یك میلیون بازنشسته مجددا شاغل شده‌اند

به گزارش نما مدیرکل دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به سیاست‌های غلط دولت و مجلس در مورد کاهش سن بازنشستگی می‌گوید: کاهش سن بازنشستگی که در دولت‌های قبل اعمال شد در بحرانی شدن و ورشکستگی صندوق‌های بازنشستی موثر بوده است.

اسماعیل گرجی‌پور در گفت‌وگو با اقتصادنیوز در توضیح این موضوع می‌گوید: سن امید به زندگی در همه کشورها افزایش یافته است. در ایران هم سن امید به زندگی به حدود 74 سال رسیده است. اما به موازات این تغییر به جای آنکه سیاست‌گذاران سن بازنشستگی را افزایش دهند، آن را کاهش داده‌اند که این مساله علاوه بر تاثیرات منفی اجتماعی و روانی، اوضاع مالی صندوق‌های بازنشستگی را هم بر هم زده است.

به گفته گرجی‌پور، در دنیا سن بازنشستگی را با توجه به معیار امید به زندگی تعیین می‌کنند و سقف اختلاف میان سن امید زندگی و سن بازنشستگی 12 سال است؛ یعنی اگر قرار باشد ایران هم بر اساس معیار جهانی حرکت کند، با سن امید زندگی حدود 74سال، سن بازنشستگی باید حداقل 62 سال باشد. اما سن بازنشستگی به طور متوسط در تمام صندوق‌های کشور ما حدود 49 سال است. یعنی افراد 25 سال زودتر از سن امید به زندگی بازنشسته می‌شوند.

اما این بازنشستگی زودتر از موعد چه تاثیری بر صندوق‌ها می‌گذارد؟ مدیر کل دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت رفاه می‌گوید: سیستم صندوق‌های بازنشستگی در ایران اینگونه است که عده‌ای (نسل جوان در حال کار) کار می‌کنند و عده دیگری (نسل بازنشسته) از قِبَل پرداخت حق بیمه این افراد حقوق مستمری دریافت می‌کنند. پس بسیار مهم است که چه تعداد فرد در حال کار و چه تعداد بازنشسته وجود دارد.

گرجی‌پور به سیاست نادرست صندوق‌های بازنشستگی در سال‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: جالب است بدانید در شرایطی که اوضاع صندوق های بازنشستگی بسیار بد است، ما به جای وضع قوانینی که شرایط را بهبود بدهد، کاملا برعکس عمل کردیم و در سال‌های اخیر قوانینی وضع کردیم که هم سن بازنشستگی را در ایران کاهش داد و هم بازنشستگی‌های پیش از موعد تشدید شد.

به گفته این کارشناس، این اقدام دولت از دو منظر به صندوق‌های بازنشستگی فشار وارد می‌کند؛ از یک سو افراد به طور متوسط 13 سال کمتر به صندوق حق بیمه می‌‌پردازند و زودتر مستمری دریافت می‌کنند. از طرف دیگر چون سن 49 سال برای خروج افراد از بازار کار بسیار زود است، افرادی که بازنشسته می‌شوند دوباره به بازار کار باز می‌گردند و با این کار هم فرصت‌های شغلی ایجاد شده را تصاحب می‌کنند و هم اینکه هیچ حق بیمه‌ مجددی نمی‌پردازد. یعنی اگر قرار بوده 100 هزار شغل ایجاد شود و 100 هزار نفر به عنوان پشتیبان به صندوق‌ها حق بیمه واریز کنند تعداد زیادی به دلیل اشتغال مجدد بازنشسته‌های جوان ریزش می‌کند و نرخ پشتیبانی صندوق باز هم کمتر می‌شود.

به این ترتیب مشخص می‌شود که بازنشستگی پیش از موعد و زودهنگام که به خصوص در سال‌های اخیر اعمال شد چه تاثیر سوئی بر اشتغال و صندوق‌های بازنشستگی می‌گذارد.

گرجی‌پور می‌گوید: قرار شده در برنامه ششم توسعه تغییراتی در صندوق‌ها ایجاد شود که یکی از این تغییرات افزایش سن بازنشستگی است. اما احتمالا مجلس در برابر آن مقاومت کند. چون برخی معتقدند اگر سن بازنشستگی افزایش پیدا کند، مشکل بیکاری جوانان هم افزایش خواهد یافت. یعنی هر چه افراد سریع‌تر بازنشسته شوند فرصت‌های شغلی برای افرادی که وارد بازار می‌شوند و جوانان بیشتر فراهم می‌شود.

اما این کارشناس می‌گوید: نتیجه مطالعاتی که انجام شده نشان می‌دهد چنین استدلالی نادرست است. وی می‌گوید آمارها نشان می‌دهد از 1.5 میلیون نفر بازنشسته‌ای که مطالعه شده‌اند، یک میلیون نفرشان به بازار کار بازگشته‌اند. آمارها نشان داده بازنشستگان جوان ما 65 درصد مشاغل ایجاد شده را پر کرده‌اند. یعنی اگر دولت سالانه 100 هزار فرصت شغلی جدید ایجاد کند 65 هزار فرصت آن توسط بازنشسته‌ها پر می‌شود، پس این مساله که اگر سن سابقه کار را بالا ببریم به اشتغال افراد ضربه می‌زند، اصلا تصور درستی نیست.