مسابقات پیامكی حرام، مسابقات پیامكی حلال!

به گزارش تراز در سالهای اخیر برگزاری مسابقات پیامکی و تلفنی و غیره روز به روز رشد داشته و امروز شبکه های تلویزیون و رادیو و گوشی های تلفن همراه مملو است از چنین مسابقاتی که غالباً جنبه تبلیغی هم دارد. جدای از اینکه اصل برگزاری مسابقاتی به این شکل مناسب است یا خیر می خواهیم بدانیم حکم شرعی آنها چیست؟ آیا بلااشکالند؟ اگر چنین است آیا در همه وجوه و صورت های گوناگون جایز است؟
سوال: از مقلدین آیت الله مكارم شیرازی هستم گاهی اوقات پیامكی دریافت می كنم مبنی بر اینكه با ارسال پیامك بدون متن در قرعه كشی خودرو یا سایر جوایز شركت كنید ظاهراً همزمان با ارسال پیامك به آنها مبلغ۷۵ تومان از طریق قبض یا كارت شارژ از حساب من كسر می شود و به حساب آن شركت یا موسسه واریز می شود و احتمالا جوایز نیز از همین پول تهیه می شود.
حکم شرعی این کار چیست؟
** پاسخ آیت‌الله مکارم شیرازی:
«این كار در واقع نوعی بخت آزمایی جدید است كه آن را به شكل ارسال پیامك درآورده‌اند، شركت در آن جایز نیست و هدیه ای كه می دهند شبیه هدیه ای است كه در بخت آزمایی یا قمار و مانند آن می دهند؛ متاسفانه هر روز یك راه جدیدی برای جذب اموال مردم تولید می كنند و مردم را به كارهایی كه مشروع نیست می كشانند.»
** پاسخ مقام معظم رهبری
«اگر هزینه‎ای افزونتر از هزینه ‏های معمولی پیامک از افراد کم نشود و هزینه جایزه بر اساس جمع آوری پولهای کسر شده نباشد اشکالی ندارد. اگر علاوه بر هزینه معمول پیامک، پولی بابت شرکت در مسابقه از افراد کسر شود و از پولهایی که از افراد کسر شده جایزه تهیه کنند، حرام است.»
سه نکته کوتاه:
* در توضیح فتاوای بالا باید گفت که اینگونه مسابقات در سه صورت مختلف قابل فرض هستند که دو صورت آن جایز و دو تای دیگر حرام اند.

** آن دو تایی که حرامند یکی این است که شما بابت پیامک یا برگه قرعه کشی یا موارد مشابه پولی پرداخت کنید (غیر از هزینه عادی پیامک) و در نهایت به برندگان از همان پولها جایزه بدهند. در واقع جایزه فرد برنده از سایر شرکت کنندگان اخذ شده، که این قطعاً حرام است.
شکل دیگر اینست که چند نفر بنشینند و قرار بگذارند که مثلاً مسابقه ای را پیشبینی کنند و در نهایت بازنده ها مبلغی به برنده بدهند که این هم همان شرط بندی و حکمش نیز حرام است.

*** اما صورت حلال چگونه است؟ اول اینکه پولی دریافت نشود یا مثلاً همان هزینه عادی و متعارف پیامک از شما کسر شود (نه اینکه برای یک پیامک، صد یا دویست تومان) و در نهایت نیز خود آن شرکت یا موسسه یا ارگان جایزه برنده را تقبل نماید. این بلا اشکال و حلال است.