تولید پوست مصنوعی زنده در فاز آزمایشگاهی

به گزارش نما، دکتر حجت نادری مشکین در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه گروه سلول‌های بنیادی و پزشکی ترمیمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی بر اساس برنامه و به صورت هدفمند در این مسیر حرکت می‌کند، خاطرنشان کرد: ماموریت ما در گروه سلول‌های بنیادی جهاد دانشگاهی استان بر اساس سند چشم‌انداز 1404 تاثیرگذاری در زمینه سلول‌های بنیادی در سطح ملی و منطقه‌ای است. در همین راستا سعی داریم با انجام پروژه‌های تحقیقاتی و کاربردی به مرکز علمی و تحقیقاتی معتبر در شمال شرق کشور تبدیل شویم.

وی با اشاره به اهمیت سلول‌های بنیادی مزانشیمی در درمان بیماری‌های مختلف، تصریح کرد: سلول‌های بنیادی مزانشیمی جزو سلول‌های بنیادی بالغین هستند؛ این سلول‌ها مشکل تومورزایی نداشته و بر اساس آمار سایت معتبر clinicaltrials تاکنون بیش از 150 کارآزمایی بالینی در این حوزه انجام شده است که خوشبختانه حتی یک مورد گزارش هم در خصوص ابتلا به سرطان در ÷ی استفاده از این سلولها وجود نداشته است.

عضو هیات علمی گروه سلول‌های بنیادی و پزشکی ترمیمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی تاکید کرد: با این حال موفقیت بیشتر در این راه نیازمند تدوین و ایجاد چارت‌های اجرایی و آیین‌نامه‌های مطابق با cGMP یا (Current good manufacturing practice) برای تولید سلول‌های بنیادی مزانشیمی با درجه کلینیکی است تا بتوان از نتایج تحقیقات پایه برای کاربرد در بخش بالینی نیز استفاده کرد.

وی ادامه داد: ما اکنون تجربه بیش از 10 سال کار در حوزه سلول‌های بنیادی را داریم و طی این مدت توانسته‌ایم به دانش فنی استخراج، کشت و گسترش سلول‌های بنیادی مزانشیمی از مغز استخوان و بافت چربی دست پیدا کنیم.

نادری تصریح کرد: اکنون استراتژی ما در این حوزه توسعه دانش فنی به دست آمده در زمینه سلول‌های بنیادی مزانشیمی به کاربرد کلینیکی و درمان بیماری‌های مختلف است. به این روند کاری در دنیا اصطلاحا «Clinical translation» می‌گویند، ما دارای تاسیسات و امکانات زیربنایی هوایی در این زمینه هستیم از همه دو اتاق تمیز با درجه 1000 و 10000 و انکوباتورهای سلول‌های بنیادی مزانشیمی که همه اینها مطابق با مقررات و آیین‌نامه‌های CMP است. همچنین، مسیر و فرایند رسیدن به محصول نهایی برای استفاده در کلینیک نیز بسیار مهم است که در این زمینه هم پروتکل‌های اجرایی تدوین کرده‌ایم تا اینکه بتوانیم سلول‌ بنیادی مزانشیمی با کیفیت و مطابق با استانداردهای جهانی در اختیار پزشکان متخصص برای درمان بیماری‌های مختلف قرار دهیم.

عضو هیات علمی گروه سلول‌های بنیادی و پزشکی ترمیمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: همچنین تدوین دستورالعمل‌های بهبود سلول درمانی نیز برای ما از درجه اهمیت بالایی برخوردار است در این خصوص بیش از 17 پروژه تحقیقاتی تعریف شده است که بعضی خاتمه یافته و تعدادی هم در حال انجام است.

نادری مشکین با بیان اینکه ارتقای سطح علمی گروه نیز یکی دیگر از اهداف مورد نظر گروه سلول‌های بنیادی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی است، گفت: به دنبال این هستیم که این مهم از طریق ارتباط با مراکز علمی داخل و خارج از کشور و همچنین برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌های علمی مختلف برآورده شود علاوه بر این، در این راستا سعی بر این بوده است تا محیط پویا و دینامیکی را فراهم کرده و از دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی، خصوصا دکتری هم استفاده کنیم.

عضو هیات علمی گروه سلول‌های بنیادی و پزشکی ترمیمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی اضافه کرد: در همین راستا با مراکز مختلف علمی و پژوهشی مانند دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه علوم پزشکی و مراکز درمانی تخصصی مانند بیمارستان‌های رضوی،‌ امام رضا(ع)، قائم(عج) و کلینیک‌های خصوصی همکاری داریم. همچنین با کلینیک تخصصی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی ارتباط تنگاتنگ داریم؛ در حقیقت تلاش ما این است که با بهره‌گیری از پتانسیل جهاد دانشگاهی استان در بخش امکانات مراکز تخصصی آن، بتوانیم در پیشبرد روش‌های درمانی از طریق بنیادی گام برداریم.

وی افزود: مطابق با استانداردهای جهانی، قبل از استفاده نهایی از سلول‌های بنیادی در درمان، باید گام‌های اولیه زیادی طی شود به عنوان مثال، ما پروژه‌های خوبی را در زمینه سلول‌ درمانی بیماری‌هایی مانند ترمیم استخوان ‌های جوش نخورده(non-union)، نارسایی‌های قلبی، نفروپاتی کلیه و آرتروز تعریف کرده‌ایم و امیدواریم که نتایج این تحقیقات پایه‌ و پیش کلینیکی را بتوانیم به کاربرد در کلینیک برسانیم.

نادری مشکین تصریح کرد: گروه سلول‌های بنیادی ارتقای کمی و کیفی مهارت اعضا، تعامل با مراکز علمی مختلف، برنامه‌ریزی و ایجاد سازمان‌دهی مناسب برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج از طریق سلول‌ درمانی، توجه به کاربردی شدن نتایج تحقیقات توجه به روش‌های منتهی به کسب درآمد و بازاریابی براساس نیاز جامعه، را در دستور کار خود قرار داده است.

وی در خصوص فعالیت‌های فعلی این گروه گفت: در حال حاضر گروه سلول‌های بنیادی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در حوزه جمع آوری خون بندناف، درمان ویتیلیگو یا لک و پیس(تاکنون از 12 بیمار) و پیوند لیپوگرافت غنی شده با سلول‌های بنیادی (تاکنون 87 مورد) فعالیت می‌کند؛ این تنها مرکز در استان و شرف کشور است که در این خصوص فعالی دارد.

عضو هیات علمی گروه سلول‌های بنیادی و پزشکی ترمیمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی تاکید کرد: هم اکنون در خصوص تولید پوست مصنوعی زنده پژوهش‌هایی صورت گرفته و نمونه آزمایشگاهی این محصول تولید شده و به دنبال آزمایش آن در کلینیک و حوزه بالینی نیز هستیم.

نادری مشکین در مورد سایر فعالیت‌های این گروه بیان کرد: در گذشته کارگاه‌های آموزشی زیادی در حوزه سلول‌های بنیادی برگزار کردیم. همچنین همایش زیست‌شناسی و جنبه‌های کاربرد سلول‌های بنیادی را در سال 1390 برگزار کرده ایم، برای سال آینده نیز در نظر داریم کنگره بین‌المللی سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی را در تاریخ 30 اردیبهشت ماه تا یکم خردادماه 1394 برگزار کنیم.