پناهیان: وضعیت فرهنگی نسبت به گذشته خیلی بهتر است

به گزارش نما ، برنامه تلویزیونی «دیروز، امروز، فردا» به سردبیری محمدحسین رنجبران و تهیه‌کنندگی محمد صراف با حضور حجت الاسلام علیرضا پناهیان و ضیاءالدین هاشمی، مهاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم برگزار شد.

پناهیان در ابتدای برنامه گفت: وضعیت ما از نظر فرهنگی نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است. به عنوان نمونه هرسال تعداد نمازخانه‌های دانشگاه‌ها افزایش می‌یابد و همچنین تعداد نمازخوان‌ها نیز افزایش یافته است. مثال‌های دیگری هم در این زمینه می‌توان زد.

وی افزود: ولی از نظر کار فرهنگی و اقداماتی که برای رشد مطلوب می‌توانیم انجام دهیم دچار بحران هستیم. ما در عرصه مدیریت فرهنگی دچار بحران هستیم. جامعه‌ای که نتواند از داشته‌های خودش خوب استفاده کند و خوب به رشد فرهنگ نپردازد دچار بحران است. با این حال وضع فرهنگی جامعه برعکس مدیریت فرهنگی خوب است.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه تاکید کرد: ما در زمنیه حجاب کار شایسته‌ای انجام ندادیم. نه فیلم‌های سینمایی خوب و نه سریال‌های خوب داریم. حوزه‌های علمیه هم به تبیین دقیق حجاب کمتر پرداختند. با این حال تعداد زنان محجبه نشان می‌دهد که با وجود این همه تبلیغات سوء علیه حجاب، بنیه فرهنگی جامعه خوب است.

پناهیان در پاسخ به این سوال که آیا احساس عمومی جامعه هم درباره فرهنگ اینگونه است که شما گفتید، گفت: من و شما نمی‌توانیم احساس عمومی جامعه را نمایندگی کنیم. احساس عمومی را باید با واقعیت تطبیق دهیم. آیا ما برای با حجاب شدن این تعداد زن محجبه در جامعه زحمتی کشیدیم؟ مشخص است که تلاشی در این زمینه نکردیم. حرف من این است که احساس عمومی باید مطابق واقعیت باشد.

وی اضافه کرد: در زمینه حجاب ماهواره‌ها با تلاش کارهای خود را پیش می‌برند، شبکه‌های اجتماعی بی‌‌بند و باری را ترویج می‌دهند، رمان‌ها بر علیه حجاب نوشته می‌شود، هجمه‌ها 100 برابر شده است و اقدامات مناسب در ترویج حجاب انجام نمی‌شود. پس این مقدار محجبه برای چیست؟ دیگر شعار حجاب جذابیت اول انقلاب را ندارد. همچنین برخی از ما با این شعار خراب کاری کردیم و با ادعای دین‌داری رفتار دقیقی نداشتیم. خرید چادر و خرید مانتو مناسب سازمان دهی نشده است و دولت‌ها نتوانستند کاری در این زمینه بکنند. با این حال تعداد افراد محجبه زیاد است.

پناهیان گفت: در یک نظرسنجی 97 درصد افراد غیر محجبه گفتند که به ارزش حجاب واقف هستند. این نظرسنجی توسط بسیج انجام شده است. آنها می‌گفتند برای اینکه نتیجه را دقیق بررسی کنیم این آمار را از نظرات زنان غیر محجبه استخراج کردیم.

در ادامه سید ضیاء هاشمی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: تصور رایج نسبت به فرهنگ یک تصور عامیانه است نه علمی. باید تعریف دقیقی از فرهنگ داشته باشیم. حدود 300 تعریف دقیق از فرهنگ وجود دارد اما در جامعه دچار بد فهمی در خصوص فرهنگ هستیم. تصور ما از فرهنگ تنها بخش های نمادین از ان است. وقتی گفته می شود فرهنگ روح حاکم بر جامعه است یعنی فرهنگ فقط یک سری حوزه‌ه‌های خاص نیست و تمام زندگی را پوشش می‌دهد.

وی افزود: باید شاخص‌های در خصوص فرهنگ مشخص شود. قبل از اینکه بگوییم مسئولین فرهنگی ما ضعیف عمل می‌کنند یا قوی باید ببینیم شاخص‌های سنجش ما چیست؟ من با این شاخص سازی ها کمتر مواجه شدم اما به وفور با اظهارنظرهای سطحی مواجه هستیم.

پناهیان گفت: برداشت‌های سطحی در مورد فرهنگ رواج دارد و البته سخنان دقیقی هم در مورد فرهنگ هست. امام خمینی(ره) سال 43 حرفی در مورد فرهنگ می‌گویند و 20 سال بعد دوباره آنها را تکرار می‌کنند. امام تنها صرفا به یکسری از نمادهای فرهنگی اشاره نمی‌کنند، زسرساخت‌های فرهنگی درست اگر در جامعه برقرار شود، دین‌داری هم در جامعه فهم می‌شود.

وی افزود: امام خمینی(ره) می‌گویند راه اصلاح یک مملکت، فرهنگی آن مملکت است. اسلام باید از فرهنگ شروع شود. دست استعمار در فرهنگ ما کارهای بزرگی می‌کند و نمی‌گذارد جوان‌های ما مستقل بار بیایند. نمی‌گذارند در دانشگاه جوان‌ها رشد کنند. آنها را به گونه‌ای تربیت می‌کنند که وقتی بزرگ شدند در نظر آنها اسلام هیچ و آنها همه چیز باشند. اگر فرهنگ درست شود یک مملکت اصلاح می‌شود.

پناهیان گفت: امام خمینی(ره) دوباره در سال 58 می‌گوید را اصلاح جامعه فرهنگ است. نجات را باید در فرهنگ و دانشگاه‌ها طرح کرد. مادامی که ما پیوستگی مغزی به خارج داریم از هیچکدام از این معضلات نمی‌توانیم فرار کنیم. راس همه اصلاحات، اصلاح فرهنگ و قطع وابستگی به غرب است. غرب چیزهای مفیدی دارد که برای خود نگهداشته است.

وی افزود: امام خمینی(ره) به شدت به آموزش و پرورش تکیه می‌کند و می‌گوید زیرساخت‌های فرهنگی در آنجا باید درست شود.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: ما اگر فرهنگ را در جامعه رشد دهیم، دین‌داری و دین‌پذیری در جامعه افزایش پیدا می‌کند. لزومی ندارد که فرهنگی که آن را رشد می‌دهیم صریحا دینی باشد و پر از شعارهای دینی باشد مثلا این که انسان‌ها در برابر مشکلات بایستند. خیالباف نباشند. دانش‌آموزان را باید اینگونه رشد دهیم که هر وقت با مشکلات مواجه شد با انها مبارزه کند نه اینکه بچه را لوس و پر توقع بار بیاوریم.

پناهیان گفت: اگر زیرساخت‌های فرهنگی زمینه را برای مقابله انسان با مشکلات فراهم کند، دیگر شاهد این همه طلاق در جامعه نیستیم. نمی‌شود فقط با نصیحت جلوی طلاق را گرفت. این موضوع زیرساخت فرهنگی می‌خواهد. زمان ورود دانش آموز به مدرسه زمان آشنایی بچه‌ها با تکلیف است. در این دوره مانند امیرالمومنین باید به بچه‌ها یاد داد که زندگی در دنیا سخت است.

وی در پاسخ به این سوال که آموزش و پرورش چگونه باید وظایف خود را بداند و این حرف‌ها را اجرایی کند، گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی باید اسناد مهم را تصویب کند. تاکنون هم اقدامات شایسته‌ای در این زمینه انجام داده است ولی اینکه گفتم در مدیریت فرهنگی کشور دچار مشکل هستیم به دلیل سختی کار است و به دولت خاصی اشاره نمی‌کنم. همیشه مقام معظم رهبری در همه دولت‌ها از فرهنگ گله کرده است.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: مدیریت فرهنگی یک جامعه کار سخت و پیچیده‌ای است. ما یک مدیریت فرهنگی درست در حوزه و دانشگاه نداریم. در تمام کتاب‌های دانشگاه نمی‌بینیم که یکی از فرمایشات فرهنگی امام و رهبر درست تئوریزه شده باشد. حرف‌های من محدود به عملکرد دولت‌ها نیست. در صدا و سیما هم کار دشواری است. غربی ‌ها یاد گرفته‌اند که چگونه افکار خود را تئوریزه کنند و به فیلم تبدیل کنند. بخشی از حقوق بشری که غرب مطرح می‌کند، چیزی نیست جز هوا پرستی. آنها این موضوع را تئوریزه کردند و به علم تبدیل کردند و پس از آن به فیلم و نظام اجتماعی تبدیل کردند.

پناهیان گفت: هنوز اقتصاد ما به نوعی نشده است که از آن نماز و نمازخوان دربیاید. وزارت اقتصاد، فرهنگی ترین وزارتخانه کشور است چون مردم حداقل 8 ساعت از زندگی خود را برای تامین معیشت می‌گذرانند. ما باید ساختار اقتصادی را به نوعی شکل دهیم تا به فرهنگ کمک کند، حرص و طمع را در جامعه کاهش دهد و به انسان‌ها آرامش دهد. این کار با تغییر چند مدیر و چند رویکرد اجتماعی امکان پذیر نیست.

وی تصریح کرد: اهداف فرهنگی باید به دروس آموزش و رورش تبدیل شود. اینگونه وقتی دانش آموزی دیپلم گرفت خود به خود از کلمه دلم می‌خواهد بدش می‌آید. زیرا او می‌فهمد این حرف منشا بسیاری از ناهنجاری ها و بداخلاقی ها در جامعه است. آموزش و پرورش باید این را به فرزندان ما یاد دهد نه اینکه نماز خواندن و دعا خواندن تنها را یاد دهد، اینها کار خوبی است اما اگر دانش آموز فرهنگ درست زیستن را نداند این‌ها را هم برای هوا و هوس‌های خود از یاد می‌برد.

هاشمی در ادامه گفت: من اوضاع فرهنگ را تیره نمی‌بینم. هرچند با آرمان‌ها فاصله داریم اما سرمایه‌های بزرگی در دست داریم. اگر درست در مورد فرهنگ قضاوت کنیم با اتکا به این سرمایه‌ها، آینده روشنی در انتظار ماست. فرهنگ باعث خوب زندگی کردن مردم در اجتماع است. فرهنگ یعنی راه و رسم زندگی درست، خوب و مناسب. فرهنگ عنصری است که همدلی یا شقاوت و بدگمانی را ایجاد می‌کند. راستگویی در همه جهان مهم است. راستگویی یک ارز فرهنگی است. اگر کاری کنیم که مردم به دروغ مجبور نشوند یک کار فرهنگی کردیم. اگر من بخواهم کسانی را تشویق کنم که از استاد در کلاس نوار ضبط می‌کنند و به دست من می‌رسانند، آنگاه با فرهنگ مردم بازی کردم. نگاه امنیتی را در دانشگاه ایجاد کردم. این روش ضد فرهنگی است.

وی افزود: فرهنگ آن چیزی است که انگیزه زندگی را فراهم می‌کند. چرا مقام معظم رهبری اقتصاد را با فرهنگ کنار هم می‌آورد؟‌ اقتصاد برای معیشت است اما یک کارگر وقتی در حال کار کردن است برای معیشت کار می‌کند و عصر که رفت مسجد کار فرهنگی انجام داده است؟ نیتب که در کار کردن او قرار دارد فرهنگی است. دانشجو وقتی با انگیزه به سر کلاس برود کارش متاثر از فرهنگ است. ضعف فرهنگی جایی است که من انگیزه را از استاد و دانشجو می‌گیرم. ضعف فرهنگی آنجاست که بین این گروه و آن گروه شکاف ایجاد می‌کنم. در چنین جایی من مدیر اگر کاری نکنم فرهنگ در حالت عادی بهتر است. پس من نباید کار کنم؟ نه هر حوزه‌ای نیاز به مدیریت دارد. وقتی با تکنولوژی های جدید ارزش‌ها در جامعه ترویج می‌شود یعنی این موضوع برای همه مهم است.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم افزود: ارزشهای ما صداقت، گذشت و انسانیت است. دین اکرام و تکریم است. فرهنگ اجتماعی یعنی انسان‌ها زندگی مبتنی بر اخوت داشته باشند. مدیر فرهنگی باید کاری کند که در جاهایی که ما در کنار هم هستیم تلطیف و اخوت انجام شود.

هاشمی گفت: در طول 11 ماه گذشته کارهای زیادی انجام شد. ارزش‌های ما باید مورد تاکید دوباره قرار گیرد. در چند ماه گذشته کنگره شهدای دانشجو در دانشگاه‌ها برگزار شد. برای اولین بار 4500 شهید دانشجو در سطح استانی و ملی جلسات بزرگداشت برگزار شد و سعی شد این مجالس فقط برای بزرگداشت نباشد و جلساتی علمی همراه با خلاقیت باشد تا فرهنگ آنها منتقل شود. دانشجویان شهید قشر نخبه‌ای بودند که علم را به عمل پیوند زدند. نخبگان ما پیشتاز جهاد و شهادت هستند. ما هم می‌خواهیم نشان دهیم که ارزشهای دینی و انقلابی پیشگام حرکت های فداکارانه است.

وی افزود: دانشجویان شهید محصولات دانشگاه‌های ما هستند. دانشگاه‌هایی که قبل از انقلاب در نظام شاهنشاهی شکل گرفتند. دانشگاه‌هایی که کانون علم بودند، ایثارگری از آنها برخاست. دانشگاه‌هایی که 36 سال در جمهوری اسلامی زیست کردند به طریق اولی محل اییثار و گذشت هستند. چه فداکاری بالاتر از علم آموزی.

هاشمی در ادامه گفت: تلاش ما بر این است که اولا عموم دانشگاهیان با اصول و آرمان‎های نظام و ارزش‎های متعالی دینی آشنا شوند و این احساس بدبینی و بد گمانی و بد دلی را در دانشگاه کم کنیم. فضای اعتماد را در دل دانشگاه زیاد کنیم. فضای اخوت و اعتماد را تقویت کنیم. فضای برخوردهای کنترلی و سلبی و امنیتی را در دانشگاه کم کنیم. البته معنی اش این نیست که در دانشگاه ها همه چی وفق مراد است و هیچ ایرادی وجود ندارد، نه،ایرادها سرجای خودش است اما ایرادات و کسانی که دچار ایراد هستند بخش اقلیت اند، اکثریت جامعه برادران ایمانی اند که دارند تلاش می کنند.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم گفت: ما همواره گفته‌ایم که استاد حق دارد من مسئول را نقد کند. یکی از اقداماتی که انجام شده است تدوین منشور حقوق دانشجو است. به دانشجویان گفته ایم که طبق قانون مصوب این حقوق شما است و اینها را منتشر کردیم و توصیه کرده‎ایم بر خواندنش برای اینکه قانون‎گرایی که یکی از شاخص های اصلی فرهنگی در جامعه امروزی است، ترویج پیدا کند. گفتیم بیایید براساس قوانین از حقوق خودتان دفاع کنید.

پناهیان درخصوص نقشه مهندسی فرهنگی گفت: من از رویکرد آقای هاشمی در دولت جدید و محترم استقبال می‌کنم و خیلی خوشحالم و می‌خواهم آن را تقویت کنم که فرمودند یکی از شاخصه‌های فرهنگی برای یک محیط دانشگاهی به ویژه ایجاد همدلی و رفع تشنج ها و تفرق های نابجا است. واقعا جامعه ما هم به همدلی نیاز دارد، این علامت سلامت جامعه است که ما علی رغم همه اختلافات و وجود گفت‌وگو و نقد و نظر، همدلی را حفظ کنیم. منتهی از باب اینکه می‌خواهم از پیشینیان عبرت بگیریم که در آینده چنین اتفاقی رخ ندهد، ما یادمان نمی‌رود یک زمانی می‌خواستند دانشگاه‌ها را به باشگاه‌های سیاسی تبدیل کنند، باشگاه‌های قرمز و آبی. مثلا هرکس یک ذره گرایش لیبرالی پیدا می‌کرد، او مخالف خودش را می گفت طالبان است الان می توانیم اسمش را تروریست‌های داعشی گذاشت.

وی افزود: من تبریک می‌گوییم به وزارت علوم چون نقد مایه حیات و حرکت دانشگاه است و باید در دانشگاه باشد. اگر این کرسی‌ها و گفت‌وگو‌ها و کرسی‌های آزاد اندیشی نباشد که دانشگاه در واقع مرده است ولی باید دانشگاه را از نظر فرهنگی طوری مدیریت کرد که بچه‌ها بدون عداوت و زدن برچسب‌های بسیار تند کار کنند. نباید به یکدیگر برچسب منافق بزنیم. امیرالمونین به خوارج منافق نگفت. فرمود مومن بودند، دنیا طلب هم نبودند و فقط اشتباه کردند. البته آنها را قتل عام کرد چون جرمشان این گونه اقتضا می‎کرد. مفسد فی الارض شده بودند ولی نفرمود منافق‎اند. از آن طرف هم نباید برچسب بزنند.

پناهیان گفت: صداقت واقعا یکی از شاخصه های فرهنگی است منتها برای رسیدن به این شاخصه چند راه وجود دارد. یک راه اینکه ما ارزش ها را برداریم تا همه صادقانه رفتار کنند. در غرب کار به جایی رسیده که اگر خانمی بخواهد طلاق بگیرد و همجنس باز شود، این موضوع را پنهان نمی‌کند چون ارزش‌ها را برداشتند. این همان لیبرالیسمی است که می‌گوید ارزش ها را حذف کنید. صورت مسئله صداقت و راستگویی را پاک می‌کنند بعد می گویند همه راحت به هم راست می‌گویند. در روانشناسی هم این را می‌خوانیم. به ما این درس را می‌دادند و می‌گفتند یک روانشناس غربی اینطوری گفته که چرا یک جوان غربی که بعد از مرگ پدرش خوشحال است کلی پول به او ارث رسیده باید یک رفتار غیرصادقانه انجام دهد و سیاه بپوشد، احساس عزاداری به خود بگیرد، جلوی در مجلس ختم بایستد. خوب این باید برود شیرینی پخش کند. او ترجیح می‌داد ارزش های دیگر مثل احترام پدر را حذف کند، بخاطر صداقت. ما می خواهیم در جامعه مان صداقت حاکم شود ولی راه لیبرالی را اگر می‎پسندیم، راهی است که غربی‌ها رفته‌اند و به بن بست رسیدند. آخرش هم از دل لیبرال داعش در آمده اما اگر این را نمی‌پسندید یک راه اسلام دارد که اشاره فرمودند. آن راهی که ما ارزش ها را داشته باشیم و تجسس نکنیم کی خلاف ارزش رفتار کرده ولی ارزش‌ها را حفظ کنیم. این خیلی مهم است. ما بدانیم یک آدم نمازخوان بر بی نماز ارزش دارد. آنوقت اگر کسی گفت فلانی نماز نخواند بگوییم تو چه کار داری شاید قبلا خوانده است.
وی گفت: شخصی در جایی علیه اصحاب پیامبر اسلام سخنرانی کرد. یکی از جوانان از اصحاب پیامبر آمد و گفت عبداالله عمیر چنین سخنرانی کرده است. رسول خدا فرمود شاید تو اشتباه شنیدی، گفت من درست شنیدم، پیامبر فرمود منظورش شاید چیز دیگری بوده، گفت نه آقا منظورش دقیقا همین بوده، رسول الله فرمودند تو با عبدالله عمیر بدی، حالا او خود پرونده خوبی ندارد چون بدی از او بد می‎شونی، او اصرار کرد نه آقا همه صحبتی که کرد همین بود. دیگر حرف دیگری نزد که جای توجیه داشته باشد. رسول خدا بعد از 3 مرتبه تازه فرمودند من می روم بررسی می‎کنم. بعد از بررسی فهمیدند عبدالله عمیر واقعا همین را گفته است. بعدش رسول خدا تا 24 ساعت با کل مردم قهر کردند. فرمودند چرا کسی باید راجع به شما اینطوری حرف بزند؟ پس پیغمبر تجسس نکردند. همینطوری حرف کسی را نپذیرفتند .اسلام به ارزش ها بها می دهد اما غیبت کردن 40 برابر گناه کبیره است. این ما را می‎برد به سمت صداقت. پس رسیدن ما به صداقت دیرتر و سختتر است اما پایدارتر استچون در جامعه ما ارزش ها حاکم هستند صداقت کمی دیرتر بدست می آید. بلاخره شما در دانشگاهتان ارزش ها را حاکم کنید، دو نفر هم ممکن است به نماز خواندن تظاهر کنند. این اجتناب ناپذیر است ولی ما باید از آن عبور کنیم مثلا کسی نماز خواند بخاطر این به او پول بیشتر ندهید، کسی هم گناه کرد فورا در کارش تجسس نکنید و حرف علیه او را نپذیرید .

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: این شبیه طنز است که ما بگوییم برای اصلاح جامعه نیاز به سند نداریم. ما نیاز به اسناد بالادستی نداریم؟ اینها می تواند عصاره اندیشه ی اندیشمندان ما باشد و راه ما را روشن بکند. ما در کدام حرکت فنی، اقتصادی و علمی نیاز به نوشتن و مکتوب کردن نداریم؟ الان ما در مقام طراحی نظام هستیم. ما باید نظام فرهنگی مان را هم سندنویسی کنیم. مشکل بر این است که ما احیانا سند ها را درست نمی‌نویسیم که باید بحث شود و مورد مطالبه قرار بگیرد.

هاشمی در ادامه گفت: مهندسی فرهنگی سند جامعی است که بخشی در حوزه علم و دانش دارد. سند دانشگاه اسلامی هم وجود دارد. سند خوب است اما تولید انبوه اسناد هنر نیست. ما در همین سال های اخیر اسناد متعدد بنیادین داریم که جمع کردن بین آنها دشوار است و وقتی حجمش زیاد می‌شود طبیعتا ضعف‌هایی در آن جریان پیدا می‌کند. مثلا اینکه در سندی بیاید ما برای به دنیا آمدن هر فرزند در خانواده ای یک میلیون جایزه بدهیم درست نیست.قانون اساسی بنیان های اساسی جامعه را معین می کند. قوانین جاری که مجلس تصویب می کند در مصوبات هیئت دولت مشخص تر می‌شود. وقتی می گوییم اسناد بالادستی منظور اسنادی است که همگان بتوانند با آن انس برقرار کنند و مبنا قرار بگیرد. باید این اسناد با هم انسجام داشته باشند. مثلا سند دانشگاه اسلامی در چهاربخش فرهنگی، آموزشی پژوهشی و مدیریتی تدوین شده است. برای من این سند مبنای عمل است ولی وقتی درکنار آنها اسناد متعددی داریم واقعا مجری بلاتکلیف می‎ماند. نمی شود برای هر حرفی یک سند بالادستی بگذاریم. این غیر از نقدهای جدی محتوایی و ناهمگونی‌ها اسنادی است که ممکن است وجود داشته باشد.سند دانشگاه اسلامی تقریبا 300 اقدام، حدود 110 راهبرد و 4بخش را مصوب کرده است. بنده طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی خودم را موظف می دانم برای پیاده سازی و عملی شدن آن تلاش کنم. ما در یک سال اخیر فرایند عملیاتی سازی این سند را شروع کردیم که تیرسال92ابلاغ شد.

وی گفت: ما با نهادهای مربوطه جلسات متعددی برگزار کردیم که اولویت بندی کنیم و کارهایی از این سند که می شود مقدم دانست را و مهم ترینش یعنی کرسی های آزاد اندیشی را برگزار کنیم و راه را برای عملی شدندش باز کنیم چون همه ما اتفاق نظر داشتیم که برای پیاده شدنش زمینه مساعدی و جود ندارد. خود آقا فرمودند که من صد بار گفتم اجرا شود چرا نمی شود که این فرموده برای 3 سال قبل است. ما گفتیم دانشگاه بدون کرسی آزاداندیشی که دانشگاه نیست، دانشگاه باید دارای جریان اندیشه باشد.

پناهیان در ادامه گفت: مسلما اگر مردم به قوه قضاییه بی‌اعتماد بشوند صدماتش جبران ناپذیر است. اگر مردم می‌بینند پرونده مسئولی دیرتر بررسی می‌شود چون علی القاعده آن مسئول راه های فرار بیشتری هم بلد است تا یک فرد عادی، افراد برجسته ای در قوه قضاییه هستند که بخاطر دیدن دم این و آن نمی آیند خودشان را خراب کنند. به قوه قضاییه اعتماد وجود دارد و تاخیر هایی که وجود دارد به خاطر افرادی است که بلدند تاخیر بیاندازند. یکی از نهادهای بسیار مهم فرهنگ ساز رفتار سیاسیون است. رفتار امرای جامعه است. امام فرمودند مردم از پدر و مادرشان بیشتر درس می‌گیرند تا مدرسه و مدرسه مهمتر از دانشگاه است. مردم به امرای زمانشان شبیه ترند تا پدر و مادرشان لذا رفتار مسولین خیلی فرهنگ ساز است. اگر یک مسئول کمی رفتار دفاعی پیدا کرد اشتباه است چون اگر عجولانه و نابجا بخواهد از خودش دفاع کند، نشانه عدم وجود سعه صدر است. اگر در مسئولین رفتارهایی مثل دروغگویی و لجبازی وجود داشته باشد، مردم خیلی باهوش هستند. لذا رفتار مسئولین بسیار فرهنگ ساز است. اگر در مجلس جر و بحثی شود در جامعه بدتر می‎شود.

هاشمی در پایان گفت: امرای راستگو و مودب این فضایل را ترویج می‌دهند. اگر در دانشگاه نشاط باشد انگیزه ایجاد می‌شود. ماباید در دانشگاه به دنبال آزاد اندیشی باشیم. هر حرکتی که محدودیت ایجاد می‌کند و احساس امنیت را از بین می‌برد یا فضا را عوض میکند اشتباه است. مهمترین دغدغه دانشجویان این است که آزادی بیان داشته باشند، آزادی اندیشه داشته باشند. ماتلاش کردیم از گروه‌هایی که هستند حمایت کنیم و گروه های جدید تشکیل دهیم. دوستان کم لطفی نکنند، بگذارند فضای دانشگاه آرام باشد. حاشیه‎های ایجاد شده درباره وزارت علوم از بین برود. اگر کرسی‎های آزاداندیشی برگزار کنید مورد حمایت ما قرار خواهید گرفت.

مردم در پاسخ به این سوال نظرسنجی برنامه «دیروز، امروز، فردا » که کدام نهاد در فرهنگ تاثیر بیشتری دارد به آموزش و پرورش 53 درصد، به آموزش عالی 8 درصد، به صدا و سیما 34 درصد و به دیگر نهادها 5 درصد رای دادند.