طالبان سه هفته بعد از کنترل کابل، با کمک ارتش پاکستان و در سایه سکوت بین‌المللی محض، پنجشیر تنها ولایت خارج از قلمرو خود را هم به کنترل در آورد. صبح دیروز فیلمی از بالارفتن پرچم طالبان در استانداری استان پنجشیر در شهر خرد بازارک منتشر شد و ساعتی بعد هم سخنگوی طالبان اعلام کرد که کنترل کامل ولایت پنجشیر افغانستان را به دست گرفته است. احمد مسعود و امرالله صالح، معاون پیشین رئیس‌جمهور افغانستان که بعد از کنترل طالبان بر کابل، هسته مقاومت پنجشیر را تشکیل دادند، گفته‌اند که در جایی امن هستند. احمد مسعود با انتشار پیامی از مردم افغانستان خواسته علیه طالبان قیام کنند.
به گزارش «جوان» ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان صبح دیروز اعلام کرد که پنجشیر آخرین ولایت افغانستان نیز به تصرف طالبان درآمده و حالا افغانستان «به طور کامل در تصرف نیرو‌های طالبان قرار دارد.» به گزارش اسپوتنیک، ذبیح‌الله مجاهد در توئیتر نوشت: «آخرین سنگر مزدوران دشمن، استان پنجشیر، به طور کامل تسخیر شد. آخرین تلاش‌ها برای تأمین امنیت کامل در کشور نیز نتیجه داد و استان پنجشیر تحت کنترل کامل امارت اسلامی قرار گرفت.» مجاهد، مقاومت در پنجشیر را «تعدادی از افراد یاغی» توصیف کرده که بخشی از آن‌ها «سرکوب» شدند و عده‌ای فرار کردند. طالبان کنترل پنجشیر را «فتح» خوانده و گفته که «با تلاش‌های اخیر کشور ما کاملاً از گرداب جنگ بیرون آمد و مردم ما در فضای آزادی، استقلال و آبادی زندگی آرام و خرسندی خواهند داشت.» همزمان، حساب‌های منتسب به طالبان صبح دیروز فیلم بالا بردن پرچم طالبان در استانداری استان پنجشیر در شهر خرد بازارک را نشان دادند. منابع مطلع در افغانستان تأیید می‌کنند که در سنت جنگی افغانستان، سقوط مرکز یک ولایت، به معنای کنترل کامل آن به شمار می‌رود. منابع خبری از جان باختن «فهیم دشتی» سخنگوی جبهه مدافعان پنجشیر و عبدالودود ذره از فرماندهان ارشد ارتش افغانستان و پسرعمه احمد مسعود و دو فرمانده دیگر مقاومت در پنجشیر به نام‌های منیب امیری و قوماندان گل‌حیدر خبر داده‌اند. با این حال، مقاومت پنجشیر کنترل کامل طالبان بر آن را تأیید نکرده و گفته که نیرو‌های این جبهه در تمامی دره‌های پنجشیر حضور دارند. دفتر «امرالله صالح» معاون رئیس‌جمهور سابق افغانستان به پایگاه خبری الشرق گفته که «احمد مسعود» فرمانده جبهه مدافعان پنجشیر در جایی امن در داخل پنجشیر است. خود امرالله صالح هم با انتشار پیامی در صفحه اینستاگرام نوشت که در پنجشیر است و مقاومت ادامه دارد و ادامه خواهد داشت: «من اینجا هستم با خاک و با وطنم و به‌خاطر دفاع از کرامت این خاک تا آخرین قطره‌ای خون با لشکر جهل پاکستانی مقاومت خواهم کرد.»
عصر دیروز احمد مسعود، رهبر مقاومت پنجشیر با پخش یک نوار صوتی هرچند به طور تلویحی کنترل طالبان بر پنجشیر را تأیید کرد، ولی مردم افغانستان را به قیام فراخواند. احمد مسعود گفته که طالبان از درخواست علمای دینی برای توقف جنگ در این ولایت سرپیچی کرده‌اند و به مردم فراخوان داده که علیه این گروه قیام عمومی کنند: «هموطنان در هرگوشه‌ای که هستید چه در بیرون و چه در داخل، فراخوان می‌دهیم که قیام عمومی را به‌خاطر عزت، آزادی و سربلندی وطن خود آغاز کنید. هرکسی به هر شکلی که می‌تواند ایستاد شود و فریاد هیهات من‌الذله را بلند کنند.» مسعود همچنین از جامعه جهانی انتقاد کرده که با ایجاد فرصت غلط سیاسی به طالبان باعث شد که این گروه هم جرئت سیاسی پیدا کند و هم به دنیا نشان دهند که تغییر کرده‌اند در حالی که به هیچ عنوان تغییر نکرده بلکه ظالم‌تر، قسی‌القلب‌تر و افراطی‌تر از دیروز، امروز قدم گذاشته‌اند.
ایران نقش پاکستان را محکوم کرد
گزارش‌های غیر رسمی از نقش ویژه ارتش پاکستان در کنترل طالبان بر پنجشیر حکایت دارد. تصاویر مختلف هرچند تأیید نشده‌ای از پرواز جنگنده‌های ارتش پاکستان بر فراز پنجشیر منتشر شده و گفته می‌شود که ارتش پاکستان با پهپاد و تانک وارد نبرد دره پنجشیر شده است. همچنین برخی منابع می‌گویند که تانک‌ها، وسایل و تجهیزاتی که روز دو شنبه در پنجشیر به کار گرفته شده، پیش از این در افغانستان دیده نشده است. «پامیرنیوز» از قول دو منبع در مقاومت پنجشیر نوشته که در نبرد پنجشیر نیرو‌های ویژه پاکستانی که با اراضی پنجشیر آشنا هستند و نقشه این منطقه را دارند، به سنگر‌های نیرو‌های مقاومت از هوا هجوم آوردند. منابعی هم گفته‌اند که خلبان‌های پاکستانی با استفاده از جنگنده‌های امریکایی که به‌دست طالبان افتاده است، مواضع جبهه مقاومت را در پنجشیر هدف قرار می‌دهند. روز یک شنبه گزارش شد که ژنرال فیض حمید، رئیس سازمان اطلاعات نظامی ارتش پاکستان بنا به دعوت رهبری طالبان به کابل سفر کرده و روزنامه‌های پاکستان هم نوشته‌اند که او در این سفر با ملا عبدالغنی برادر، سراج‌الدین حقانی و نجیب‌الله، مسئول استخبارات طالبان ملاقات کرده است. این سفر پیش‌زمینه‌ای برای حمله طالبان به پنجشیر بوده است. دیروز هم گزارش شد که عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان در گفتگو با مقامات ارشد عربستان سعودی و امارات درباره اوضاع افغانستان رایزنی کرده است. ضیا آریانژاد، نماینده سمنگان در پارلمان افغانستان با اشاره به نقش پاکستان در حملات پنجشیر می‌گوید: «پنجشیر با پهپاد‌های نیرو‌های هوایی پاکستان و بمب‌های هوشمند بمباران شد. طالبان از تجربه شکسته شدن خطوط دفاعی شهر کوهستانی و صعب‌العبور شوشا در قره‌باغ توسط کماندو‌های پاکستان و همچنین نبرد پهپادی ترکیه بهره می‌برد. برخی منابع حتی از وقوع جنایت جنگی در پنجشیر خبر داده‌اند. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران با ابراز نگرانی عمیق از تحولات پنجشیر گفته که حملات یک شنبه شب به اشد وجه محکوم است. او گفته که پنجشیر تنها راه‌حل سیاسی دارد و محاصره پنجشیر به هیچ وجه از نظر حقوق بین‌الملل و حقوق بشردوستانه قابل قبول نیست. سخنگوی وزارت خارجه بدون اشاره مستقیم به پاکستان گفت که تاریخ افغانستان نشان داده است که دخالت مستقیم و غیرمستقیم نیرو‌های خارجی در امور افغانستان جز شکست برای نیرو‌های متجاوز نتیجه دیگری نداشته است: «مردم افغانستان مردمی استقلال‌طلب و غیور هستند و هر گونه مداخله خارجی در امور افغانستان از نظر ما محکوم است.»
سکوت بین‌المللی
دست‌کم تا عصر روز گذشته، نه امریکا به رویداد‌های پنجشیر واکنش نشان داد و نه چین و روسیه. این در شرایطی است که طالبان همچنان به ارسال سیگنال‌های مثبت به جامعه بین‌المللی ادامه می‌دهد. در حالی که طالبان با تکمیل حلقه کنترل خود بر همه ولایت‌های افغانستان، تأکید دارد که یک دولت فراگیر تشکیل خواهد داد، الجزیره به نقل از مقامات طالبان گزارش داد این گروه از چین، روسیه، ترکیه، پاکستان و قطر برای حضور در مراسم اعلام دولت جدید دعوت کرده است. محمد اکبر آقا، فرمانده میدانی طالبان و رهبر شورای عالی نجات افغانستان هم به خبرگزاری تاس گفته که طالبان به ایجاد روابط با روسیه، ایران و پاکستان تمایل دارد. همچنین «ملا عبدالغنی برادر»، معاون سیاسی طالبان در تازه‌ترین گفتگو با الجزیره گفته که تاکنون کار روی تشکیل یک حکومت همه‌شمول جریان دارد، اما نگفت که حکومت جدید دقیقاً چه زمانی اعلام خواهد شد. برخی رسانه‌های پاکستان اعلام کردند طالبان افغانستان فردی به نام «ملاحسن آخوند» را به عنوان رئیس دولت معرفی کرده است.
منبع: روزنامه جوان
