به گزارش تراز در یادداشت های گذشته به مباحث مبتلا به و مهمی در خصوص نذر کردن اشاره نمودیم. در اینجا نیز به چند نکته دیگر را به صورت بیان می کنیم.
*** یکی دیگر از شرایطی که در هنگام نذر باید رعایت شود قدرت داشتن بر انجام عمل مورد نظر است. به طور مثال اگر می خواهد نذر کند که روزه بگیرد در صورتی این نذر صحیح است که قدرت بر روزه گرفتن داشته باشد اما اگر مریض است و برای او ضرر دارد این نذر باطل است.
*** آیا من می توانم برای دیگری نذر کنم؟ پاسخ این سوال دو بخش دارد. اگر نذر کنید که مثلاً در صورت شفا پیدا کردن برادرتان دو روز روزه بگیرید یا یک گوسفند برای هیات قربانی کنید این تذر درست است و باید ادا شود.
لکن اگر نذر کنید که در صورت شفا یافتن، برادرتان این کارها را انجام بدهید این نذر صحیح نیست. من نمی توانم نذر کنم که دیگری کاری را انجام دهد.
*** اگر کسی از روی عصبانیت یا در حالی که شرایط نرمالی نداشته نذری کند این نذر اعتباری ندارد و عمل به آن واجب نیست.
*** اگر من نذر کردم ده کیلو چای به هیات محل بدهم و بعد زلزله ای در شهری اتفاق افتاد آیا دادن این چای به زلزله زدگان اولی نیست؟ حکم کلی در این رابطه در یادداشت های گذشته بیان شده به این شکل که اگر نذر شما همراه با صیغه نذر بوده واجب الاجراست و نمی توانید به هیچ عنوان تغییر بدهید ولو اینکه زلزله ای اتفاق افتاده باشد. ولی گر نذر صحیح شرعی نبوده مثلاً صیغه نذر نخوانده می تواند آنرا تغییر بدهد.
*** اگر ما نذر کنیم که فلان موقع گوسفندی قربانی کنیم و در آن موقع از نظر مالی نتوانیم این کار را انجام بدهیم این نذر ساقط است و واجب نیست که به آن عمل شود. البته اگر این نذر مقید به آن روز نبوده است می توان این نذر را وقت دیگری انجام داد .
*** اگر پدر و مادری نذری کرده باشند بر عهده فرزندان هم هست که بعد وفاتشان انجام دهند؟ خیر؛ تنها در صورتی که آنها نذری را کرده اند و وقتش رسیده و انجام ندادند و بعد از دنیا رفته اند چون آن نذر بر عهده آنهاست باید فرزندان این نذر را ادا نمایند.
*** و نکته پایانی اینکه کفاره کسی که به نذر خودش عمل نکرده چیست؟
اتجام ندادن نذری که زمان خاصی برای آن تعیین شده، دو صورت دارد:
۱- ترک سهوی نذر: نذری که از روی فراموشی یا به خاطر پش آمدی مثل مسافرت و مسائل خاصی که برای بانوان است ترک شود، در این صورت نذر فقط قضا دارد.
۲- ترک عمدی نذر: اگر نذری که کرده است را عمدا ترک کند، گناه کرده است و هم باید قضا آن را به جا آورد و هم کفاره بدهد.
در مورد کفاره نذر بین مراجع تقلید اختلاف نظر وجود دارد:
۱- امام (ره)، آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله فاضل لنکرانی می فرمایند: کفاره نذر مثل کفاره روزه رمضان است، یعنى به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پى در پى روزه بگیرد. (آیت الله بهجت و آیت الله صافی گلپایگانی دو قول دارند ولی احتیاط را مطابق با کفاره رمضان می دانند.)
۲- آیت الله خامنه ای، آیت الله تبریزی، آیت الله سیستانی و آیت الله وحید خراسانی کفاره نذر را مثل کفاره مخالفت قسم می دانند، یعنی طعام دادن ده فقیر یا پوشاندن ده فقیر و اگر هیچ یك را نتوانست، سه روز پى در پى روزه بگیرد.
البته باز هم لازم به ذکر است که این کفاره ها برای عمل نکردن عمدی به نذری است که صیغه نذر در آن خوانده شده در غیر این صورت انسان در عمل کردن و نکردن به نذر مخیّر است.