توافق هسته ای یا حالا یا هیچوقت

گروه ترجمه - روزنامه گاردین 17 نوامبر 2014 (26 آبان) در مقاله‌ای به گفت‌وگوهای مربوط به توافق‌نامه هسته‌ای پرداخت و نوشت: دیپلمات‌ها در وین هشدار دادند عدم توافق برای پایان بن‌بست مربوط به برنامه هسته‌ای ایران گزینه مورد نظر نیست. دیدار این هفته ایران، آمریکا و سایر قدرت‌های جهانی در وین سرنوشت‌ساز است و می‌تواند به پایان دائمی بن‌بست هسته‌ای ایران منجر شود. دیپلمات‌ها با نزدیک شدن ضرب‌الاجل هسته‌ای آخرین ماراتن گفت‌وگوها را در وین آغاز می‌کنند که روز سه‌شنبه آغاز می‌شود. پیش‌تر در مورد مسائل مناقشه‌برانگیز مصالحه‌هایی صورت گرفته و متن دقیقی برای نسخه‌های مختلف توافق نهایی تدوین شده است. برخی دیپلمات‌ها کار خود را تا 95 درصد انجام شده می‌دانند و منتظر تصمیم‌های سیاسی در کشورها در مورد ظرفیت غنی‌سازی ایران طی چند سال آینده و برداشتن تحریم‌های بین‌المللی هستند.

در ادامه مقاله آمده است: بسیاری از کارشناسان کنترل تسلیحات استدلال کرده‌اند موانع باقی‌مانده بیش از آنکه مربوط به نگرانی‌های هسته‌ای و عدم تکثیر تسلیحات باشند،‌ سیاسی هستند و اقدامات تضمین‌دهنده اوباما و روحانی به محافظه‌کاران در کشورهای خود می‌تواند تعیین‌کننده باشد. تفاوت‌ها و اختلاف‌هایی میان اعضای گروه 1+5 بوده است. فرانسه بیش از سایر اعضای گروه، مخالف امتیازدهی هسته‌ای به ایران بوده است. جان کری، وزیر خارجه آمریکا 4 نوامبر به‌منظور گفت‌وگو با لورنت فابیوس،‌ وزیر خارجه فرانسه به پاریس سفر کرد تا مطمئن شود وی در واپسین روزهای گفت‌وگوهای هسته‌ای به مخالفت‌های علنی و مانع‌آفرینی دست نزند. مشخص نیست که آیا کری توانسته از آقای فابیوس برای عدم چالش‌آفرینی تضمین بگیرد یا خیر؟ یک منبع فرانسوی نزدیک به گفت‌وگوها گفت: «از نظر فابیوس، روابط با کشورهای خلیج فارس (عربستان و قطر) به لحاظ اقتصادی و اشتغال‌زایی در فرانسه بسیار مهم‌تر از ایران است.» پادشاهی‌های سنی در خلیج‌فارس مانند اسرائیل[رژیم صهیونیستی] مخالف تأیید برنامه هسته‌ای ایران با هر میزان از غنی‌سازی هستند.

در پایان مقاله آمده است: پیامدهای شکست گفت‌وگوها می‌تواند جدی و سریع باشد. کنگره آمریکا درصدد تحمیل تحریم‌های جدید علیه ایران است و پس از تسلط جمهوری‌خواهان بر سنا در انتخابات این ماه، برای اوباما حفظ حق وتو علیه اقدامات تبیهی جدید دشوار خواهد شد. در واکنش، تندروها در تهران احتمالاً خواستار پایان توقف برخی از بخش‌های برنامه هسته‌ای ایران شده‌اند که در توافق موقت سال گذشته گنجانده شده بود. تنش متقابل می‌تواند بن‌بست هسته‌ای 12 ساله را به آستانه جنگ بکشاند. اسرائیل بارها تهدید کرده در صورت شکست دیپلماسی در مهار بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران، به اقدامات نظامی دست خواهد زد. رضا مرعشی، مقام سابق وزارت خارجه که مدیر پژوهشی شورای ملی آمریکایی‌های ایرانی‌تبار (نایک) در واشنگتن است، می‌گوید: «تصور می‌کنم به دلیل پیامدهای سیاسی داخلی برای تمام طرف‌ها، تمدید گفت‌وگوها حداقل سناریوی محتمل باشد... به گفته خود گفت‌وگوکنندگان، شکست، گزینه مورد نظر آن‌ها نیست.» جیم والش، کارشناس ایران در مؤسسه فناوری ماساچوست می‌گوید: «اکنون یا هیچ وقت... اگر گفت‌وگوها شش ماه دیگر تمدید شود، آیا اوباما قدرمندتر بازمی‌گردد تا بتواند توافق را محقق کند؟ آیا روحانی نیز موفق می‌شود؟ خیر... امیدوارم در آخرین لحظه آن‌ها شکاف‌ها را برطرف کنند و تشخیص دهند پیامدهای عدم توافق در مقطع کنونی بسیار بد و نامطلوب است.»

 تحلیل‌: میزان توافقات نسبی هسته‌ای، دو طرف گفت‌وگو را به توافق نهایی راغب و امیدوار کرده؛ اما نشانه‌هایی وجود دارد که تمایل طرف آمریکایی برای رسیدن به توافق نهایی بسیار بیشتر است و چه بسا سفر غیرمنتظره روز گذشته وزیر خارجه عمان به ایران نیز در همین رابطه و به درخواست آمریکایی‌ها باشد. از این رو به‌نظر می‌رسد در آخرین گام این مرحله از گفت‌وگوها که احتمالاً مرحله نهایی نیست، طرف ایرانی باید بحث لغو کامل تحریم‌ها را جدی بگیرد و نگران شکست مذاکرات نباشد؛ چرا که در صورت شکست احتمالی، بازگشت به وضعیت گذشته تقریباً غیرممکن است و طرف آمریکایی نیز خوب می‌داند که از دست دادن دستاوردهای گفت‌وگوهای طولانی هسته‌ای کاملاً به ضررش است و به آن سمت نمی‌رود.