از پیمان دوباره با بدعهدان تا قرارداد محرمانه هوایی

به گزارش نما به نقل از آناج، حسن روحانی، در مراسم تجلیل از خانواده شهدای هسته‌ای و افتخار آفرینان برجام، سخنانی را ایراد کرد که بررسی بخشی از آنها خالی از لطف نیست

شما مشاهده می‌کنید که یک اتفاق بسیار عظیمی انجام گرفت و تهدید تبدیل به فرصت شد و به جای تحریم مشارکت‌های دسته جمعی آغاز شد. برخلاف آنچه که برخی کودکانه سخن می‌گویند و آنچه بعد از برجام ما برای ملت ایران خواهیم گرفت کالای ساخته شده خارجی به جای کالای داخلی نیست.

خوب است، با توجه به سفر اخیر هیات دولت به فرانسه اشاره ای به قرارداد با شرکت ایرباس و پژو سیتروئن، داشته باشیم:

قرارداد با ایرباس
ابهامات زیادی در ارزش واقعی خرید ایرباس که بعضا 118 فروند و بعضا 114 فروند اعلام می شود، وجود دارد. با محاسبه قیمت اعلام شده از سوی ایرباس در لیست رسمی قیمت‌ها و مقایسه آن با ارزش 10.5 میلیارد دلاری اعلام شده از سوی مقامات دولتی کشورمان، اختلاف حدود 17 میلیارد دلاری را شاهد هستیم. وزارت راه مدعی است که توانسته مبلغ قرارداد را به حدود 40 درصد ارزش واقعی آن با مبنای لیست قیمت‌های ایرباس کاهش دهد؛ لکن با محاسبه قیمت هواپیماهای ذیل از سوی ایرباس برای سال 2015، ارزش واقعی این قرارداد 26.656 میلیارد دلار است.

بنا به اعلام پایگاه رسمی ایرباس، هواپیماهای ایران شامل 21 فروند A320ceo، در کنار 24 فروند A320neo ، 27 فروند A330ceo، و 18 فروند A330-900neo است که به ترتیب 97، 106.2، 229، و 284 میلیون دلار قیمت‌ دارند؛ از این قرارداد 16 فروند A350-1000 غول پیکر و 12 فروند پهن پیکر A380 نیز تحویل داده می شود که قیمت این مدل ها نیز 352 و 428 میلیون دلار اعلام شده است. پس می توان ارقامی نظیر همین قرارداد را نیز برای ایران متصور شد به گونه ای که خرید تنها 12 فروند از این غول پرنده برای ایران 5 میلیارد دلار آب خواهد خورد.

سوال اینجاست که حتی با در نظر گرفتن این امتیاز برای خرید نقدی از سوی ایرباس به مشتریان، شرایط پرداخت ایران شباهتی به پرداخت نقدی ندارد. تأمین مالی این هواپیماها به صورت فاینانس و سهم 85 درصدی کمپانی ایرباس در تأمین فاینانس و تأمین نقدینگی 15 درصدی ایران‌ایر است، مقرر شده است بخشی از سهم 15 درصدی هما از محل تسهیلات صندوق توسعه ملی تأمین شود، دولت جمهوری اسلامی ایران هم ضمانت فاینانس را بر عهده می‌گیرد؛ البته در این تفاهم قید شده است که اگر ایران‌ایر امکان تأمین سهم 15 درصدی خود را هم نداشت، کمپانی ایرباس این رقم را از محل فاینانس برای ایران‌ایر تأمین کند.

طی مذاکرات صورت گرفته و وعده شرکت ایرباس قرار است بین ۵ تا ۸ فروند از این ۱۱۸ فروند هواپیما در سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۱ ماه مانده تا پایان سال جاری میلادی) به ایران تحویل داده شود. با این حال حرف و حدیث های بسیاری در خصوص تامین منابع مالی و نحوه بازپرداخت هزینه این تعداد هواپیما که بالغ بر ۲۵ میلیارد دلار اعلام شده است وجود دارد. گفته می شود خرید هواپیماها به صورت اجاره به شرط تملیک است که کشورمان متعهد می شود در مدت ده سال پول هواپیماها را پرداخت کند.

با توجه به این مسئله به نظر می رسد که امتیاز خرید نقدی در این قرارداد و کاهش قیمت این هواپیماها با این بهانه یا امتیاز منتفی است. از سوی دیگر پیش تر ارزش قرارداد در روزهای اولیه از سوی رسانه های خارجی حدود 25 میلیارد دلار اعلام شد که این مسئله با مطرح شدن رقم 10.5 میلیارد دلاری از سوی ایران حداقل در رسانه های داخلی کمرنگ شد.

همزمان بی بی سی نیز در گزارشی نوشت : "بیش از ۱۰ درصد قطعات این ایرباس ها ساخت آمریکا است و باید موافقت طرف آمریکایی نیزتوسط ایرباس کسب شود "

از سویی دیگر جک روکا، معاون ارتباط با رسانه های شرکت ایرباس در مصاحبه با فارس اعلام کرد که جزئیات مالی قراردادهای خود را اعلام نخواهند کرد. با در نظر گرفتن رقم واقعی 27 میلیارد دلاری بر مبنای پرایس لیست ایرباس و 10.5 میلیارد دلاری اعلام شده از سوی وزارت راه، شاهد اختلاف بیش از 60 درصدی بین پرایس لیست و اعلام مسئولان هستیم. از یک سو ایرباس اصرار دارد تا ارزش واقعی قرارداد با ایران را محرمانه نگهدارد و از طرفی دیگر ارزش قرارداد و قمیتی که از سوی شخص وزیر راه مطرح شده است با واقعیت های بازار همخوانی ندارد، پس باید منتظر بود و دید که آیا ایرباس موضع خود را تغییر داده و قیمت قرارداد را اعلام می کند یا مقامات ایرانی ادله قوی تری را برای شفاف سازی ارائه می کنند. اینگونه محرمانه تلقی کردن قرارداد با ایران از سوی این شرکت ابهامات در این زمینه را تشدید می کند.

اخیرا سردار نقدی در انتقاد به بخشی از این قرار داد گفته بود: "15 هزار میلیارد تومان باید بدهیم و 12 فروند هواپیمای پهن‌پیکر بخریم تا تنها بتواند در فرودگاه امام (ره) بنشیند و مستقیم به آمریکا و استرالیا برود تا کسانی که می‌خواهند به این کشورها سفر کنند راحت باشند در حالی که با این پول می‌شود صدها شغل ایجاد کرد."

قرارداد با پژو سیتروئن

عقد قرارداد با این شرکت فرانسوی در حالی انجام گرفت که این شرکت پس از 23 سال مونتاژکاری در ایران حدود چهار سال پیش یک شبه از ایران خارج، و باعث خسارت 800 میلیون یورویی ( 3.2 تریلیون تومانی) برای صنعت خودروسازی کشور شد؛ علی رغم این بدعهدی، لکن شاهد پیمان جدید با این شرکت شدیم.

در بدو عقد قرارداد، این شرکت از طرف ایرانی شرط گرفت که فروش محصولاتشان در کشور باید به سطح فروش سال 2011 برسد یعنی میزان فروش را طی دو سال به سالانه 1.6 میلیون دستگاه خودرو و تا سال 2020 به 2 میلیون دستگاه خودرو در سال برسانند. طبق قرارداد تولید این محصولات از نیمه دوم سال 2017 آغاز خواهد شد، لکن خودروهای تولیدی با مشارکت ایران خودرو و پژو فقط شامل پژو 208، پژو 2008 و پژو 301 خواهد بود. هرچند پژو در حالی به بازار خودرو ایران باز می گردد که با وجود تأکید مکرر کارشناسان و نمایندگان مجلس بر لزوم جبران خسارت وارد شده به ایران در اثر ترک یک شبه فرانسوی ها، هیچ خبری از جبران این خسارت نیست و پژو بدون توجه به زیان 800 میلیون یورویی که برای صنعت خودرو ایران ایجاد کرد، بازار ایران را در اختیار می گیرد. . به این ترتیب پژویی که در رده بندی خودروسازان برتر دنیا جایگاهی ندارد و طی سال های اخیر با مشکلات مالی زیادی روبرو و مجبور به تعدیل کارگران خود شده است، با خیال راحت و با استقبالی گرم به بازار پر عطش ایران باز می گردد. در رده بندی با ارزش ترین برندهای خودروساز جهان در سال 2015 شرکت تویوتا، بی ام دبلیو و مرسدس بنز به عنوان برترین شرکتها معرفی شدند و نام پژو حتی در میان 10 برند برتر هم نبود.

مرور کارنامه سیاه پژو در ایران و قرارداد غیر منصفانه با این شرکت، این سوال بزرگ را در ذهن ها ایجاد می کند که چه دلیلی برای بازگرداندن این شرکت بدعهد به بازار خودرو ایران وجود دارد، آن هم با دعوت رییس جمهور و بدون در نظر گرفتن خیانتی که این شرکت در قبال مردم ایران طی 23 سال حضورش کرده است.