25خرداد 88: تعیین هیأت ویژه پیگیری از سوی مجلس
دوشنبه 25خردادماه و ساعاتی پس از حمله نیروهای امنیتی و انتظامی به کوی دانشجویان دانشگاه تهران واقع در خیابان امیرآباد شمالی، علی لاریجانی رئیس مجلس هشتم هیأتی ویژه مرکب از ابوترابیفرد، کاتوزیان، زاکانی، نادران، عباسپور و کاظم جلالی تشکیل داد و با فراخواندن این نمایندگان به دفترش از آنها خواست تا به بررسی ابعاد مختلف اغتشاشات و آسیبهای وارده به مردم بپردازند. به این ترتیب ابوترابیفرد، نادران، زاکانی و کاظم جلالی راهی کوی دانشگاه شدند و در جریان اتفاقات کوی قرار گرفتند.
به گفته جلالی طی تماسها و جلساتی، نتیجه بررسیهای اولیه خود را به استحضار رئیس مجلس و نیز سایر مسئولان از جمله نیروی انتظامی رساندند و خواستار جبران خسارات وارده و دلجویی از دانشجویان و آزادی بازداشتشدگان و پیگیری و مجازات آمران و عاملان این وقایع ناگوار شدند. ابوترابیفرد نایبرئیس مجلس نیز شخصاً در گفتوگو با سعید مرتضوی دادستان وقت تهران و احمدیمقدم فرمانده نیروی انتظامی کشور خواستار آزادی دانشجویان شد. دکتر زاکانی هم شخصاً با حضور در بازداشتگاههای مختلف، موجبات آزادی دانشجویان را فراهم آورده بود. همزمان دکتر نادران نیز با حضور در مجتمع کوی، یک شب را تا صبح در کنار دانشجویان مستقر در مسجد گذارند تا اطمینان خاطر و آرامش فضا و حمایت معنوی از آنها تأمین شده باشد.
26خرداد 88: تشکیل کمیته حقیقتیاب مجلس
علی لاریجانی در مقام ریاست مجلس هشتم پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم و مسائل پس از آن که حمله به مجتمع مسکونی نمایندگان و کوی دانشگاه بخشی از آن بود، کمیتهای را تحت عنوان «کمیته حقیقتیاب» برای بررسی این موارد تشکیل داد. او در نطق پیش از دستور خود در روز 26 خرداد (در فاصلهای چهار روزه پس از انتخابات) حمله به کوی دانشگاه، مجتمعهای مسکونی نمایندگان و سبحان و چند نقطه دیگر را «برخوردهای نسنجیده و نادرست» خواند و با اشاره به ناراحتی دانشجویان و ساکنان این مناطق اظهار داشت: «چه معنایی دارد که نیمهشب به دانشجویان در کوی حمله شود و یا ساعت 5/2 شب عدهای به مجتمع مسکونی سبحان حمله کنند و آسایش ساکنان را برهم بزنند؟» لاریجانی با تأکید بر اینکه «وزیرکشور در این زمینه مسئول است و باید پاسخگو باشد» تصریح کرد: «در این موارد باید چهارچوب قانونی رعایت شود. مجلس شورای اسلامی نیز با جدیت این خواسته را دنبال میکند.»
صادق محصولی وزیرکشور وقت نیز در واکنش به سخنان لاریجانی در نامهای به استاندار تهران دستور پیگیری حادثه کوی دانشگاه تهران را صادر کرد که البته نتیجهای در بر نداشت. این درحالی بودکه بیشتر دانشجویان بازداشت شده که کاملا تصادفی دستگیر و ضربوشتم شده بودند، در همان زمان در بازداشتگاهی در طبقه منهای چهار ساختمان وزارتکشور واقع در میدان فاطمی نگهداری میشدند و حتی تا آخرین لحظه هم مورد آزار و اذیت قرار گرفته بودند؛ آنهم توسط نیروهای انتظامی که مستقیما زیر نظر وزیرکشور فعالیت میکردند.
دومین هیأت از سوی رئیس مجلس به مجتمع سبحان رفتند و از وی نیز خواستند تا شخصا در این محل حضور یابد. به این ترتیب علی لاریجانی به همراه ابوترابیفرد و حمیدرضا کاتوزیان در مجتمع سبحان حضور یافته و از ساکنان آن دلجویی کرده بود. سردار محمدیفر معاون پارلمانی نیروی انتظامی نیز در این جمع حاضر شد و وعده داد که نیروی انتظامی با قدرت بیشتری از مردم در برابر این تهاجمات دفاع کند.
26خرداد 88: ارائه گزارش غیررسمی هیأت ویژه به مجلس
تمامی نمایندگان عضو هیأت ویژه بررسی اغتشاشات اخیر صبح روز 26 خرداد پیش از آغاز جلسه علنی مجلس در دفتر رئیس مجلس حضور یافتند تا گزارش عملکرد خود را ارائه دهند. حمیدرضا کاتوزیان نماینده تهران همان روز در جمع خبرنگاران حاضر شد تا از مجموع اقدامات این هیأت گزارش دهد؛ گزارشی که نشان میداد اصل جریان تخریب، توهین و ضربوشتم مردم که از سوی لباسشخصیها انجام میشود را کانونهای خارج از کشور هدایت میکنند و برخی به نام دینداری و دفاع از اسلام، رهبری و انقلاب به بحرانهای اخیر دامن زده و در پی ایجاد فاصله میان مردم و حاکمیت جمهوری اسلامی و رهبری هستند. به گفته وی بخشی از آنها نیز افراد جاهلی هستند که تخریب و توهین و رفتار ناشایست علیه شهروندان را درپیش گرفتهاند.
27خرداد 88: ارائه نخستین گزارش رسمی کمیته حقیقتیاب مجلس
اما نخستین گزارش رسمی کمیته حقیقتیاب توسط محمدحسن ابوترابیفرد نایب رئیس مجلس و رئیس این کمیته در جلسه غیرعلنی و غیررسمی روز 27 خرداد قرائت شد؛ گزارشی که با اعتراض نمایندگان حامی دولت همچون مهدی کوچکزاده مواجه شد و نیمهکاره ماند. اوج این اعتراضات تا آنجا بود که حتی به درگیری لفظی و زدوخورد محدود طاهرخانی و عباسپور نمایندگانی از دو فراکسیون اقلیت و اکثریت انجامید و با وجود آغاز بهکار جلسه علنی ادامه یافت. ریشه این اعتراضات در این بود که برخی نمایندگان ازجمله جانی، رسایی و کوچکزاده گزارش ارائه شده از سوی ابوترابیفرد را بیطرف ندانسته و خواستار محکوم کردن اعمال خلاف قانون نامزدهای معترض به نتیجه انتخابات شدند. در این بخش از گزارش، ابوترابیفرد از دیدار اعضای این کمیته با میرحسین موسوی و تمایل وی برای ایجاد آرامش و وحدت در جامعه خبر داده بود! که به مذاق نمایندگان خوش نیامد.
در ادامه جلسه همان روز، ساعت پایانی جلسه غیر علنی اعلام شد تا طی آن علیرضا زاکانی و الیاس نادران به ادامه قرائت گزارش کمیته حقیقتیاب بپردازند. این بخش از گزارش با اعتراضی مواجه نشد. نمایندگانی چون کوچکزاده و ستار هدایتخواه کمیته حقیقتیاب را کمیته خاص رئیس مجلس و نه منتخب کل مجلس میخواندند که گزارشات آن را هم نباید به کل مجلس تعمیم داد. البته آقایان کوچکزاده و رسایی که با قرائت گزارش کمیته مجلس مخالف بوده و آن کمیته را فاقد صلاحیت میدانستند، حتی درباره آزادی و دفاع از دانشجویان کوی که بسیاری از آنان را دانشجویان مذهبی و انقلابی تشکیل میدادند حاضر به پیشگیری هم نشدند.
در نتیجه این اعتراضات، لاریجانی برای ادامه فعالیت کمیته رأیگیری کرد که نمایندگان با اکثریت آراء خواستار ادامه فعالیت این کمیته شدند. البته این تلاشها در حالی از سوی نمایندگان مجلس شکل میگرفت که وزرای کشور و اطلاعات دعوت مجلس برای حضور در جلساتی غیرعلنی را نپذیرفتند. همچنان که بر خلاف وعده اعلام شده، صادق محصولی و غلامحسین محسنیاژهای به جلسه روز 31 خرداد مجلس نیامدند تا در جلسهای غیرعلنی و غیررسمی گزارشی از مجموعه مسائل مربوط به انتخابات اخیر و اغتشاشات خیابانی ارائه دهند. البته غیبت این دو وزیر به گفته رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بهدلیل «گرفتاریهای آنان در مورد مسائل اخیر» بوده است. کمی بعد و در جریان معرفی کابینه جدید آقای احمدینژاد این دو وزیر از مسئولیت خود کنار گذاشته شدند و وزرای جدید هم هرگز پاسخی درباره تخلفات صورت گرفته توسط نیروهای انتظامی و امنیتی ارائه نکردند.
اعضای کمیته علاوه بر دیدار با معترضان انتخابات، مشغول بازدید از مناطق مختلف تهران بودند که مورد هجوم اخلالگران و آشوبگرها قرار گرفته بود.
همزمان تحصن اساتید و دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به واقعه کوی در مسجد دانشگاه در جریان بود که با اقدام ریاست دانشگاه و همراهی دانشجویان و اساتید، کمیته پیگیری تشکیل شد و همراه با کمیته مجلس اقداماتی را برای تحقیق و احقاق حقوق آسیب دیدگان بهعمل آورد.
22تیرماه 88: کهریزک
اخبار تأسفبرانگیز بازداشت متهمان به رهبر معظم انقلاب رسید و ایشان دستور تعطیلی سریع بازداشتگاه کهریزک را صادر کردند. اما متأسفانه در این ماجرا سه جوان از خانوادههای متعهد کشور به نامهای محسن روحالامینی، محمد کامرانی و امیر جوادیفر مظلومانه جان خود را از دست دادند. مقام معظم رهبری بارها حوادث صورت گرفته را «تخلف» و «جنایت» خواندند.
با وجود تلاش برخی از مقصران در فجایع کوی دانشگاه 88 و کهریزک که میکوشیدند بر ماجرا سرپوش گذاشته و مانع از پوشش رسانهای این جنایتها شوند، برخی از رسانهها با شفافسازی در این زمینه راه بهانهجویی دشمنان داخلی و خارجی را سد کردند. همچنین چهرههای ارشد نظام و انقلاب در همراهی با موضع مقام معظم رهبری بر ضرورت پیگیری این آسیبها تأکید کردند. از جمله آیتالله جوادیآملی فرمودند: «خونخواهی وظیفه نظام اسلامی است و نظام در پیگیری این موضوع نسبت به مردم و اولیای دم اولویت دارد.»
هشتم شهریور 88: دیدار اساتید دانشگاه با مقام معظم رهبری
در جریان دیدار استادان دانشگاه با رهبر معظم انقلاب، دومین سخنران جلسه دکتر عبدالحسین روحالأمینی رئیس سابق انستیتو پاستور ایران بود که فرزندش را در کهریزک از دست داده بود. بخش دوم صحبتهای دکتر روحالأمینی درباره سرمایه اجتماعی بود. وی از همه میخواست که به رفتار و گفتارشان توجه کنند تا باعث بیاعتمادی مردم و از بین رفتن این سرمایه نشوند و البته از نبود فرهنگ عذرخواهی و استعفا در میان مسئولان و کارگزاران نظام گله کرد و آن را سبب بیاعتمادی مردم دانست. وی بعد از اینکه نظام را بزرگترین مظلوم فتنه اخیر دانست، از مقام معظم رهبری تشکر کرد که از 40 روز پیش و از اولین ساعاتی که در جریان حوادث قرار گرفتند (در حالیکه او امروز شکایتش را مطرح میکند) بهطور ویژه پیگیر ماجرای قتل مشکوک فرزندش و دیگر آسیبدیدگان حوادث اخیر بودند و دستور تعطیلی آن بازداشتگاه را صادر کردند روحالأمینی در پایان صحبتهایش از مقام معظم رهبری خواست: «رویهها اصلاح شود تا این ضایعات را کمتر داشته باشیم و این مظلومیت مضاعف نظام را هم پیش رو نداشته باشیم...»
سپس مقام معظّم رهبری فرمودند: «این نکته لزوم پاسخگویی که آقای روحالأمینی اشاره کردند کاملا درست است؛ ما این را تصدیق میکنیم. جزء اعتقادات بنده است از سابق. در طول این سالها گاهی اتفاق افتاده که از کسی تخلفی سر زده؛ یک قول و یک نظر این بوده که بهخاطر خدماتی که این شخص کرده از آن تخلف بگذریم. یک حرف دیگر این بوده که ما تخلف را در وزن خودش و اندازه خودش محاسبه کنیم؛ به معنای واقعی کلمه؛ آثار تخلف را هم بر آن بار کنیم؛ بهجای خود از خدمات هم تقدیر کنیم. بنده به این نظر دوم همیشه معتقد بودم و الآن هم معتقدم. این را هم این برادر عزیزمان و خانواده محترمشان و هم همه کسانی که در این قضایا یک آسیبی بر آنها وارد شده (به هر نوعی و از سوی هر کسی) بدانند که بنای نظام و تصمیم نظام بر مجامله کردن نیست. همانطور که ما با کسانی که با نظام صریحاً معارضه میکنند، بنای بر مجامله نداریم؛ معتقد به ایستادن در موضع قانون و موضع حق هستیم؛ عیناً همانطور اگر چنانچه در مجموعه منتسب به نظام تخلفی انجام بگیرد؛ کار بدی انجام بگیرد؛ خدای نکرده جنایتی انجام بگیرد؛ باز هم اعتقاد من همین است. ما در موضع قانون و در موضع حق باید بایستیم. خدای متعال کمک کند بتوانیم این چیزی را که میخواهیم انجام بدهیم. مسئولین دارند تلاش میکنند در این زمینه إنشاءالله که همین خواهد شد..... این را هم شما بدانید از اولی که این قضایا برای چند نفری از قبیل شما اتفاق افتاد که بعضیشان از دوستان خود من بودند، بیشترین دعای من برای بازماندگان بوده. آن درگذشتگان که درگذشتهاند و رفتهاند و سر و کارشان با خداست اما این بازماندگان دچار دردهایی هستند. بیشترین دعای ما برای این بوده که خدای متعال آرامشی به اینها بدهد...»
سوم آذر 88: دیدار خانواده مرحوم روحالامینی با رهبر معظم انقلاب
مقام معظم رهبری در ملاقات با خانواده جانباختگان مظلوم این حوادث ضمن تفقد از آنها، دستورات لازم را برای هدایت پرونده در مسیر صحیح، مجازات مجرمان و مقصران و نیز احقاق حقوق بازماندگان صادر فرمودند؛ از جمله اینکه در دیدار با خانواده مرحوم روحالامینی یادآور شدند: «عنوان مجرمانه اگر ثابت شود، حاشیه امنی برای هیچکس نیست.»
همچنین طبق گفته خانواده مرحوم کامرانی همان هفته اول از دفتر مقام معظم رهبری تماس گرفته شده و علاوه بر ابلاغ پیام تسلیت، اظهار دلجویی و همدردی شده است.
20 دی ۸۸: ارائه گزارش کمیته ویژه پیگیری حوادث پس از انتخابات به مجلس
سرانجام گزارش کمیته ویژه پیگیری حوادث پس از انتخابات در 20دی ماه 88 در صحن مجلس قرائت شد. این گزارش که توسط کاظم جلالی نماینده مردم شاهرود و سخنگوی کمیته ویژه مجلس قرائت شد، در 7 بند تنظیم شده و علاوهبر ریشهیابی وقایع و تبیین و توصیف دقیق حوادث اتفاق افتاده، شامل معرفی متخلفان و موارد اتهامی آنها هم میشد. در عینحال این گزارش ارائه راهکار و شیوههای پیشگیرانه را نیز برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه در آینده مورد توجه قرار داده بود.
جلالی در ابتدای گزارش درباره سیر شکلگیری کار این هیأت گفت: «پس از حوادث انتخابات ریاستجمهوری با تدبیر ریاست محترم مجلس شورای اسلامی کمیتهای جهت پیگیری مسائل مربوط به بازداشتشدگان و التهابات پیش آمده تشکیل شد. این کمیته متشکل از جمعی از اعضای کمیسیونهای امنیت ملی، قضائی، بهداشت و درمان و آموزش و تحقیقات بوده است.» در فراز نخست این گزارش درباره وقایع کوی دانشگاه آمده بود که قبل از تشکیل این کمیته در روز 24 خرداد یعنی دو روز پس از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری به دلیل حوادث بهوجود آمده در کوی دانشگاه تهران از جانب ریاست محترم مجلس شورای اسلامی کمیتهای با مسئولیت جناب آقای ابوترابی نایب رئیس مجلس شورای اسلامی تشکیل شد. لذا ارائه گزارش در خصوص حوادث خوابگاه دانشجویان بر عهده آن کمیته میباشد و این کمیته ورود در بررسی مسائل مربوط به کوی نداشته است.
چهارم اسفند 88: دیدار خانواده مرحوم کامرانی با مقام معظم رهبری
چهارم اسفند 1388 مقام معظم رهبری با خانواده مرحوم محمد کامرانی دیدار خصوصی داشتند. خانواده مرحوم کامرانی در این باره میگویند: «زمانی که ما در چهارم اسفند با ایشان دیدار داشتیم، بعد از تقدیر و تشکر و برای چندمین بار تسلیت و اظهار دلجویی تأکید داشتند بر این که یک گام هم از حق و حقوقتان عقبنشینی نکنید و من هم با اقتدار در کنار شما هستم جهت احقاق حق مرحوم محمد کامرانی»
تا به امروز چه شده است؟
با پیگیری مقام معظم رهبری دستگاه قضا در مقام برخورد با متهمان واقعه کهریزک برآمد و فرایند دادخواهی در مجاری مختلف پیگیری شد اما از زمان قرائت گزارش کمیته حقیقتیاب مجلس درباره واقعه کوی دانشگاه، هیچ مسئولی در اینباره موضعگیری نکرده است. جای آن دارد که همزمان با برگزاری آخرین دادگاههای متهمان کهریزک، مسئولان قضائی متهمان حادثه وحشتناک کوی دانشگاه 88 را نیز شناسایی و با آنان برخورد کنند. هنوز که هنوز است دانشجویان منتظر دلجویی مقامات مسئول هستند.
منبع: هفته نامه پنجره
