دلایل بروز گرد و غبار در ایران چیست؟

به گزارش نما به نقل از مهر، علی درویشی در کارگاه آموزشی گرد و غبار که در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، با اشاره به اینکه پدیده گرد و غبار را باید در سه حوزه متمایز بررسی کرد، گفت: ابتدا باید منشأ گرد و غبار و عوامل ایجاد آن را شناخت و در مرحله بعد باید در زمینه سیستم های پایش و هشدار برای تعیین غلظت گرد و غبار تولید شده کار کرد و در نهایت باید مشخص شود چه سازمان هایی برای حل مسئله گرد و غباری که به شهرها می رسند، باید همکاری کنند.

وی با اشاره به اینکه باید به پارامترهای زیادی همچون شرایط پوشش گیاهی، ویژگی های خاک و زمین شناسی منطقه، وضعیت آب های جاری و میزان رطوبت خاک، در منشأ شناسی گرد و غبار توجه شود، افزود: در زمینه کشاورزی و الگوی کشت در ایران و عراق سیاست های اشتباهی در دهه های اخیر انجام شد که منجر به بهره برداری بی رویه از آب های زیرزمینی منطقه شد.

درویشی با تاکید بر اینکه منطقه نینوا و سینجر از مناطق آسیب پذیر و مولد طوفان های گرد و غبار هستند، تصریح کرد: در دوره حکومت صدام در عراق، روستاهای بسیاری در مناطق شمال عراق تخریب شد که باعث مهاجرت مردم آن منطقه و رها شدن زمین های کشاورزی شد.

وی ادامه داد: عمده مشکلات عراق در زمینه گرد و غبار به جنگ کویت و دوره تحریم های سازمان ملل بر می گردد که صدام با تغییر الگوی آب رسانی در عراق باعث خشک شدن زمین های کشاورزی مناطق شیعه نشین این کشور شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: زمین های رها شده کشاورزی در عراق که هم اکنون به شوره زار تبدیل شدند، نقش اساسی در مسئله گرد و غبار دارد.

وی با اشاره به اقدامات مثبت انجام شده توسط مراتع و جنگل ها، گفت: با وجود اینکه تا کنون در ایران دو میلیون هکتار جنگل کاری داشتیم اما نباید فراموش کرد در این مدت بیشتر از دو میلیون هکتار به اراضی بیابانی کشور نیز افزوده شده است.

درویشی با اشاره به اینکه منطقه غرب آسیا علاوه بر کمبود آب در این سال ها، با افزایش دما و خشکسالی نیز مواجه بوده، افزود: باید به این موضوع توجه شود که نابخردی های مدیریتی در زمینه فعالیت های کشاورزی در عراق، سوریه و ایران توانسته بستری را برای تشدید گرد و غبار در ۱۵ سال اخیر ایجاد کند و تغیرات اقلیمی و خشکسالی فقط این مسئله را تشدید کرده است.

وی ادامه داد: دولت ترکیه به منظور فراهم کردن آب برای زمین های کشاورزی ترکیه، با ایجاد ۲۲ سد در بالا دست دجله و فرات در پروژه GAP به اندازه ۴۰ برابر برآورد سالانه زاینده رود حقابه دجله و فرات را مصرف می کند که این کار ترکیه یک دزدی آشکار آب در منطقه محسوب می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با تاکید به اینکه بزرگترین مسئله در زمینه گرد و غبار، بحث کشاورزی و مدیریت آب در ایران و عراق است، افزود: زمین های کشاورزی، مناطق خشکیده پایین دست سدها، رودخانه های فصلی، تالاب های خشکیده و مراتع آسیب پذیر به لحاظ پوشش گیاهی و چرا دام، به عنوان ۵ کانون گرد و غبار محسوب می شوند.

درویشی با تاکید بر اینکه مسئله گرد و غبار در ابتدا منشا خارجی داشت اما به تدریج سهم ایران در این مسئله افزایش یافته است، افزود: عمده مسئله ایران در ارتباط با کانون های گرد و غبار در خارج از ایران، به عراق و سوریه مربوط می شود و ریزگردهایی که از بیابان های عربستان برخواسته می شود، تأثیر کمتری در این مسئله دارند.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه سازمان حفاظت محیط زیست یک نهاد نظارتی است، افزود: سازمان حفاظت محیط زیست در بحث گرد و غبار باید هماهنگ کننده بین سازمان های اجرایی و بخش های علمی باشد و با بودجه اندکی که دارد نمی تواند به عنوان یک سازمان اجرایی وارد عمل شود.