نوبت مطالبه از آمریكا

بر خلاف فضاسازی برخی رسانه ها، وین ایستگاه آخر توافق ایران با 5+1 نبود. لازم الاجرا شدن برجام نیازمند چند گام دیگر است که از جمله آن تصویب لغو قطعنامه های گذشته شورای امنیت سازمان ملل بود.

قطعنامه ناظر به اجرای برجام با رأی هر 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد و بدین ترتیب قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت علیه ایران در قطعنامه جدید به‌صورت مشروط لغو گردید. (هرچند با مکانیزم نسبتا ساده‌ای قابلیت بازگشت دارد.)

منتقدان جدای از انتقاداتی که به متن برجام داشتند، در خصوص قطعنامه شورای امنیت نیز مواردی را به بحث گذاشته اند که از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد: روند مکانیزم ماشه، نادیده انگاشتن مسیر قانونی داخلی تصویب برجام، ورود به حوزه موشک های راهبردی - که حوزه ای خارج از موضوع مذاکرات هسته ای است - و حتی منع محدود برای خرید و فروش سلاح ایران - که به معنای ممانعت از حمایت از محور مقاومت است- و ...

این انتقادات بر اساس اصول سه گانه دقت، حفظ وحدت داخلی و متانت باید در فرآیند مسیر قانونی داخلی، هر یک جداگانه طرح و صحت آن بررسی شود. لکن چه متن حاضر به توافق منتهی شود و چه نشود؛ یک نکته قابل چشم پوشی نیست.

در بند 2 متن قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که توسط وزارت خارجه منتشر شده است، از سوی امضا کنندگان آمده است: «با تاکید مجدد بر تعهد خود به معاهده عدم اشاعه سلاح های هسته ای، ضرورت اینکه تمام دولتهای عضو آن معاهده بایستی به طور کامل به تعهدات خود پایبند باشند، و با یادآوری حق دولتهای عضو، منطبق با مواد 1 و 2 آن معاهده، نسبت به توسعه تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز بدون تبعیض»

این بند در حالی به تصویب رسیده است که آمریکا با آزمایش بمب هسته‌ای گرانشی، در میانه ماه جاری و در وسط مذاکرات، این پیام را به جامعه جهانی ارسال کرده است که ایالات متحده - که به صورت رسمی مانع از اهداف صلح آمیز ایران شده است - خواستار مدرنیزه کردن زرادخانه اتمی خود است و نوسازی آن بخشی از راهبرد نظامی این کشور به شمار می‌رود و واشنگتن هیچ دلیلی نمی‌بیند تا به تعهدات خود در چارچوب پیمان ان‌پی‌تی عمل کند. این در حالی است که در متن N.P.T به تصریح آمده است: «هیچ نکته ای در این پیمان نباید به گونه ای تفسیر شود که حق مسلم هم پیمانان در انجام تحقیقات، تولید و استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز را تحت تأثیر قرار دهد. این امر باید بدون اعمال تبعیض و در مطابقت با مواد ۱ و ۲ این پیمان باشد.» و در بند دیگر تصریح دارد « تمام هم پیمانان متعهد می شوند، مذاکرات به منظور توقف مسابقه سلاح های هسته ای و خلع سلاح هسته ای و انعقاد پیمانی جهت خلع سلاح کامل و عام با مقررات دقیق و مؤثر را با حسن نیت و در اسرع وقت آغاز کنند.»

2 اردیبهشت ماه سال جاری مسئول امور خلع سلاح سازمان ملل متحد رسما اعلام کرد کشورهای دارای سلاح هسته ای به تعهدات خود (در زمینه خلع سلاح هسته ای) عمل نکرده اند و هشدار داد که تعلل قدرت های هسته ای جهان در زمینه خلع سلاح هسته ای، خطر فروپاشی پیمان منع اشاعه هسته ای (N.P.T) را به همراه دارد.

این جدای از تذکرات مکرر روسیه (به عنوان طرف مقابل آمریکا در پیمانهای دوره جنگ سرد) در سالهای اخیر درباره تخطی آمریکا از تعهداتش است.

موارد دیگری نیز از نقض پیمان منع اشاعه سلاح های هسته ای (N.P.T ) توسط آمریکا همچون استقرار سلاح های اتمی تاکتیکی خود در ۵ کشور اروپایی فاقد سلاح هسته ای، آموزش خلبانان کشورهای متحد خود برای استفاده از سلاح های هسته ای و ... در نهادهای بین المللی گزارش شده است.

به نظر می رسد در مسیر مذاکرات جای دیپلماسی عمومی برای مطالبه افکار عمومی جهان برای رفع برخورد تبعیض آمیز بسیار خالی بوده است. تنها کشوری که رسما بمب هسته ای بکار برده است و هنوز و حتی تا همین امروز به توسعه این بمب ها نیز ادامه می دهد؛ تا کنون علیه ایران - که به دلیل ریشه اعتقادی هرگز به سوی بمب هسته ای نرفته است- دست به فضاسازی زده است. سرانجام ایران با طی مسیری 12 ساله موفق به اقناع افکار عمومی در بی اساس بودن اتهامات آمریکا شد.

اما با توجه به تأکید بند 2 قطعنامه اخیر به تعهدات مکرر نقض شده آمریکا، اینک نوبت ایران نیست که در تریبون هایی که این روزها به مناسبت برجام در اختیار دارد، از آمریکا عمل به تعهداتش را مطالبه نماید؟
*عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی