یارانه‌ ثروتمندان صرف چه كاری خواهد شد؟

به گزارش نما، احمد میدری، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته که حذف یارانه شش میلیون نفر از یارانه‌بگیران قطعی و قرار است منابع حاصل از حذف یارانه‌بگیران صرف ایجاد اشتغال و امور زیربنایی کشور شود. اما سوال این است که آیا منابعی وجود دارد که صرف اشتغال شود یا نه؟

در بودجه سال جاری مجلس اعتبار یارانه‌های نقدی را سه هزار میلیارد تومان کم کرد. دولت برای جبران این کسری مجبور شد موضوع حذف یارانه شش میلیون نفر از یارانه‌بگیران را به صورت جدی در دستور کار قرار دهد و وزارت کار هم مسئول شناسایی و حذف دهک‌های بالای درآمدی جامعه شد. به عبارتی دولت باید برای جلوگیری از کسری بودجه خود، حتما یارانه شش میلیون نفر را از اول سال جاری قطع می‌کرد تا با کسری بودجه در حوزه اعتبار یارانه‌های نقدی مواجه نشود.

سناریوی اول: قبل از افزایش قیمت حامل‌ها
این سناریو در مورد زمانی بود که دولت قیمت حامل‌های انرژی و از همه مهمتر بنزین را افزایش نداده بود. یعنی در حالتی که قیمت حامل‌های انرژی افزایش پیدا نکرده بود، از حذف یارانه شش میلیون نفر از یارانه‌بگیران هیچ اعتبار اضافه‌ای حاصل نمی‌شد که دولت بخواهد وعده صرف آن در حوزه اشتغال را بدهد. یعنی در این حالت دولت چاره‌ای جز حذف یارانه‌بگیران نداشت، در غیر این‌صورت حتما در درآمدها و هزینه‌های هدفمندی یارانه‌ها با کسری بودجه بسیاری مواجه می‌شد. بر این اساس این وعده معاون وزیر کار که قرار است اعتبارات حذف یارانه شش میلیون نفر صرف اشتغال شود، به نظر می‌رسد یک شعار و وعده محقق نشدنی بود.

سناریوی دوم: بعد از افزایش قیمت‌ حامل‌ها
اما از روز گذشته قیمت حامل‌های انرژی افزایش یافت. طبق اعلام شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران قیمت بنزین موتور هر لیتر هزار تومان، قیمت بنزین سوپر هر لیتر هزار و ۲۰۰ تومان، قیمت هر لیتر نفت گاز ۳۰۰ تومان، قیمت هر لیتر نفت کوره ۳۰۰ تومان، قیمت هر لیتر نفت سفید ۱۵۰ تومان، قیمت هر لیتر گاز مایع ۲۳۰ تومان و قیمت هر لیتر سوخت هواپیماهای مسافربری ۶۰۰ تومان شد. افزایش قیمت حامل‌های انرژی، درآمدهای دولت را افزایش می‌دهد و می‌تواند بخشی از کسری اعتبارات هدفمندی را جبران کند.حال اگر از این زاویه به گفته معاون وزیر کار توجه کنیم ممکن است دولت در نظر داشته باشد منابع سه هزار میلیارد تومانی ناشی از حذف یارانه‌بگیران را صرف کسری بودجه یارانه‌های نقدی کند و منابع جدیدی را که از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی ایجاد می‌شود را صرف اشتغال کند.

اما همین چندی پیش بود که معاون اول رئیس جمهور گفته بود منابع هدفمندی یارانه‌ها با کسری 17 هزار میلیارد تومانی مواجه است. کسری اعتبارات هدفمندی موضوعی نیست که به تازگی عنوان شده باشد. بارها پیش از این وزیر اقتصاد تاکید کرده درآمد حاصل از حامل‌های انرژی تنها 28 هزار میلیارد تومان است که به موجب قانون تنها 14 هزار میلیارد تومان آن باید صرف یارانه‌های نقدی شود. اما دولت سالانه 42 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی به مردم می‌پردازد و این به معنای کسری 30 هزار میلیارد تومانی منابع است. پس افزایش قیمت حامل‌های انرژی تاثیر چندانی بر افزایش درآمدها نمی‌گذارد و شکاف 30 هزار میلیارد تومانی را نمی‌توان به سادگی پر کرد.

با این مقدمه باز هم نمی‌توان امیدوار بود منابعی که از افزایش قیمت حامل‌های انرژی حاصل شده، بتواند وارد حوزه اشتغال باشد. چون دولتی که برای پرداخت یارانه نقدی همه روزه 125 میلیارد تومان از وزارت نفت پول می‌گیرد، حتما اگر اعتباری هم حاصل شود، آن را به چاه یارانه‌های نقدی خواهد ریخت و احتمالا در این میان مانند همیشه سهم اشتغال و تولید نادیده گرفته می‌شود.

البته اظهارنظر معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی را هم می‌توان از دو زاویه بررسی کرد؛ اول اینکه دولت چون نگران حذف یارانه‌های نقدی است وعده داده که می‌خواهد اعتبار حذف یارانه را صرف اشتغال کند تا این اقدام برای مردم مشروعیت داشته باشد. یعنی با علم به نبودن منابع مالی، وعده ایجاد اشتغال را داده تا نارضایتی ناشی از حذف یارانه‌ها را کاهش دهد و اقدام خود را موجه جلوه دهد. نگاه دیگری هم وجود دارد و آن اینکه دولت دغدغه اشتغال دارد و در تلاش است هر اعتباری که آزاد می‌شود را به بخش اشتغال ببرد. اکنون هم که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم مسئول ایجاد اشتغال است و هم مسئول حذف یارانه‌ها، شاید این به آن معناست که دولت برنامه جدی‌ای برای اشتغال دارد و هنوز آن را اعلام نکرده است.

یارانه 6 میلیون نفر چند شغل ایجاد می‌کند؟
اما با فرض عملی شدن اظهار معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اگر بتوان پذیرفت که دولت می‌خواهد اعتبار سه هزار میلیارد تومانی ناشی از حذف یارانه شش میلیون نفر را صرف اشتغال کند، سوال این است که با این اعتبار چه تعداد شغل ایجاد می‌شود؟ برای ایجاد شغل ارقام متفاوتی عنوان شده است. حتی اگر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی را مرجع اعلام هزینه ایجاد شغل بدانیم، ربیعی حداقل سه رقم متفاوت را به‌عنوان هزینه‌های ایجاد اشتغال عنوان کرده است. ربیعی در جایی هزینه ایجاد هر شغل را بین 20 تا 70 میلیون تومان دانسته و در جایی هزینه ایجاد شغل را 150 میلیون تومان اعلام کرده است. اما در جای دیگری اعلام کرده با توجه به تجربه نرخ رشد منفی در کشور در حال حاضر ایجاد هر شغل به 400 میلیون تومان سرمایه‌گذاری نیاز دارد. ‫معاون توسعه اشتغال و کارآفرینی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم متوسط هزینه ایجاد یک شغل را 300 میلیون تومان ذکر کرده است.

حال اگر قرار باشد هزینه ایجاد هر شغل 70 میلیون تومان باشد، اعتبار سه هزار میلیارد تومانی حذف یارانه شش میلیون نفر می‌تواند 42 هزار و 850 شغل ایجاد کند. اگر هزینه هر شغل 150 میلیون تومان باشد تعداد مشاغل به 20 هزار شغل می‌رسد. اگر ایجاد هزینه هر شغل هم 400 و 300 میلیون تومان باشد به ترتیب هفت هزار و 500 و 10 هزار شغل جدید ایجاد می‌شود. اما همه اینها مشروط به آن است که اعتباری باشد که شغلی ایجاد شود.