توجیهات یك اصلاح طلب درباره گرانی نان

به گزارش نما ، در ادامه این یادداشت می‌خوانید: این عدم تمایل به خصوص در مورد «نان»، که جزو کالاهایی است که در اصطلاح اقتصاددانان، کشش ناپذیری آن بسیار بالابوده و قوت غالب مردم را تشکیل می دهد، اهمیت بسیاری دارد: اهمیتی که در طول پنج سال اخیر، فشارهای تورمی بر دوش افراد کم درآمد جامعه ایران تا آنجا زیاد بوده که هر یک درصد افزایش قیمت در هر حوزه یی، فشارهای مضاعفی را بر مردم وارد می کند.

در شرایط عادی به هیچ وجه قرار نداریم که بگوییم نان چه قسمت از هزینه این خانوارها را تشکیل می دهد، اما چون خانوارهای کم درآمدی که معتقدم در این چند سال نیمی از قدرت خرید خود را از دست داده اند، بخش مهمی از قدرت خرید خود را به نان اختصاص می دهند، قطعا افزایش قیمت نان ضربه سختی را به معیشت و قدرت خرید این دسته از خانوارهای ایرانی وارد خواهد ساخت. اما وقتی قیمت کالایی بالامی رود، باید بتوانیم به درستی به ریشه ها و عوامل آن توجه کنیم. واقعیت این است که با توجه به همه اتفاقاتی که طی چند سال گذشته روی داده، اگر قیمت نان افزایش پیدا نکند در عرضه نان تنها به این دلیل که کسی دیگر حاضر به پخت نان نیست، دچار مشکل می شویم. در حوزه نانوایی ها صرفه اقتصادی پخت نان به عنوان مشکلی بزرگ برای دولت وجود دارد که اگر دولت به مشکل نانواها هم توجه نکند، نمی تواند عرضه نان را به شکل درستی ادامه دهد. در عین حال آنهایی که انتظار دارند که دولت برای نان یارانه بپردازد -که البته بجا هم است- باید همواره به این سوال هم بتوانند پاسخ دهند که در محل درآمد یارانه های نان، به خصوص در شرایط فعلی اقتصادی، این مقدار از کجا باید تامین شود؟ کسانی که می گویند این افزایش قیمت نباید صورت می گرفت، باید پاسخ دهند که یارانه مورد نظرشان که عنوان می کنند علاوه بر کشاورزان به نانواها هم تعلق بگیرد از چه محلی تامین شود؟

همه ما به درستی می دانیم مشکلات بسیار بزرگی در بودجه دولت وجود دارد: مشکلات بزرگی که دولت را مجبور به تهیه بودجه یی بسیار انقباضی و تعدیل شده کرده است. اگر دولت تن به افزایش پرداخت یارانه نان برای جلوگیری از افزایش قیمت آن بدهد، یا باید آن را از محل بودجه عمرانی بپردازد که به منزله کاهش اشتغال و کاهش رشد اقتصادی کشور است، یا باید از محل کسری بودجه یا چاپ پول بدون پشتوانه آن را جبران کند.

از آنجایی که دولت حسن روحانی بنا ندارد از جیب مردم پول برداشته و روز بعد با فخرفروشی به آنها یارانه بپردازد، معتقدم که شرافتمندانه ترین راه حل را انتخاب و صادقانه این مشکل را با مردم مطرح کرده است. نه توسعه کشور را به معیشت روز مردم فروخته و نه آینده اشتغال ملت را تاریک ساخته است. با وجود اینکه می دانیم که چقدر این تصمیم سخت بوده و دولت فشار بسیاری را برای این تصمیم گیری تحمل کرده است اما چاره یی جز این ندارد.

پرداخت هر یارانه یی در حوزه اقتصاد اصولابد نیست. ولی هر سیاست یارانه یی باید به سه سوال بتواند پاسخ دهد: چرا پرداخته می شود؟ به چه کسانی باید پرداخته شود؟ تا چه زمانی باید پرداخته شود؟ ولی در مورد «نان» به طور خاص، که پرداخت یارانه به آن کاملاتوجیه پذیر است باید جواب دهیم که از چه محلی باید پرداخته شود؟ باید چه بودجه یی را حذف کنیم تا دولت بتواند یارانه نان را بپردازد؟ اگر نتواند این کار را انجام دهد چه کند؟ آیا منتقدین دولت توصیه می کنند که برای پرداخت یارانه بیشتر، دولت یازدهم هم اقدام به چاپ پول بدون پشتوانه کند؟