پول قرض بدهید، پاداش شهید ببرید!

به گزارش تراز در آیات انتهایی سوره مبارکه بقره به گناه ربا و آثار آن و نکات مختلفی در این رابطه در چندین آیه اشاره می شود. پس از این آیات، يكى از حقوق بدهكاران را در آیه ۲۸۰ بيان مى فرمايد كه اگر آنها از پرداختن اصل بدهى خود (نه سود) نيز عاجز باشند، نه تنها نبايد به رسم جاهليت سود مضاعفى بر آنها بست و آنها را تحت فشار قرار داد، بلكه بايد براى پرداختن اصل بدهى نيز به آنها مهلت داده شود، و اين يك قانون كلى درباره تمام بدهكاران است .
در آیه ۲۸۰ سوره بقره می خوانیم:
«وَإِن كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ.»
«و اگر (بدهكار) تنگدست بود پس (بر شماست) مهلت دادن او تا وقت توانايى. و صدقه دادن شما (گذشت از اصل بدهى) براى شما بهتر است اگر بدانيد.»


سه نکته کوتاه:
* خداوند در حقیقت در این آیه می فرماید که حالا که این همه از بزرگی گناه ربا گفتیم نکند این مساله باعث شود کسی به کسی قرض و وام ندهد!؟ هم به هم وام بدهید و هم به بدهکار مهلت بدهید البته مراقب باشید که برای این مهلت از او پولی نگیرید! این را هم یادتان باشد وقتی از سود ربا گذشتید در واقع با خدا معامله کرده اید و مطمئناً سود بیشتری نصیبتان خواهد شد.


** یکی از قوانین بسیار زیبای انسانی که در قوانين اسلام آمده و در واقع تفسيرى است براى آيه فوق، این است که هيچگاه نمى توان خانه و وسائل زندگى ضرورى افراد را به خاطر بدهى آنها توقيف كرد يا از آنها گرفت ، بلكه طلبكاران تنها از مازاد آن مى توانند حق خود را بگيرند و اين حمايت روشنى است از حقوق قشرهاى ضعيف جامعه.


*** هرچند آیه فوق به طلبکار توصیه می کند که مهلت بدهد یا حتی از اصل پول هم صرف نظر کند اما این موضوع نباید موجب سوء استفاده بدهکار شود. او اگر بدون عذر در پرداخت بدهى خود تأخير كند، گناهكار است. در حديث آمده است: براى كسانى كه بدون عذر، بدهى خود را نمى پردازند، گناهِ دزد نوشته مى‏ شود. همچنان كه براى مهلت دهندگان، پاداشى چون پاداش شهيدان ثبت مى‏ شود.