تاثیر شگرف عاشورا در دریای كارائیب

ترینیداد و توباگو ( Trinidad and Tobago) کشوری کوچک در دریای کارائیب است که 80 درصد جمعیت حدوداً یک میلیون و سیصد هزار نفری آن را افرادی با تبار آفریقائی و هندی تشکیل می‌دهند.

به گزارش نما ، در سال 1845 دولت وقت بریتانیا 44 هزار نفر از اهالی هندوستان را برای کار در مزارع به جزیره ترینداد و توباگو کوچ داد تا جایگزین بردگانی کند که طبق قرار داد لغو برده داری 1838 آزاد شده بودند .همین تعداد هم از افریقای مرکزی به این جزیره فرستاد . در بین مهاجرین 86 درصد هندو و 13 درصد مسلمان بودند و از مسلمانان تنها 6 خانواده شیعه بودند .
در میان بردگانی که از غرب افریقا برای کار در مزارع نیشکر به ترینیداد و توباگو آورده شدند، عده ای مسلمان نیز وجود داشت . این مسلمانان عموماً از قبیلة ماندینگو ، ساکن در کشور سنگال ، بودند . بعد از ورود مسلمانان هندی به ترینیداد؛ هندوها مسلمانان را به تحقیر «مادینگا» ــ برگرفته از نام همین قبیله ــ خطاب می کردند تا نشان بدهند که مسلمانان هندی بیشتر به مسلمانان افریقایی شبیه اند تا هندیها و آنها را همچون بردگان بدانند.
در سال 1850 خانواده های شیعه تصمیم گرفتند که در ایام محرم در قالب تعزیه به عزاداری برای امام حسین بپردازند که با مخالفت حاکم وقت نظامی انگلستان مواجه شدند اما با پافشاری و سر سختی مراسم عزاداری روز عاشورا را در منزل یکی از شیعیان برگزار کردند . سال بعد همین اتفاق افتاد با این تفاوت که حاکم نظامی وقت خانواده های شیعه را تهدید کرد که در مستعمرات انگلستان هرگونه تظاهر به آیین های قومی و مذهبی جرم است .در سال 1870 کار به درگیری خشونت بار کشید .
کم کم سایر مهاجرین که به دنبال پیدا کردن فرصتی برای ابراز وجود و پرداختن به مراسمات دینی مذهب خود بودند اما جرات و جسارت این کار را در خود نمی دیدند در مراسم عزاداری روز عاشورا که توسط شیعیان ترتیب داده می شد شرکت کردند . ابتدا مسلمانان اهل سنت و سپس هندو ها و بودایی های ساکن در جزیره و در ادامه حتی افراد بی دین که از افریقا امده بودند شرکت در مراسم عزاداری روز عاشورا که توسط اندک خانواده های شیعه برگزار می شد را فرصتی برای رو در رویی با حاکمان نظامی بریتانیا دیدند به نحوی که هر سال به تعداد شرکت کنندگان در این مراسم افزوده شد . در سالهای بعد کار به درگیری و زد و خورد کشیده شد و حتی تعدادی از غیر مسلمانان نیز در این ماجرا جان باختند .رفته رفته بر دامنه و وسعت عزاداری روز عاشورا به نام مراسم "hosei" (کلمه شنیده شده از نام امام حسین در سینه زنی شیعیان) افزوده شد به نحوی که برگزاری مراسم روز عاشورا به یک سنت فراگیر در سراسر گشور ترینیداد و توباگو تبدیل شد .در این روز همه مردم در مراسم تعزیه شرکت می کنند . مراسم روز عاشورا با تقویم قمری سال به سال پر رونق شد به نحوی که در سال 1962 مردم ترینیداد تحت لوای عزاداری روز عاشورا موفق شدند استقلال خود را بدست آورند و امروزه روز عاشورا روز ملی کشور ترینیداد و توباگو ، کشوری که تنها 200 نفر شیعه دارد به شمار می رود .
«حسی» مجموعه‌ای از آداب فرهنگی است که توسط گروه های مختلف مردم در این کشور برگزاری می‌شود. در این مراسم از ماکت‌های حرم امام حسین (علیه‌السلام) که «تجه» نام دارد و طبل‌هايی خاصی که عموماً «تسه» نامیده می‌شود، استفاده می‌شود.
شرکت‌کنندگان در کنار تجه‌هايی که در خیابان ها گردانده می شود، راه‌پیمايی می کنند و افرادی نیز تسه‌ها را به صدا در می‌آورند. برخی عناصر مادی دیگر همچون ساخته‌هايی به نام ماه کبود که نماد امام حسین(ع) است و ماه سرخ که نماد امام حسن(ع) است، نیز در این مراسم مورد استفاده قرار می گیرد.
بسیاری از عناصر این مراسم که نتیجه ترکیب و امتزاج (Syncretism) با فرهنگ‌های محلی است، چنان آن را از صورت‌های اولیه عزاداری مهاجران شیعه هند، متفاوت کرده که درک آنها و یافتن منشا و ارتباطشان با صورت های اولیه آسان نیست. از نکات قابل توجه این مراسم، استفاده از طبل های گوناگون و فریاد «حسی! حسی!» عزاداران و مشارکت «گویم حسی! گویم حسی!» کسانی است که آن عزاداری را شاهدند.
تجه ها در پایان مراسم به دریا انداخته می شوند. در این مراسم علاوه بر تجه و تسه، ساخته‌هايی به نام ماه نیز وجود دارند. این ساخته‌ها که به صورت گرد ساخته و تزئین مي‌شوند اصولا نماد امام حسن و امام حسین (علیهماالسلام) است. ماه سرخ نماد امام حسین(ع) و ماه آبی و یا سبز نماد امام حسن(ع) است.
افرادی نیز در اطراف هر یک از این ماه‌ها در حرکت هستند. این دو ماه در حرکت در خیابان‌ها، با تجه‌ها روبه‌رو می‌شود. شرکت‌کنندگان تجه ها و ماه ها را به هم نزدیک می‌کنند و عملی شبیه سلام دادن علامت‌ها به هم در عزاداری‌های ایرانی انجام می دهند.
در سال های اخیر جماعت شیعیان اثنی عشریه خوجه، با ارسال شماری از کارشناسان دینی و بررسی مراسم حسی از نزدیک، تلاش بسیاری را برای اصلاح این مراسم و تبدیل آن از فستیوال و کارناوال به صورت های اصیل تر عزاداری آغاز کرده‌اند.
اینک به برکت حرکت آن خانواده شیعه، حكومت مركزى با وضع قوانين و تصويب آن‏ها از اوايل سال 1980م براى پاره‏اى از فعاليت‏هاى مسلمانان از جمله تأسيس مدرسه، سازمان‏هاى اسلامى و بانك، تسهيلاتى فراهم نموده است و حدود 85 مسجد در جزيره اصلى قرار دارد. حتی پرچم این کشور نیز بر اساس مراسمی که منجر به استقلال شد طراحی شده و نمادی از رنگ قرمز و سیاه است که یاد آور حماسه روز عاشورا و عزاداری برای امام حسین است.

از زمان استقلال اين كشور مسلمانان غالباً در ساختار حكومت و فعاليّت‏هاى سياسى حضور فعال داشته‏اند امّا اين قدرت اكثراً در دست آفريقائى‏تبارها بوده است. از جمله نور محمد حسن على كه از سال 1366 تا 1377 (1987 تا 1997م) رئيس جمهور اين كشور گرديد. در سال 1378 ه.ش (1999م) حداقل سه وزير مسلمان در هيأت دولت وجود داشت. حكومت ترينيداد روزهاى تعطيل اسلامى را از جمله عيد فطر را به رسميّت مى‏شناسد و هزاران مسلمان در اجتماعى كه دولت بدين مناسبت در پايتخت برگزار مى‏كند شركت مى‏نمايند. به علاوه سالانه حدود صد نفر مسلمان از اين كشور به سفر حج می روند.
به گزارش نما ، آمار مجمع جهانی اهل‏بیت(ع) از شیعیان ترینیداد و توباگو در سال 2008 نشان می دهد که 6 درصد این کشور حاضر در قاره آمریکا یعنی 63.396 نفر شیعه هستند، اما انجمن دين و زندگي اجتماعي« ‏PEW» در سال 2009 آمار ‏ شيعيان ترینیداد و توباگو را کمتر از 780 نفر اعلام کرد! اتفاقی که در بسیار از دیگر کشورها نیز می افتد و تلاش می شود نسبت جمعیتی شیعیان را کمتر از واقعیت اعلام نمایند تا در مطالبات اجتماعی نتوانند تاثیرگذار باشند.
اما جای خوشوقتی دارد که شيعيان ترينيداد و توباگو مسجدى با عنوان فاطمه زهراعليها السلام دارند كه مراسم عبادى، تبليغى و فرهنگى خود را در آن انجام مى‏دهند و هر سال به مناسبت فرارسيدن عاشورا مراسم سوگوارى ويژه‏اى برگزار مى‏كنند. همان مراسم "هوزيه" يا "حوساى" که نقطه آغاز تحول در این جزیره بود.
تاثیری شگرفی که عاشورا در این کشور آفریقایی گذاشت، می تواند به عنوان الگویی در استکبارستیزی جهانی به کار رود. تا آنجا که به گفته کرولی محقق برجسته امریکایی استقلال ترینیداد و توباگو با نیروی شگفت انگیز عشق به امام حسین سر آغاز استقلال کشورهای حوزه دریای کاراییب بود .ویلیامز بتلیهم در مقاله معروف خود که در فاکس منتشر کرد می نویسد : وقتی چگوارا برای اولین بار مراسم حسی در ترینیداد را دید به همراهانش گفت : این همان مردی است که من هزار سال به دنبالش بودم تا در برابرش تعظیم کنم .