است بعد از تاریخ انقضای آنها تغییر زیادی نکنند اما اغلب آنها اثربخشی و کارایی خود را از دست می‌دهند و ندرتا بعضی از این داروها دارای اثربخشی مضر نیز خواهند بود که از معروفترین آنها می‌توان به قرص تتراسایکلین اشاره کرد.
این داروساز با اشاره به اینکه همه‌ی داروها باید در محل‌های خشک و خنک نگه داری شوند و حتی برخی دیگر مانند انسولین، بسیاری از واکسن‌ها و قطره‌های چشمی به شرایط یخچالی نیاز دارند، افزود: دما باعث افزایش واکنش‌های شیمیایی می‌شود و واکنش‌های شیمیایی زمانی‌که سرعت پیدا می‌کنند به گونه‌ای سبب کاهش اثربخشی دارو و یا تبدیل آن به یک ماده‌ی دیگر می‌شود بنابراین برای هر دارو دمایی در نظر می‌گیرند که بر روی آن درج شده است که منظور از دمای اتاق 15 تا 30 درجه، محل خنک 8 تا 15 درجه، یخچال 0 تا 8 و فریزر 15 تا 0 درجه می‌باشد.

گزارش: سیده الهام جوادی