دست جادوی زنان تركمن در جواهرسازی

به گزارش نما به نقل از ایسنا، حضور قومیت‌های مختلف با فرهنگ‌های متنوع، هم نشینی جذاب و در خور تحسینی را برای تولیدات صنایع دستی فراهم آورده است، بنابراین بسیاری از نقوش و تکنیک‌ها از قومی به قوم دیگر راه یافته، به گونه‌ای که می‌توان مجموعه هنرهای سنتی و صنایع دستی خراسان شمالی را چشم‌اندازی بدیع از تکامل اندیشه‌ها دانست.

اقوام ترکمن این استان در منطقه مرزی جرگلان از توابع بجنورد ساکن هستند که دارای هنر و صنایع با ارزشی هستند که از این صنایع می‌توان به زیور آلات‌سنتی، رودوزی لباس‌ها، قالی ترکمن و قالیچه دو ابریشم دویدخت اشاره کرد.

از میان عشایر ایران، هیچ یک همانند ترکمن‌ها، هنر جواهرسازی را به کمال نرسانده‌اند، زنان ترکمن خراسان‌شمالی علاوه بر زیورهایی که به کلاه و روسری خود می‌آویزند، برای تزیین موها نیز زیورهای خاص دارند.

تزئینات پیراهن، کت و نیز تزئینات خاص روی وسایل مورد استفاده زنان نظیر شانه، انگشتانه و ابزار نخ‌ریسی از دیگر زیورهاست.

همچنین ظریف‌ترین هنر سوزن‌دوزی در میان زنان ترکمن رایج است، بطوری که ترکمن‌ها ظریف‌ترین هنر سوزن دوزی را روی لباس محلی خود به نام چلپی انجام می‌دهند که در مراسم عروسی از آن استفاده می‌شود.

کلاه ترکمنی که به آن در اصطلاح محلی تخیه گفته می‌شود، مملو از انواع دوخت‌های سنتی است.

ظرافت سوزن دوزی ترکمن‌ها فقط شامل این دو نوع نیست، علاوه بر این زنان ترکمن حاشیه لباس‌های خود و دخترانشان از جمله چاوک، کولته، یقه، سرآستین، جلو سینه، قسمت پایین شلوار و دور سوراخ دکمه‌ها و خود دکمه‌ها را هنرمندانه با انواع نقوش‌ها و نگارهای رنگارنگ زینت می‌دهند که این کار در نوع خود از جذابیت و زیبایی خاصی برخوردار است.

از نقوش رایج در سوزن‌دوزی ترکمن می‌توان به گل پاییدی، قوش قانات، آراجا، دورلی نقش، تپه نقش شکلات نقش، زلیخا نقش و ...اشاره کرد.

قالی و پشتی ترکمن یکی دیگر از صنایع محصول هنر دست زنان ترکمن است که در منطقه جرگلان در شمال بجنورد و در شهرستان مانه و سملقان رواج دارد.

طرح فرش‌های ترکمن از لحاظ شکل هندسی و شکستگی خطوط ایلی، خاص مردم کوچ نشین است که به صورت ذهنی بافته می‌شود و نقش‌های ترکمن یموتی، شانه‌ای، غزال گز، آغال، چهار قاب، و قاشقی، از طرح‌های فرعی این نقوش محسوب می‌شوند.

پشتی ترکمن بیشتر شامل بیشتر شبیه قالیچه است که در آن از چهار رنگ قزال، قره، طلایی و آق استفاده می‌شود و اغلب نقوشی با نام گلچه و قره نقش در بافت آن بکار می‌رود.

قالیچه دو رو ابریشم دویدخت یکی دیگر از آثار منحصر به فرد دستان هنرمند اقوام ترکمن این استان در کشور است که از این بافته به عنوان پرده بر روی دیوارها استفاده می‌شود.

‌گردشگران و مسافران نوروزی می‌توانند از این آثار در نمایشگاه‌هایی که به مناسبت نوروز بر پا می‌شوند‌ یا در نمایشگاه دائمی صنایع دستی واقع در حسینیه جاجرمی در بجنورد مشاهده کنند.