دولت در بحث اقتصاد مقاومتی یك بام و دو هوا عمل می كند

حجت الله عبدالملکی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در گفتگو با خبرنگار نما در خصوص توصیه های چهارگانه مقام معظم رهبری به طرح پیشنهادی اقتصاد مقاومتی دولت گفت: رهبری در جلسه ای که با مسئولان دانشگاهی داشتند، گفتند کارهایی که باید در زمینه اقتصاد مقاومتی انجام می شد تا به حال انجام نشده است و در همان جا این موضوع را به دولت ارجاع داده و گفتند: دولت هم به تازگی برنامه اقتصاد مقاومتی خود را اعلام کرده است. کمی به عقب برگردیم، آخرین دیداری که دولت خدمت مقام معظم رهبری رفتند، به مناسبت هفته دولت بود که حضرت آقا در آن دیدار نکات مهمی را به دولت گوشرد کردند، اول اینکه گفتند برنامه اقتصاد مقاومتی به ستاد فرماندهی احتیاج دارد، ثانیا برنامه ای که دولت تدوین کرده است همان برنامه روتین دستگاه هاست و بسیاری از آن اقتصاد مقاومتی نیست و بعضی از آنها مطلوب است.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: دولت، شورای اقتصاد را مکلف کرد که برنامه اقتصاد مقاومتی را به تفکیک دستگاه ها ایجاد کند که آنان هم برای دستگاه های اجرایی برنامه نوشتند که این برنامه چند مشکل داشت و مقام معظم رهبری در آن جلسه به این مشکلات اشاره کردند. ایشان فرمودند: اولا این برنامه ستاد فرماندهی قوی ندارد ثانیا: همان برنامه ای که خیلی هم خوب نبود طبق زمانبندی گفته شده اجرا نشد؛ به عبارتی رهبری در شهریور 94 از برنامه ای صحبت می کردند که ابتدای سال 93 تعیین شده و خیلی از برنامه ها که مثلا 6 ماهه باید انجام می شد، به سرانجام نرسید. از طرفی بسیاری از برنامه ها اصلا اقتصاد مقاومتی نبوده و بخش بسیاری انحراف از آن سیاست ها بود؛ به عنوان نمونه القای این تفکر که هیچ گونه خصومت بین المللی با ما وجود ندارد و همه مشکلات از تحریم هاست.
وی گفت: بعد از جلسه شهریور،آقای جهانگیری با مسئول سازمان مدیریت و برنامه ریزی و مسئول دستگاه اجرایی برنامه را تجمیع کرده و مجموعه جدیدی تشکیل دادند و 11 برنامه ملی را تدوین و ذیل هرکدام از آن برنامه تعدادی پروژه و طرح معرفی کردند و اوایل آبان ماه سال جاری خدمت مقام معظم رهبری فرستادند.
این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به توصیه های چهارگانه مقام معظم رهبری در پاسخ به برنامه دولت تاکید کرد: یکی از توصیه های رهبری در آن نامه این بود که همه برنامه های دستگاه ها باید طبق اقتصاد مقاومتی باشد از جمله بودجه و برنامه ششم توسعه، به عبارتی این طور نباشد که دستگاه ها برنامه متعارف خود را داشته باشند و در کنار هم چند فعالیت هم در راستای اقتصاد مقاومتی انجام شود.
وی گفت: دولت در بحث اقتصاد مقاومتی یک بام و دو هوا عمل می کند؛ یعنی رویکرد مبنایی، اقتصاد نئوکلاسیک رایج در دنیاست و مبنای فلسفی آن نظام فکری بر مبنای ماتریالیسم و اومانیسم است که خروجی آن این تفکر می شود که انسان باید در همه حوزه ها به دنبال لذت گرایی باشد و در نهایت نگاه ایدئولوژیک و فرهنگی به اقتصاد به طور کامل حذف می شود که از این نگاه اقتصاد مقاومتی خارج نمی شود؛ بلکه اقتصادی ضعیف که در نهایت باعث تقویت اقتصاد غربی به خصوص آمریکا خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق با بیان اینکه دولت در آینده در اجرای سیاست اقتصاد مقاومتی دچار تعارض می شود، خاطر نشان کرد: دولت موظف است طبق قانون اساسی سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب را که در حکم قانون است اجرا کند که با رویکرد مبنایی خود در تعارض است؛ به عنوان نمونه وقتی بحث سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی است تلاش می کند سهم صندوق توسعه ملی را از درآمدهای نفتی کاهش دهد و بعد به عنوان یکی از برنامه های اقتصاد مقاومتی برای بعضی از دستگاه ها مثل وزارتنفت افزایش واریزی به صندوق توسعه ملی را مطرح می کند که این دو کاملا در تعارض است و در این فضای التقاطی اقتصاد مقاومتی قربانی خواهد شد.
عبدالملکی با اشاره به یکی دیگر از بندهای توصیه رهبری، اضافه کرد: نکته دیگری که در یادداشت مقام معظم رهبری به آن اشاره شد این بود که در این برنامه هیچ نقشی برای مردم دیده نشده است؛ یعنی دولت صرفا برای تعدادی از دستگاه های اجرایی برنامه تنظیم کرده و به اینکه مردم در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی باید چه کارهایی انجام دهند، توجهی نشده است.
وی گفت: متاسفانه نگاه دولتی ها به اقتصاد ناقص است؛ یعنی حداقل در همان برنامه دستگاه های اجرایی می توانست برنامه ای برای فرهنگ سازی کارکنان دستگاه ها طراحی کند یا مبارزه با مفاسد اقتصادی را در همان دستگاه ها تعبیه کند؛ به هرحال ما ملتی 80 میلیونی داریم که بسیار فراتر از 2و نیم میلیون از افراد دولت هستند. رهبری در سالگرد اول ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی که بهمن 93 بود فرمودند بازوی اقتصاد مقاومتی مردم هستند و دولت باید برنامه ریز کند و بازوی اجرا مردم هستند؛اما در این برنامه دولت، به طور کلی آن بازو را کنار گذاشته است؛ در حالی که مردم هم می توانند در بحث ایدئولوژی و فرهنگ اقتصادی نقش داشته باشند که اگر این عناصر کنار هم نباشد تمام تلاش های دولت بی ثمر می ماند.
این کارشناس مسائل اقتصادی در خاتمه گفت: یکی از مشکلاتی که برنامه های دولت و این 170 پروژه ای که در چارچوب 11 برنامه ملی مطرح بوده کلی بودن آن است مثلا گفته اند بهبود عملکرد بازار سرمایه، این به عنوان یک پروژه بسیار کلی است و آنچه در قالب پروژه اجرایی آمده حتی از سیاست های کلی هم کلی تر است. ما انتظار داریم دولت بعد از دوسال از ابلاغ سیاست ها گزارش کار بدهد و اگرنه بعد از دوسال اقدامات مشخص با هدف گذاری کمی زمان بندی شده و قابلیت رصد ارائه کند؛ به نحوی که در سه ماه یا شش ماه دیگر مشخص باشد دستگاه ها چه پیشرفتی کرده اند و در سطح کلان چه نتیجه ای حاصل شده است. دولت بعد از دوسال از برنامه هایی صحبت می کند که از سیاست های کلی هم کلی تر است. این یعنی دولت خیلی تمایل ندارد به این سمت برود زیرا این دولت، همان دولتی است که موضوعی مثل برجام را که می خواهد اجرا کند جز به جز آن را مشخص کرده که مثلا چه تعداد سانتریفیوژ باید کم یا جابه جا شود.