صادرات بازیكن از دیروز تا امروز

بازیکنان ایرانی فوتبال که در تیمهای خارجی توپ می زنند در این روزها وضعیتهای متفاوتی را سپری می کنند. این درحالی است که به اعتقاد کارشناسان فوتبال ایران از نظر صادرات بازیکن فوتبال نسبت به دهه های قبل وضعیت خوبی ندارد و این موضوع با توجه به حضور بازیکنان ایرانی در لیگهای آسیایی و یا تیمهای درجه چند اروپایی مطرح می شود. با این وصف حضور تعدادی از بهترین جوانان فوتبال ایران در باشگاههای اروپایی و رشد چشمگیر موفقیت این رده سنی در فوتبال داخلی و ملی این امیدواری را به وجود آورده که در پایان فصل جاری و در آینده ای نزدیک فوتبال ایران بازهم شاهد حضور بازیکنان مستعد و ستاره هایش در بزرگترین و معتبرترین لیگ ها و باشگاههای جهان باشد. اتفاقی که همچون دو دهه قبل می تواند موجب رشد و شکوفایی و تزریق انگیزه مضاعف به فوتبال ایران باشد.



 لژیونرهای فوتبال ایران

نزدیک به پانزده بازیکن فوتبال ایرانی در حال حاضر در باشگاههای خارجی توپ می زنند که از این بین بخش اعظمی از این بازیکنان در حال حاضر در تیمهای قطری توپ میزنند. موضوعی که خیلی به مذاق علاقمندان و کارشناسان فوتبال ایران خوش نیامده و حضور بازیکنان مطرح ایرانی در لیگ قطر را افت فوتبال ایران در صادرات و کاهش سطح کیفی در انتقال بازیکن می دانند. همچنین چندتن از بهترین ستاره ها و آینده سازان فوتبال ایران نیز درحال حاضر در تیمهای درجه چند اروپایی شاغل هستند هرچند استعداد درخشان و تلاش این بازیکنان و همچنین تولد ستاره های جوان در لیگ های داخلی این امیدواری را به وجود آورده که فوتبال ایران در سالهای آینده در عرصه انتقال بازیکن به فوتبال جهان با رشد کیفی وکمی چشمگیری مواجه باشد.
 
عملکرد لژیونرها
 اینکه درحال حاضر لژیونرهای ایرانی در تیمهای بزرگ اروپایی بازی نمی کنند تنها یک بعد قضیه است چرا ابعاد دیگری نیز وجود دارد از جمله این که بازیکنان ایرانی در همین تیمهای درجه چند اروپایی و یا تیمهای متوسط حاشیه خلیج فارس درخشش خیره کنندهای ندارند. زمانی علی کریمی و فرهاد مجیدی با وجود آن همه استعداد و توانایی در فوتبال امارات بازی می کردند اما آنقدر عملکرد این دوستاره ایرانی درخشان بود که هنوز هم در کشور امارات کریمی و مجیدی محبوب ترین ستاره های فوتبالی به حساب میآیند. بسیاری از کودکان و نوجوانان اماراتی هنوز و درحالی که سالها از حضور کریمی و مجیدی در فوتبال امارات می گذرد لباس های این دوستاره ایرانی را می پوشند و سعی می کنند رفتارهای تکنیکی آن ها را اجرا کنند. اما امروز ستاره های ایرانی در باشگاههای خود موفقیت چندانی به دست نمی آورند. در فوتبال اروپا و در تیمهای درجه چندم اکثر ایرانیها به عنوان بازیکن ذخیره به میدان می روند و نتوانسته اند تبدیل به مهره ثابت تیمشان شوند. در فوتبال قطر که بیشتر شبیه یک فستیوال پرزرق و برق با حضور ستاره های مطرح و بازنشسته فوتبال جهان است نیز بازیکنان ایرانی نتوانسته اند تبدیل به مهره هایی شوند که تیمشان را قهرمان کرده و یا تبدیل به قهرمان هواداران شوند.


 تاریخچه لژیونرها

تاقبل از جام ملتهای 96 امارات و سپس جام جهانی 98 فرانسه فوتبال آماتور ایران هراز چندگاهی شاهد حضور بازیکنان مستعد در لیگها و باشگاههای خارجی بوده است. در دهه شصت و بعد از انقلاب اسلامی تک چهره های ایرانی موفق شدند به برخی از تیمهای اروپایی ناشناس و آماتور بپیوندند. رویه ای که هرچه به سالهای پایانی دهه شصت و دهه هفتاد نزدیک شد از تصمیمات فوتبالی به تصمیمات مالی بازیکنان تغییر کرد. البته که نباید این موضوع را فراموش کرد که دردهه های شصت و هفتاد ایران مملو از استعدادهای بزرگی بود که بدون قرارداد مالی و کسب درآمد از فوتبال بهترین عملکرد را ارائه می دادند و در همین زمان بود که کشورهای حاشیه خلیج فارس با صرف هزینه های گزاف و جذب بهترین مربیان فوتبال دنیا اولین گامها را در جهت حرفه ای شدن فوتبال برمی داشتند. این همزمانی باعث شد تا باشگاههای متمول حاشیه خلیج فارس با صرف هزینه بهترین بازیکنان فوتبال ایران را به خدمت بگیرند. بازیکنانی چون ناصر محمدخانی ، عبدالعلی چنگیز، شاهرخ بیانی ، حمید علیدوستی ، ابراهیم قاسمپور، محمد پنجعلی و تعدادی دیگر از بهترین ستاره های فوتبال آسیا در آن برهه زمانی در مقاطع مختلف فوتبال ایران را ترک کرده و به تیمهای حاشیه خلیج فارس پیوستند. نکته جالب اینجا است که عدم وجود پول در فوتبال ایران در آن مقطع باعث شده بود که باشگاهها و حتی هواداران تیم ها جدایی ستاره هایشان را به خاطر مسایل مالی به عنوان امری طبیعی بپذیرند. شاید به این دلیل که در دنیای فوتبال آماتور ایران نتیجه گرایی به این شکل مزمن هنوز وجود نداشت. اما این رفتار دلیل دیگری هم داشت و آن فوتبال پویایی بود که هیچگاه از ستاره ها خالی نمیشد. به طوریکه تیمهای پرسپولیس و استقلال که مهمترین تیمهای فوتبال ایران بودند در مقاطعی شاهد کوچ چندین ستاره بزرگشان در یک فصل بودند اما اگر محمدخانی و چنگیز به قطر رفتند فرشاد پیوس و صمد مرفاوی خیلی زود جایگزین آنها شدند. اما امروز با جدایی یک ستاره یا بازیکن تاثیرگذار هیچ تضمینی وجود ندارد که تیمی بتواند ستاره ای در همان حد جذب کند.


 مهمترین لژیونرهای ایرانی

علی دایی، مهدی مهدوی کیا، وحید هاشمیان، خداداد عزیزی، کریم باقری، مهرداد میناوند، علی کریمی، رحمان رضایی، آندرانیک تیموریان و جوادنکونام سرشناس ترین لژیونرهای تاریخ فوتبال به حساب می آیند. این بازیکنان با درخشش در بازیهای تیم ملی موفق شدند لباس معتبرترین تیمهای باشگاهی اروپا را پوشیده و به موفقیت های بزرگ برسند. علی دایی بعد از اینکه مدت کوتاهی در تیم السد قطر بازی کرد و پس از درخشش در تیم ملی ایران در رقابت های جام ملتهای آسیا به همراه کریم باقری به تیم آرمینیا بیلفد آلمان پیوست. دایی البته که از کریم باقری موفق تر بود به طوریکه او توانست به تیم بایرن مونیخ بپیوندد اما باقری بعد از رفتن به تیم چارلتون انگلستان نتوانست به ترکیب اصلی راه پیدا کند. دایی با بایرن مونیخ قهرمان لیگ و جام حذفی آلمان و نایب قهرمان باشگاههای اروپا شد. مهدی مهدوی کیا نیز بعد از جدایی از پرسپولیس پانزده سال در تیم بزرگ و پرطرفدار هامبورگ حضور داشت و تبدیل به یکی از محبوبترین بازیکنان تاریخ این باشگاه شد. علی کریمی نیز بعد از حضور در الاهلی امارات و تبدیل شدن به محبوب ترین چهره ورزشی این کشور به بایرن مونیخ پیوست ، کریمی نیز با بایرن قهرمان بوندس لیگا شد اما به دلیل سبک شخصیتی اش نتوانست زیاد در آلمان دوام بیاورد، او به امارات و ایران بازگشت وسپس در سی و دو سالگی یک نیم فصل را باشالکه 04 به میدان رفت. مهرداد میناوند نیز از همان تیم رویایی 98 به اشتروم گراتس اتریش رفت و با این تیم قهرمان اتریش شد و موفق شد بازی در لیگ قهرمانان اروپا مقابل بهترین تیم های جهان را تجربه کند. رحمان رضایی برخلاف دیگر ستاره های ایرانی در پست های تهاجمی بازی نمیکرد و موفق شد اولین مدافع ایرانی باشد که سالها در کالچو ایتالیا بازی کرده است. رحمان رضایی سالها در تیم پروجای ایتالیا بازی کرد. اما از همان تیم ملی که رحمان رضایی را به اروپا فرستاد آندرانیک تیموریان شد نیز راهی فولام انگلستان کرد. آندو نیز در عین جوانی موفق شد در فولام نمایش خوبی داشته باشد هرچند در سالهای آخر بیشتر نیمکت نشین و یا روی سکوها بود اما توانست در لیگ برتر که دشوارترین لیگ دنیا به حساب می آید بازی کند. اما یکی از مهمترین لژیونرهای تاریخ فوتبال ایران یکی از آخرین های آنها نیز هست. جواد نکونام که از پاس تهران و تیم ملی به اوساسونای اسپانیا رفت و بعد از سالها حضور دراین تیم و نمایش عالی مقابل تیمهای بزرگ رئال و بارسا حتی بازوبند کاپیتانی اوساسونا را در لالیگا به بازو بست. ارزش کار نکونام زمانی بیشتر مشخص می شود که بدانیم مهاجمان و بازیکنان هجومی همواره در تیررس تیم های خارجی قرار دارند و جواد نکونام بازیکن متخصص هافبک دفاعی است.
 
 آخرین لژیونرها

بیش از پانزده بازیکن ایرانی درحال حاضر در باشگاههای مختلف خارجی توپ می زنند. در این بین 7 بازیکن در لیگ ستاره های قطر، یک بازیکن در لیگ پرتغال، یک بازیکن در لیگ انگلستان، سه بازیکن در روسیه ، یک بازیکن در سوئیس، یک بازیکن در یونان و یک بازیکن در هلند و یک بازیکن در آلمان بازی می کنند. محمد نوری در المسیمیر،مرتضی پورعلی گنجی در السد، مسعود شجاعی در الغرافه، پژمان منتظری و مجبتی جباری در الاهلی و جواد نکونام و اشکان دژاگه در العربی قطر بازی می کنند. علیرضا حقیقی دروازهبان تیم ملی ایران در باشگاه ماریتیمو، سردار آزمون و سعید عزت اللهی در روستوف و میلاد محمدی در گروژنی و هرسه در روسیه بازی می کنند ضمن اینکه رضا قوچان نژاد در چارلتون انگلستان، دانیل داوری در گراس هاپرز سوئیس ، کریم انصاریفر در پانانیوس یونان و علیرضا جهانبخش در تیم آلکمار هلند دیگرلژیونرهای ایرانی هستند.
 
 موفق ترین ها
 درفصل جاری رقابتهای فوتبال لژیونرهای ایرانی وضعیت های متفاوتی دارند. هرچند ستاره های جوان و مستعدی که در تیمهای کوچک اروپایی بازی می کنند به مراتب موفقتر از ستاره های مطرحی هستند که در لیگ قطر به میدان می روند. دراینجا نگاهی به موفق ترین لژیونرهای حال حاضر فوتبال ایران داریم.
علیرضا جهانبخش(آلکمار هلند): علیرضا جهانبخش تاکنون 15 مسابقه را برای آلکمار به میدان رفته است و اولین گل خود را برابر تیم سابق خود، نایمخن به ثمر رساند و تا اینجا جهانبخش چهار پاس گل نیز در این فصل داده است.
کریم انصاریفرد(پانانیوس یونان): کریم انصاری فرد تاکنون در این فصل 18مسابقه را برای پانانیوس انجام داده و هفت گل نیز به ثمر رسانده است.
رضا قوچان نژاد( چارلتون انگلیس): رضا قوچان نژاد معمولا به عنوان یار جانشین به بازی گرفته میشود اتفاقی که در اوایل فصل کمتر رخ میداد. قوچان نژاد این فصل در 19 مسابقه برای چارلتون به میدان رفته و پنج گل به ثمر رسانده است .
احسان حاج صفی(اچ اس وی فرانکفورت آلمان): احسان حاج صفی که در ابتدای فصل در تیم سپاهان عملکرد فوقالعادهای را داشت پس از اینکه به فوتبال آلمان و تیم دسته دومی اچ اس وی فرانکفورت رفت نتوانست عملکرد موفق خود را تکرار کند او در این تیم عملکرد پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است و در کل خیلی خوب عمل نکرده است.
سردار آزمون: مهاجم جوان تیم ملی کشورمان تا قبل از جراحی بینیاش عملکرد خوبی را در رستوف داشت و هر چند در همه مسابقات به طور کامل بازی نمیکند اما توانسته گلهای حساسی را برای رستوف به ثمر برساند