ماه شعبان، ماه انتشار خيرات الهي است. ماه بازگشت به سوي خداست، ماه اميد به رحمت پروردگار است، همان‌طور كه در مناجات شعبانيه مي‌خوانيم: «إِلَهِي جُودُكَ بَسَطَ أَمَلِي وَ عَفْوُكَ أَفْضَلُ مِنْ عَمَلِي» (خدايا جود و بخششت آرزويم را گستاخ كرد و گذشت تو برتر است از عمل من) در حديثي مفصل از مولاي متقيان علي (عليه السلام) به علت نامگذاري اين ماه به شعبان اشاره شده است كه فرازي از آن را بيان مي‌كنيم. حضرت مي‌فرمايند: پروردگار ماه شعبان را بدين دليل شعبان ناميده است كه خيرات در آن منتشر مي‌گردد و پروردگار شما در اين ماه درهاي حسنات خويش را مي‌گشايد و قصرها و خيرات آنها را براي شما جلوه مي‌دهد تا با قيمت ارزان وكارهاي آسان آنها را خريداري كنيد. در مقابل ابليس ملعون نيز انواع شرها و بلاهاي خود را بر شما جلوه مي‌دهد. از همين‌رو است كه شما پيوسته در گمراهي و طغيان مي‌كوشيد و به شبهه‌هاي ابليس تمسك مي‌كنيد و از شعبه‌هاي خيرات كه درهايشان بر شما گشوده شده است رو مي‌گردانيد. اين غزة ماه شعبان است و شعبه‌هاي نيكي‌هاي آن نماز و روزه، زكات، امر به معروف و نهي از منكر، نيكي به پدر و مادر و خويشان و همسايگان، اصلاح ذات البين و صدقه براي فقرا و مساكين است.1
ماه شعبان را ماه رسول خدا مي‌نامند و دليل اين ادعا حديثي به نقل از علامه مجلسي (رحمت الله عليه) از رسول خدا (صلي‌الله عليه و آله و سلم) است. حضرت مي‌فرمايند: شعبان ماه شريف و ماه من است و عاملان عرش الهي آن را تعظيم و حق حرمت آن را مي‌شناسند و در اين ماه زياد شد در روزي براي رمضان و زينت كنند بهشت‌ها را و آن را شعبان ناميدند براي آن كه متشعب و بسيار گردد و روزي مؤمنان و حسنه در آن مضاعف و به هفتاد برابر و سيئه آمرزيده و اعمال خير در آن مقبول و خداوند جبار نظر فرمايد به روزه‌داران و عبادت كنندگان.2
حضرت امام خميني (رحمه الله عليه) به اين ايام و مناجات شعبانيه توجهي خاص داشتند كه به گوشه‌اي از سخنان اين سالك طريق حق مي‌پردازيم، اين مناجات حضرت امير(عليه السلام) و فرزند آن حضرت است. همه ائمه طاهرين (عليهم السلام) با آن خدا را مي‌خوانده‌اند... اين مناجات در حقيقت مقدمه‌اي جهت تنبه و آمادگي انسان براي پذيرش وظايف ماه مبارك رمضان مي‌باشد و شايد براي اين باشد كه به انسان آگاه و ملتفت انگيزه روزه و ثمره پر ارج آن را تذكر دهد. ائمه طاهرين (عليهم السلام) بسياري از مسائل را با لسان ادعيه بيان فرموده‌اند. لسان ادعيه با لسانهاي ديگري كه آن بزرگواران داشتند و احكام را بيان مي‌فرمودند خيلي فرق دارد. اكثر مسائل روحاني – ماوراء طبيعت، مسائل دقيق الهي و آنچه را مربوط به معرفه‌الله است با لسان ادعيه بيان فرموده‌اند ولي ما ادعيه را تا آخر مي‌خوانيم و به اين معاني توجه نداريم.
اين جمله هَبْ لي كَمْالَ الإنقِـطاعِ إلَيْكَ؛ شايد بيانگر اين معنا باشدكه مردان آگاه الهي بايد پيش از فرارسيدن ماه مبارك رمضان خود را براي صومي كه در حقيقت انقطاع و اجتناب از لذات دنياست آماده كنند، البته كمال انقطاع به اين سادگي حاصل نمي‌شود و احتياج فوق‌العاده به تمرين، زحمت، رياضت، استقامت و ممارست دارد.3
حضرت امام خميني(ره) معتقد بودند تمام اين مسائلي كه عرفا در كتابهاي طولاني خودشان آورده يا خودشان مي‌گويند در چند كلمه مناجات شعبانيه موجود مي‌باشد.
مقام معظم رهبري حضرت امام خامنه‌اي مي‌فرمايند: از حضرت امام(ره) پرسيدم با كدام يك از ادعيه بيشتر انس داريد؟ ايشان فرمودند: دعاي كميل و مناجات شعبانيه اتفاقاً هر دو دعا هم براي ماه شعبان است. اصلاً دعاي كميل ورود اصلي‌اش براي نيمه شعبان است، مناجات شعبانيه هم كه از ائمه معصومين نقل شده است متعلق به ماه شعبان است و لحن اين دو دعا به هم نزديك است و هر دو عاشقانه است. در مناجات شعبانيه مي‌فرمايند: « إن أدخلتني النار أعلمت أهلها أني أحبك؛ جهنم هم كه من را ببري فرياد مي‌كشم و تو را دوست دارم و در دعاي كميل مي‌فرمايند: « لان تركتني ناطقا لامنجن اليك بين اهلها حنجج الاملين ولاصرخن اليك صراخ المستصرخين ولابكين بكاء الناقدين؛ اگر به من در جهنم اجازه بدهي و نطق را از من نگيري فرياد مي‌كشم، فرياد اميدواران، فرياد دلدادگان و فرياد دلباختگان را.4
خدايا بنده گنه‌كارت به جز رحمت واسعة تو به چيزي اميد ندارد و از غضب تو به تو پناه مي‌آورد (اعوذوبك من غضبك) خدايا رشد معنوي را عطا بفرما تا بتوانيم به اندازه ظرفيت وجودي خود از اين ماه استفاده كنيم و با صفاي باطني وارد ماه رمضان شويم.
پي نوشت:
1- تفسير المنسوب الي الامام العسگري، صفحه 637
2- كيهان فرهنگي – دي و بهمن 84 شماره 231 و 232 صفحه 58 تا 61
3- كتاب جواد اكبر حضرت امام خميني(رحمه الله عليه)
4- بيانات رهبر انقلاب حضرت امام خامنه‌اي 13/7/83 در ديدار كاركنان وزارت اطلاعات
ماه خرید ارزان
سبحان برجی
۱۳۹۲/۳/۲۵
