به گزارش نما به نقل از فرارو: یک جامعه‌شناس می‌گوید "افراد در جامعه امروز، تعاملاتی فراتر از روابط محلی، قومی و طایفه‌ای با یکدیگر پیدا کرده‌اند. آشنایی و تعامل با همکاران، دوستان، افراد حاضر در محل تحصیل و... امروز جای تعاملات قومی، همسایگی و خویشاوندی را گرفته و در نتیجه راه‌های آشنایی برای ازدواج نیز تغییر کرده است".
چندروز پیش، در شیراز کارگاهی با عنوان "مداخله در فرآیند طلاق" برگزار شد. برخی مسئولین و کارشناسان در این کارگاه حضور داشتند تا درباره فرآیند امروزین طلاق صحبت کنند. در این جلسه محمدباقر الفت –معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه- گفت "اختلاف دیدگاه مابین فرزندان و والدین جامعه را از ازدواج‌های سنتی دور کرده و ما از ازدواج‌هایی بر مبنای خواستگاری فاصله گرفته‌ایم". وی همچنین اظهار کرده که دیگر نمی‌توان انتظار داشت که ازدواج‌ها براساس خواستگاری باشد.
همچنین در این کارگاه حجت‌الاسلام محی‌الدین طاهری -دبیر بنیاد صیانت از خانواده استان فارس- از روی‌آوردن به ازدواج‌های سنتی بری جلوگیری از آسیب‌های خانواده سخن گفت.
کارشناسان اما معتقدند بازگشت به گذشته امکان‌پذیر نیست، بلکه باید سیستم‌های اجتماعی را با خانواده امروز تطبیق داد تا آسیب‌های کمتری متوجه این نهاد شود. سعید معیدفر -جامعه‌شناس، استاد دانشگاه و عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران- نیز تصریح می‌کند "که به‌هیچ‌وجه نباید نسبت به ازدواج‌های زمان قدیم غبطه بخوریم، چرا که شرایط گذشته با حال قابل مقایسه نیست".
معیدفر افزود: شکل خواستگاری پیشین که از طریق معرفی اقوام، خویشان، هم‌محله‌ای‌ها و... بود در شرایطی رخ می‌داد که تعاملات اجتماعی با آن‌چه امروز هست تفاوت داشت. در گذشته روابط در میان همسایه‌ها، خویشاوندان و دیگر افراد قوی بوده و جامعه نوعی از تعاملات عمدتا "رو در رو" داشته است.
این استاد دانشگاه با تحلیل سیستم برقراری تعامل میان افراد در جامعه امروز اظهار کرد: این در حالی است که در جامعه امروز و در شهرهای بزرگ ما، سیستم تعاملات تغییر کرده و در نتیجه بدیهی است که آشنایی‌ها برای ازدواج نسبت به شکل اولیه‌اشان دگرگون شده باشند. افراد جامعه فعلی، تعاملاتی فراتر از روابط محلی، قومی و طایفه‌ای پیدا کرده‌اند. برای مثال امروز آشنایی و تعامل با همکاران، دوستان، افراد حاضر در محل تحصیل و... بیشتر از تعاملات دیگر قومی و خویشاوندی است. این تغییر در ساختارهای اجتماعی نتیجتا سبک ازدواج را نیز تغییر داد.
به چه غبطه می‌خوریم؟
عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران همچنین با تاکید بر لزوم ارائه راهکارهایی متناسب با خانواده امروز ادامه داد: غبطه‌خوردن ما برای تغییر شکل ازدواج سنتی به ازدواج به سبک امروزی کاری بیهوده است. به‌جای‌آن ما باید برای حال برنامه‌ریزی کنیم و باید ببینیم با تغییر روابط و جایگزینی روابط کاری، انجمنی و... به‌جای روابط خویشاوندی و قومی چه راهکاری را می‌توانیم ارائه کنیم.
وی با انتقاد از دیدگاه مسئولان نسبت به امر ازدواج توضیح داد: متاسفانه مسئولان از یک نکته غفلت دارند و آن این‌که در گذشته روابط مرد و زن در خانواده رابطه‌ای یک‌سویه بوده است. اگر ازدواج‌های آن زمان کمتر به طلاق منجر می‌شد به این‌علت بوده که در عمل زن و شوهر نبوده‌اند که برای خودشان تصمیم‌گیری می‌کردند بلکه دیگران به‌جای آن‌ها تصمیم می‌گرفته‌اند. رابطه میان زن و مرد در آن‌زمان "رابطه‌ای تقدیری" بوده است. علاوه بر این در گذشته خانواده حامیان قوی‌تر و بزرگ‌تری نسبت به امروز داشت. در صورتی که در یک خانواده مشکلی رخ می‌داد معتمدین و بزرگترها به کمک آن می‌آمدند تا سرانجام بد را پیشگیری کنند.
خانواده امروز حامی ندارد/آشنایی‌هاخیابانی شده است
سعید معیدفر همچنین درباره نهادهای حامی خانواده در گذشته و حال تصریح کرد: امروز اما خانواده در وضعیت خوبی نیست؛ نهادهای حمایت‌گر گذشته دیگر وجود ندارد و نهادهای حامی امروز که باید متناسب با ساختارهای جامعه تعریف شوند نیز وجود ندارند.
وی گفت: اگر امروز ما با آسیب‌های فراوانی در حوزه خانواده روبرو هستیم به این‌دلیل است که در گذشته مانده‌ایم و نتوانسته‌ایم با تدبیر مشکلات را حل کنیم. این انتقاد نسبت به مسئولان وجود دارد که متناسب با شرایط روز نتوانسته‌اند مسائل خانواده را مدیریت کنند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر لزوم شکل‌گیر نهادهای "فراخانوادگی" برای کمک به ازدواج و خانواده اظهار کرد: در دوران فعلی ما باید نهادهای اجتماعی فراخانوادگی را در جامعه گسترش دهیم تا در آن کارگزاری کنند. یکی از موانع شناخت آدم‌ها از یکدیگر در زمان فعلی عدم مشارکت آن‌ها در نهادهای فراخانوادگی است. امروز به‌دلیل فقدان نهادها افراد مجبور شده‌اند به اشکال دیگر با یکدیگر آشنا شوند که خیلی از این آشنایی‌ها مبنای خیابانی پیدا کرده است.
عضو کارگروه خانواده و آسیب‌شناسی انجمن جامعه‌شناسی ایران ضمن اشاره به خیابانی‌شدن ازدواج‌ها در ایران گفت: خیابانی‌شدن آشنایی‌ها اتفاق خوبی نیست. به‌جای این نوع از آشنایی افراد باید در فضاهایی هم‌چون تشکل‌ها، انجمن‌ها، محیط‌های کار و... با یکدیگر وارد تعامل شوند. چرا که دو نفری که قصد دارند با یکدیگر ازدواج کنند برای زندگی مشترک نیاز به شناخت متقابل و همفکری دارند.
وی همچنین تصریح کرد: نگاه به روابط با دیدگاه تفکیک جنسیتی و داشتن نگاه‌های بسیار گذشته‌گرا، هرچند در ظاهر قرار است جلوی آسیب‌هایی را بگیرد، اما در واقعیت این نوع از نگاه‌ها شناخت زن و مرد از یکدیگر را به خیابان می‌کشاند.
سعید معیدفر در انتها گفت: درنتیجه برای کاهش آسیب‌های خانواده باید امکان شناخت میان زوج‌ها در نهادهای عمومی و فراخانوادگی وجود داشته باشد؛ چرا که در غیر این‌صورت افراد کماکان دچار مشکل خواهند شد که آن‌ها را باز هم به سمت فروپاشی خانواده سوق خواهد داد.
تغییر سبك خواستگاری در بین ایرانی ها
یك جامعه‌شناس می‌گوید "افراد در جامعه امروز، تعاملاتی فراتر از روابط محلی، قومی و طایفه‌ای با یكدیگر پیدا كرده‌اند. آشنایی و تعامل با همكاران، دوستان، افراد حاضر در محل تحصیل و... امروز جای تعاملات قومی، همسایگی و خویشاوندی را گرفته و در نتیجه راه‌های آشنایی برای ازدواج نیز تغییر كرده است".
۱۳۹۴/۶/۵
