به گزارش نما - اعتماد نوشت:
بازار اجاره دكل در ايران بازاري داغ است. متوسط هزينه اجاره يك دكل روزانه چيزي حدود ١٥٠ هزار دلار است. از ٢٧ دكلي كه در گزارش‌هاي بين‌المللي در حال كار براي ايران اعلام شده‌اند، بخش مهمي اجاره‌اي است. آمارها نشان مي‌دهد ٣٥ درصد از كل دكل‌هاي دريايي ايران ملكي است و مابقي نياز از بازار اجاره تامين شده است. اما چه كساني به ايران دكل اجاره دادند؟ هند، چين، نروژ.
هندي‌ها ركورد‌دار بازار اجاره
مروري بر آمار اجاره دكل در ايران نشان مي‌دهد هندي‌ها در سال‌هاي گذشته تنها درصدد فروش برنج دانه بلند و چاي به ايران نبوده‌اند. حتي داستان به لباس‌هاي بي‌كيفيتي كه به «يك بار بپوش» در بازار ايران مشهور شده است باز نمي‌گردد. هندي‌ها كارهاي مهم‌تري از فروش اين اجناس انجام داده‌اند. آنها سهمي بزرگ از بازار اجاره دكل در ايران را از آن خود كرده‌اند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد سابقه حضور هندي‌ها در بازار ايران به بيش از ١٠ سال برمي‌گردد. شركت فراساحل ابان هفت دكل به ايران اجاره داده است. هر چند هندي‌ها روي خوشي براي خريد گاز از ايران نشان ندادند و با پروژه خط لوله صلح چندان كاربردي برخورد نكردند، اما در همه سال‌هاي تحريم خريدار نفت ايران بودند و حالا بدهي‌اي به بزرگي ٥/٦ ميليون دلار به ايران دارند؛ بدهي‌اي كه قرار است ظرف دو ماه آينده به دلار و روپيه، نه برنج و چاي و پوشاك تحويل ايران شود.
اين‌بار چيني‌ها
اين تنها نگاه به شرق ايران نيست كه حضور چين را در كشور برجسته كرده است. تمام دكل‌داران و دكل‌خواهان، چين را نام مهمي در صنعت دكل ايران مي‌دانند. مديرعامل شركت حفاري شمال مي‌گويد اغلب دكل‌هاي جهان چيني است و كيفيت دكل بستگي به نوع ساخت دارد. به اين ترتيب اين تنها ايران نيست كه از چين دكل مي‌خرد ديگراني هم در اين پروسه حضور دارند؛ آنها كه در اين صنعت فعاليت مي‌كنند. شركت «فراساحل چين» كه چيني بودنش از نامش هويداست چهار دكل به ايران اجاره داده است.
يك هندي ديگر
شركت فورسايت گروپ هر چند شركتي بين‌المللي است اما مي‌تواند شركتي نزديك به هندي‌ها نيز تلقي شود چرا كه سهام عمده آن به هندي‌ها تعلق دارد. اين شركت بين‌المللي ٣ دكل حفاري دريايي به ايران اجاره داده است.
چين و نروژ و دوباره چين
ايران از شركت ملي نفت چين نيز دو دكل اجاره كرده است. هر دو دكل براي شركت نفت و گاز پارس كار مي‌كند. شركتي نروژي نيز چهار دكل و شركت چيني شنگلي نيز يك دكل به ايران اجاره داده است.
بازار داغ اجاره
هزينه يك روز اجاره يك دكل حفاري بين ١١٠ تا ١٨٠ هزار دلار است. اگر متوسط قيمت اجاره يك دكل حفاري ١٥٠ هزار دلار در نظر گرفته شود، با احتساب ٦٥ روز تعميرات و... ٣٠٠ روز كار يك دكل حفاري ميليون‌ها دلار براي ايران هزينه برمي‌دارد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد راندمان كاري دكل‌ها در ايران پايين است. به طور متوسط هر دكل سالانه در حدود دو حلقه چاه حفر مي‌كند اين در حالي است كه راندمان كاري در بسياري از كشورها بالاتر از اين حرف‌هاست. پيش از اين هشدارهايي درباره مانور دلالان در بازار اجاره دكل داده شده بود. بررسي‌ها نشان مي‌دهد در حالي نرخ اجاره دكل در ايران بالاست كه اين نرخ در امريكا و اروپا بنا به گزارش‌هاي دريافتي، كاهش يافته است، مثلا شركت‌هايي كه ٥٠دستگاه حفاري داشته‌اند، در حال حاضر٣٠ دكل بيكار دارند و اين روال موجب شده تا قيمت حفاري را پايين آورده‌اند و در نهايت قيمت فروش دكل هم پايين آمده است. ايران به لحاظ تحريم مجبور است هزينه بيشتري براي اجاره و خريد دكل‌هايش پرداخت كند اما به نظر مي‌رسد آنها كه در اين ميان سود مي‌برند همان كساني باشند كه رييس‌جمهور يك بار غيرمستقيم آدرس‌شان را به مردم داد؛كاسبان تحريم. كاسبان تحريم در بازار دكل ايران قدرت‌نمايي فراواني داشته‌اند اما به نظر مي‌رسد دوران حكومت بر اين بازار رو به پايان است چرا كه يكي از درهاي رانت‌خواري در حوزه دكل بسته شده است. سازمان توسعه تجارت با ابلاغ بخشنامه‌اي تاكيد كرد از اين پس واردات دكل‌هاي حفاري مستعمل نفت و گاز به داخل كشور ممنوع است. به اين ترتيب كاسبان تحريم بايد كاري ديگر براي خود دست و پا كنند خصوصا كه حساسيت‌هاي دكلي مي‌تواند دلالي در بازار اجاره را نيز با خطراتي جدي روبه‌رو كند.
چشمك روزانه ١٠ ميليارد توماني در بازار دكل
بر اساس آماري كه بدان اشاره شد هزينه اجاره هر دكل روزانه ٥٠٠ ميليون تومان است، محاسبه بر اساس دلار ٣٣٤٠ تومان به طور متوسط انجام شده است. با احتساب ٢١ دكل اجاره‌اي وسعت بازار اجاره دكل ايران روزانه به بيش از ١٠ ميليارد و ٥٠٠ ميليون تومان مي‌رسد. چشم‌پوشي از منافع اين بازار براي دلالاني كه عادت كرده‌اند ميان متقاضي و ارايه‌دهنده تقاضا بايستند، كار ساده‌اي نيست. برخي گزارش‌ها حكايت از آن دارد كه برخي از شركت‌هاي واسطه نفتي روزانه نزديك به ٧٠ هزار دلار حق دلالي (واسطه‌گري) در اجاره دكل را از شركت‌هاي حفاري نفتي دريافت مي‌كنند؛ رقمي كه بايد به زودي براي چشم‌پوشي از آن آماده شوند.
اجاره دكل نفتی چند؟
۱۳۹۴/۶/۲
