دلایل خزان زودرس درختان پایتخت

به گزارش نما به نقل از مهر، مانی جعفریان با اشاره به چرایی بروز خزان زودرس در درختان چنار تهران گفت: از آنجایی که سهم قابل توجهی از‌ اندام تعریق و فتوسنتز درختان چنار در برگ‌ها واقع شده و همین عامل سبب می‌شود با افزایش و تغییر ناگهانی درجه هوا، میزان دفع آب از برگ‌ها تشدید شود و امروز در حالی که دو هفته از آغاز فصل تابستان گذشته است، تهران به پیشواز خزان برود.

به گفته وی، درختان موجودات جاندار هوشمند هستند که تعداد برگ‌های خود را با توجه به اینکه میزان جذب آب کم یا زیاد می‌کنند و با کوچک ترین تغییری در میزان جذب آب، لباس از تن در می‌آورند و با ریزش برگ‌هایشان به نوعی از حجم پوشش کاسته و از گرمای بدن‌شان می‌کاهند. مثل انسان‌ها که با شروع فصل گرما، لباس‌های زمستانی را در گنجه‌ها جای می‌دهند و کمترین لباسی در زیر تابش نور آفتاب به تن می‌کنند تا بتوانند مدت زمان بیشتری زیر تابش نور آفتاب طاقت بیاورند.

جعفریان دلیل اصلی بروز خزان را شوک و استرس حرارتی دانست که به واسطه افزایش ناگهانی دمای هوا به درختان چنار وارد شده است و در تشریح چگونگی بروز این خزان زودرس گفت: استرسی که امروز به گونه های گیاهی منطقه ۶ تهران وارد شده به اصطلاح علمی، root and shoot growth یا همان تنش خشکی نامیده می‌شود. ضمن آنکه علاوه بر بروز این عارضه در درختان چنار، شاهد هستیم که تنش آبى يا همانwater stress نیز به سراغ درختان رفته است. دو علت اصلی که امروز در ابتدای شروع فصل گرما، سبب شده درختان چنار تهران به ویژه در مرکز پایتخت، دچار خزان زودرس شوند.

به اعتقاد این کارشناس شهری، با رفع تنش آبى به واسطه كوتاه كردن فواصل آبيارى، اصلاح زمان آبيارى و روش هاى نوين آبيارى مي توان بر استرس حرارتى فائق آمد. ضمن آنکه شوک کنونی نیز با کاهش فواصل آبیاری فضاهای سبز شهری قابل کنترل است به طوری که اگر در روزهای عادی ۴۸ ساعت یا ۷۲ ساعت یک بار به درختان آب لازم و کافی می‌رسیده است، باید در چنین شرایطی، فواصل آبیاری کوتاه شود. از سویی دیگر آبیاری ها نیز باید در ساعات خنکی یا شب‌ها صورت گیرد که کمترین میزان آب در درختان زیر تابش نور مستقیم آفتاب به بخار تبدیل شود. زیرا همین تبدیل بخار آب داخل برگ درختان نیز سبب خشکی برگ‌ها و شدت گرفتن خزان در‌ اندام فتوسنتز کننده می‌شود.

وی ادامه داد: در اوایل مردادماه که هوا ناگهان نسبت به فصل بهار گرمتر می‌شود، درختان هنوز به ثبات آبی نرسیده‌اند. از همین رو دچار خزانی همچون خزان مهر و آبان می‌شوند، اما نه خزانی ماندنی، بلکه زودگذر و مقطعی. بر همین اساس نیز کارشناسان از خردادماه اقدامات لازم برای کاهش مدت زمان خزان زودرس را با افزایش دوره فواصل آبیاری انجام می‌دهند. به طوریکه پس از پشت سر گذاشتن مردادماه، درختان در تیر ماه دیگر دچار خزان نیستند و به تثبیت وضعیت می‌رسند.

به گفته جعفریان، در خیابان ولیعصر(عج) که آب داخل جوی‌ها به صورت ۲۴ ساعته از پای درختان عبور می‌کند، اگر برای ۵ ساعت قطعی مقطعی آب رخ دهد، ‌شاهد هستیم که چناران معروف ترین و بلندترین خیابان خاورمیانه، خزان می‌کنند. اما در خیابان دیگری‌ شاهد هستیم که تک درخت چناری در کوچه ای تک افتاده و‌ شاید ده روز یک بار هم آبیاری نشود، اما همیشه سبز است و دیرتر از سیر درختان دیگر شهر، دچار خزان می‌شود. زیرا این درخت با شرایط سخت محیط زیستی آمیخته شده، اما درختان حاشیه خیابان ولیعصر(عج) تاب و تحمل چند ساعت بی آبی را ندارند. مسئله مهمی‌که حکایت از طبع حساس و کم طاقت درختان چنار این خیابان واقع در مرکز شهر دارد و بیش از پیش روند رسیدگی به این گونه‌های گیاهی را مشکل ساز می‌کند. از همین رو است که کارشناسان حوزه محیط زیست بر این باورند، خزان درختان به ویژه در درختان چنار، به شرایط محیطی بستگی دارد.