به گزارش نما به نقل از تسنیم، دفتر مطالعات سیاسی پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی اعلام کرد که بریتانیا که موجودیت خود را در پیوند تاریخی با سرزمینهای چندگانه جستجو میکند، چالشهایی را طی چند دهه گذشته فراروی خود داشته است. جدایی ایرلند جنوبی سرآغاز تحرکات موفق تجزیهطلبانه در بریتانیا بوده است که اخیرا با برگزاری رفراندوم استقلال اسکاتلند بار دیگر تمامیت آن به چالش کشیده شد.
تلاش مردم اسکاتلند برای کسب استقلال، سرانجام به امضای موافقتنامه "ادینبورگ" منتهی شد که مجوز برگزاری همهپرسی به شمار میآمد. از آنجا که گرایش عمومی اسکاتلندیها به استقلال و جدایی از انگلیس بود، اکثر گمانهزنیها و همچنین نظرسنجیها حکایت از آن داشتند که نتیجه بسیار محتمل همهپرسی، رأی مثبت به استقلال اسکاتلند خواهد بود، اما شرایط محیطی در زمان منتهی به همهپرسی به گونهای رقم خورد که نتیجه آن را تغییر داد. عوامل برآمده از محیط اقتصادی اروپا و بحران ناشی از آن، سیاستهای تطمیع و تهدید انگلیس در سطوح اعلامی و اعمالی، هراس مردم اروپا به طور کلی و مردم اسکاتلند به طور مشخص از تروریسم، مواضع سرسختانه نهادهای اروپایی در تداوم عضویت اسکاتلند مستقل و تا حدودی مهندسی آرا از عواملی بودند که در ابراز مخالفت مردم اسکاتلند با استقلال سرزمین خود مؤثر بودهاند.
در عین حال، گذشته از اینکه نتیجه همهپرسی رأی مثبت یا منفی به استقلال بوده، صرف برگراری همهپرسی، پیامدهایی برای انگلیس و سایر مناطق اروپایی به همراه داشته است. مهمتر از همه گسترش تمایلات استقلالطلبانه در سایر سرزمینهای بریتانیا و همچنین در سایر نقاط اروپاست که با ادعاهای تاریخی استقلالخواهی مواجهند. در این میان سرزمین کاتالونیا که داعیه استقلال از اسپانیا را پی میگیرد، با همهپرسی اسکاتلند جان تازهای گرفت، بهگونهای که پارلمان محلیاش موضوع همهپرسی اولیه را طرح و تاریخ آن را نیز مشخص کرده هر چند با مخالفت جدی مادرید مواجه است. همچنین صرف برگزاری این رفراندوم به افول اعتبار و پرستیژ انگلیس منجر شد، زیرا اکثر کارشناسان معتقدند رأی منفی به استقلال، ناشی از شرایط محیطی پیش گفته است که در صورت نبود این شرایط بی شک آرای مثبت به نفع استقلال از صندوقها بیرون میآمد. درصد نزدیک موافقان و مخالفان استقلال در همین راستا تحلیل میشود و پویشهای سیاسی پس از همهپرسی نیز براساس تضارب دیدگاههای این دو دسته مشخص میشود. از جمله مطالبات مشترک میان این دو گروه احقاق حقوق طبیعی اقتصادی این سرزمین است که از موهبت ثروت نفت برخوردار است. درخواست انتقال سلاحهای هستهای از سرزمین اسکاتلند چالش دیگری است که به عقیده کارشناسان انتظار میرود موافقان و مخالفان به اتفاق فراروی لندن قرار خواهند داد. بنابراین، با وجود اینکه نتیجه همهپرسی به نفع دولت انگلیس و موافق منافع و مواضع این کشور است، اما صرف همهپرسی فی نفسه پیامدهایی به همراه دارد که منافع لندن را تحتالشعاع قرار خواهد داد.