به گزارش نما به نقل از فارس، پیتر جنکینز سفیر سابق انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی یادداشتی با مرور عملکرد ایران در طول سال گذشته نوشت، ایران بیشتر از تعهداتش در چهارچوب معاهدات ان.پی.تی عمل کرده است.
وی در این یادداشت نوشت دیدگاه ایران و آمریکا پیرامون مساله غنی سازی بیش از هر زمان دیگری به یکدیگر نزدیک شد، اما با تمدید هفت ماهه مذاکرات، هم‌چنان ریسک یافتن زمینه‌های مشترک در این مدت زمان باقی است.
جنکینز ادامه می‌دهد با نگریستن از زاویه حقوقی بین‌المللی به موضوع مذاکرات هسته‌ای آن‌چه اهمیت دارد متن ان.پی.تی (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) است که ایران و آمریکا در سال مشابهی به چهارچوب آن متعهد شدند اما در معاهده ان.پی.تی، آمریکا کشوری با سلاح اتمی و ایران کشوری بدون سلاح اتمی است.
بر اساس ان.پی.تی، دستیابی به دانش غنی سازی در کشورهای عاری از سلاح هسته‌ای، ممنوع نیست؛ هم چنین هیچ محدودیتی برای میزان یا تعداد تجهیزات غنی سازی برای این کشورها وجود ندارد. به علاوه، بر اساس ان.پی.تی، کشورهای عاری از سلاح هسته‌ای تنها باید دانش خود را در جهت اهداف صلح آمیز به کار گرفته و باید کلیه مواد هسته‌ای برای مصرف تجهیزات و هم‌چنین مواد تولیدی این تجهیزات تحت تدابیر امنیتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشند.
جنکینز ادامه می‌دهد، در مذاکرات اخیر، ایران به آمریکا این اطمینان را داد که به تعهدات ان پی تی خود با جدیت پایبند خواهد بود. هم‌چنین ایران تصریح کرد نیتش در استفاده از دانش غنی سازی هسته‌ای تنها برای اهداف صلح آمیز است. هم‌چنین ایران گفته است تا کنون به معاهده ان پی تی که در سال 1975 امضا کرده بود، پایبند بوده است.
برخی افراد فرض را بر این گذاشتند که این حرف‌های ایران بی ارزش بوده و برای اثبات فرض خود به نقض توافق ان پی تی بین سال های 1991 تا 2003 میلادی اشاره می‌کنند. اما جیکینز برای اثبات عدم صحت این فرض در ادامه می نویسد هیچ یک از اقدامات ایران بین سال‌های 1991 تا 2003 نشانی برای اثبات عملکرد ایران از نقض ان پی تی، نداشته هم‌چنین هیچ یک از اقدامات ایران اثبات نمی‌کنند ایران قصد بهره برداری غیر صلح آمیز از انرژی اتمی داشته است.
جنکینز اضافه می‌کند، سازمان جاسوسی آمریکا هم تاکنون به هیچ مدرکی دال بر این دست نیافته است؛ «آمریکا تنها سوء ظن به نیت ایران برای دستیابی به سلاح اتمی دارد و هیچ مدرکی در این رابطه به دست نیاورده است».
به عقیده جنکینز امکان اشتباه در کشورها هم مانند اشخاص وجود دارد؛ «اما این کشورها باید این اشتباهات را اصلاح کرده و آن‌ها را تکرار نکنند».
در ادامه یادداشت می‌خوانیم، از سوی دیگر قطعنامه‌های بسیاری از سوی شورای امنیت سازمان ملل بین سال‌های 2006 تا 2010 صادر شده که رسما از ایران درخواست‌هایی کردند و هیچ یک از این قطعنامه‌ها بر میزان و تعداد تجهیزات غنی سازی ایران اعمال محدودیت نمی‌کنند اما در اختیار داشتن دانش غنی سازی ایران برای اهداف صلح آمیز را به رسمیت نمی‌شناسد.
جنکینز می‌نویسد، حتی یکی از این قطعنامه‌ها برای برطرف کردن نگرانی‌ها، ایران را ملزم به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اجازه به بازرسان آژانس برای بازرسی و تحقیقات از تجهیزات هسته‌ای و نظامی آن کرده است. و ایران از سال 2013 همیشه به بازرسان آژانس اجازه داده است از کلیه تجهیزات و سایت‌های هسته‌ای را داده است.
وی متذکر می‌شود، ایران در طول دوره مذاکرات، همواره سعی داشته اطمینان طرف مقابل را جلب کند تا جایی که در سال 2003 داوطلبانه از تعهدات خود در چهارچوب ان پی تی نیز فراتر رفته است. وی هم چنین مدعی شد ایران امکان دستیابی به اطلاعات هسته‌ای خود بر اساس پروتکل الحاقی را به آژانس داد.
ایران حتی فعالیت‌های خود را برای مدتی متوقف کرد و در عین حال مذاکرات را با انگلیس، فرانسه و آلمان ادامه می‌داد تا اعتماد طرف غربی را جلب کند.
جنکینز در ادامه ادعا می‌کند، در حین مذاکرات اخیر گزارشات بسیاری حاکی از آن است که ایران در راستای آخرین مرحله از توافق ژنو، به صورت «دو فاکتو» و داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرایی خواهد کرد. بر اساس این ادعا، ایران تعداد سانتریفیوژهایش را کاهش خواهد داد و این اقدامات برای جلب اعتماد طرف مقابل صورت گرفت، هم‌چنین ایران گفت از غنی سازی اورانیوم بیش از 5 درصد اجتناب کرده و برخی از ذخایر اورانیوم 5 درصد 235خود را تغییر داده تا برای مواد اولیه قابل استفاده نباشد. و هم‌چنین بر اساس پروتکل الحاقی ایران مابقی ذخیره اورانیوم خود را به روسیه می‌فرستد تا برای سوخت شرکت «روس اتم» که سوخت نیروگاه اتمی بوشهر را تهیه می‌کند، به کار گرفته شود.
در ادامه این گزارش آمده است بر اساس این تعهدات ایران 6 ماه برای تولید اورانیوم غنی شده کافی برای تجهیزات هسته‌ای و 8 ماه برای تولید سوخت زمان نیاز داشت.
جنکینز در این یادداشت تصریح می‌کند، به عبارت دیگر، ایران در این مذاکرات بسته‌ای را به طرفین غربی ارائه داده است که فراتر از تعهداتش در ان پی تی است. بنابراین بازرسان آژانس باید به این اطمینان رسیده باشند که هیچ فعالیت هسته‌ای یا مواد اتمی نا مشخصی در ایران وجود ندارد. جامعه جهانی باید بداند که ایران 6 تا 8 ماه زمان نیاز دارد تا از ظرفیت غنی سازی خود سو استفاده کند.
جنکینز در ادامه می‌پرسد با این همه، چرا مذاکره کنندگان وین به این واقعیت نرسیدند؟ وی در پاسخ می‌نویسد دلیل عدم خواست مذاکره کنندگان وین در رسیدن به این واقعیت که فعالیت‌های هسته‌ای ایران صلح آمیز است، حضور تیم مذاکره کننده آمریکایی در مذاکرات ایران می‌باشد. آمریکا خواستار عدم توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای است اما به نظر می‌رسد این تمام خواسته آمریکا نیست.
«آمریکا نه تنها در پی آن است که ایران هیچ تجهیزات هسته‌ای نداشته و کلیه سانتریفیوژهایش را نابود کند بلکه می‌خواهد اطلاعات، دانش و تجربه موجود در ذهن همه دانشمندان هسته ای ایرانی را پاک کند».
جنکینز بر این باور است که آمریکا نتیجه مذاکرات این دور را در خطر مشابهی با مذاکرات سال 2005 میلادی قرار داد چراکه ایران حاضر نیست کلیه فعالیت‌های غنی سازی خود را تعطیل کند. 12 ماه مذاکره برای اطمینان بخشیدن به شورای امنیت سازمان ملل در راستای صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران کافی بود و عدم حذف تحریم‌ها هم‌چنان ایران را مانند 8 سال گذشته مجبور به عقب نشینی نکرد.
طبق نظر نگارنده این یادداشت، 12 ماه گذشته بیشتر از زمان مورد نیاز برای شورای امنیت سازمان ملل برای جلوگیری از هر تجاوزی به قوانین بود و این یادداشت تنها برای مقابله با نفوذ زیان بار بر اهداف تیم مذاکره کننده آمریکایی است که میخواهند سکوی پرش را آن‌قدر بالا ببرند که ایران از پریدن امتناع کند.
ایران بیشتر از تعهداتش در ان‌پی‌تی عمل كرده
سفیر سابق انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یادداشتی نوشت جمهوری اسلامی ایران طی مذاكرات هسته‌ای تعهداتی بیشتر از آژانس پذیرفته است.
۱۳۹۳/۹/۱۲
