یکی از ویژگی‌های ماه مبارک رمضان این است که قرآن در آن نازل شده است. قرآن کلام الهی است و از عرش بر قلب مبارک پیامبر اکرم صلي الله عليه و آله نازل شده است.
از ویژگی‌های دیگر ماه مبارک این است که فقط ماه قرآن نازل نیست، ماه قرآن صاعد هم است. قرآن صاعد یعنی آن ادعیه‌ای که ما از معصومان علیهم السلام فراگرفته‌ایم و کلامی است که از بنده معصوم به طرف پروردگار بالا می‌رود. برای همین به آن می‌گویند قرآن صاعد. ما هم، از این ادعیه کمک می‌گیریم و در ماه مبارک این دعاها را بسيار می‌خوانیم و در شب‌های قدر از آنها استفاده می‌کنیم به این امید که اجابت شود و می‌گوییم خداوند متعال فرمود: وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُوني أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرينَ (غافر 60) مرا بخوانید، از من بخواهید، من شما را اجابت می‌کنم و البته این سوال برای خیلی از ما مطرح است که وقتی ما این همه به درگاه الهی دعا کرده‌ایم و از او خواسته‌ایم چطور مستجاب نشده است؟ درباره اجابت دعا مطالب بسیاری گفته شده است. چگونه اساسا اجابت دعا میسر می‌شود؟ همچنین سوال شده است: چه موانعی بر سر راه اجابت دعا وجود دارد؟در زمینه موانع اجابت دعا، قطعا اگر انسان به گناهان آلوده باشد و خودش را پاک نکرده باشد، مثلا حرام‌خواری کرده باشد، دعایش مستجاب نمی‌شود. آری اگر فردی مال حرام خورده باشد تا 40 روز دعایش مستجاب نمی‌شود. این قاعده‌ای است که وجود دارد. ولی لازم است در این جا به نکته‌ای عمومی‌تر اشاره کنم: خدای متعال می‌فرماید که شما بیایید، دعا کنید، من متعهدم که اجابت بکنم. یعنی خدا وقتی عهدی می‌بندد به آن وفا می‌کند؛ با وفاتر از خدا چه كسي را سراغ داريم؟ اما متقابلا این هم هست که دعا قضیه‌اي یک‌جانبه نیست؛ دو جانبه است. یعنی خدا می‌فرماید که من اگر عهدی بستم وفا می‌کنم به شرط آنکه شما هم به عهدی که بسته‌اید وفا کنید و در روایات اين مطلب صراحت دارد که اگر شما به عهد خودتان وفا نکنید، خدا هم وفا نخواهد کرد و اگر شما وفا بکنید خدا هم وفا خواهد کرد؛ اگر کسی اطاعت خدا بکند خدا هم او را اطاعت خواهد کرد. به صورت خیلی صریح در آیه می‌فرماید: وَأَوْفُواْ بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ (سوره بقره آیۀ 40).
یعنی وفا کنید به عهد خودتان، من هم وفا می‌کنم به عهدم. یعنی: به شما گفتم دعا کنید تا من اجابت کنم.
خوب ما چگونه به عهد خودمان وفا کنیم؟ ما اصلا با خدا چه عهدی بسته‌ایم که باید به آن وفا کنیم؟
این عهد برمی‌گردد به همان عهد الست و نيز به امانت الهي. خدای متعال امانت خودش را عرضه کرد به زمین و آسمان و کوه‌ها؛ ولي آنها همه نگران شدند: إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَى السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ كانَ ظَلُوماً جَهُولاً (الأحزاب 72). اما انسان آن را پذیرفت. انسان متعهد شد، امانت را گرفت و گفت خدایا من امانت را نگه می‌دارم. البته اکثرشان ظَلُوماً جَهُولاً شدند.
این امانت چيست؟ موارد مختلفی را در تفاسير برای آن ذکر کرده‌اند. یادداشتی را هم تحت عنوان نور امانت نوشته و سعی کرده‌ام فهرست آن موارد را بیاورم. اخیرا بیان خوبی را به‌دست آورده‌ام از مرحوم آيت‌الله آقا مجتبي تهراني که می‌فرماید: این امانت همان ادای تکالیف است و اين كه بعضی‌ها گفته‌اند که امانت همان ولایت است با آن سازگار است و مشکلی ندارد؛ ما اعتقادمان به ولایت به‌صورت تکلیفي است بر عهده ما؛ منتها ادای تکلیف عام است و شامل همه اینها می‌شود.
پس ببینیم که آیا ما وفا کرده‌ایم به عهدی که با خدا بسته‌ایم و تکلیف خود را ادا كرده‌ايم؟ تکالیف ما را خدای متعال مشخص کرده است. آیا آن تکالیف را ما تماما اجرا کرده‌ایم و آن‌گاه توقع داریم که خدا هم به عهد خودش وفا کند؟
مشکلات امروز ما بسيار است؛ خدا هم راه را برای ما مشخص کرده است. ما تکلیفمان را باید تشخیص بدهیم؛ ادای تکلیف بکنیم؛ الگو هم داریم؛ متزلزل نباشیم؛ الگو را پیروی کنیم؛ بقیه را خدا قول داده است درست می‌کند. و چه كسي بهتر از خدا به قولش عمل مي‌كند؟
*عضو مجمع تشخیص مصلت نظام و رییس شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی
شرط استجابت
سید مصطفی میرسلیم
۱۳۹۴/۳/۲۸
