آیا ایدز با نیش حشرات هم منتقل می‏ شود؟

به گزارش نما به نقل از ایدز از طریق نیش حشرات منتقل نمی‏ شود، حتی در مناطقی که شیوع ایدز بالاست و پشه هم زیاد است مثل مناطق آفریقایی، نیز ثابت نشده است که گزش حشره راهی برای انتقال ویروس ایدز باشد.

چرا حشرات انتقال دهنده بیماری ایدز نیستند؟

چندین دلیل وجود دارد که حشراتی مانند پشه انتقال‌دهنده بیماری ایدز نیستند.
1- اکثر افراد فکر می کنند که نیش پشه ها، همانند سرنگ های زیرپوستی بسیار نازک عمل می کنند و اگر یک سرنگ زیرجلدی می تواند به راحتی بیماری را انتقال دهد، پس پشه ها هم می توانند بیماری ایدز را منتقل کنند. در حالی که اینطور نیست.

اشخاص آلوده به ویروس HIV، تعداد زیادی ویروس داخل خونشان وجود ندارد و تازه اگر هم وجود داشته باشد، پشه ها نمی توانند ویروس ایدز را از طریقی که توسط سرنگ منتقل می شوند، انتقال دهند. وقتی پشه فردی را نیش می زند، خون فرد گزیده شده قبلی که در سیستم گوارش پشه وجود دارد را وارد بدن فرد دوم نمی‌کند، بلکه بزاق خود را از طریق نیش وارد پوست فرد دوم می‌کند.

بر خلاف سرنگ، در پشه ها بزاق از یک کانال خارج و خون از کانال دیگری داخل می شود. بزاق پشه دارای موادی است که مانع بند آمدن خون می ‏شود و نیز مکیدن خون را برای پشه آسان‏تر می‌کند. بنابراین انتقال خون به فرد دوم صورت نمی‌گیرد و فقط ممکن است بزاق حشره وارد بدن فرد دوم شود که بزاق عامل انتقال ایدز نیست. به عبارت ساده تر، پشه ای که خون شخص سالم را می مکد، بزاق را از کانال دیگری به غیر از آنچه خون آلوده قبلی را با آن مکیده است به بدن شخص سالم تزریق می کند.

2- اجزای دهان و بزاق حشره فقط ممکن است مقادیر بسیار اندکی خون را در خود نگه دارند، ضمن اینکه خون افراد مبتلا به ایدز همیشه سطح بالایی از ویروس را ندارد. پس در کل ریسک بسیار کمی دارد که بزاق پشه خونی باشد.

عامل بیماری که قرار است توسط قطعات دهانی پشه منتقل شود، باید در مقادیر بسیار بالا در خون موجود باشند. میزان ویروس HIV در خون بسیار پایین است، حداقل بسیار پایین تر از تعداد هر نوع انگل دیگری که توسط پشه منتقل می شود. در خون افراد آلوده به ندرت بیش از 10 واحدHIV یافت می شود و در 70 تا 80 درصد از افراد آلوده، اصلا ویروس قابل اندازه گیری در خون وجود ندارد.

محاسبات نشان داده است که اگر پشه ای از خون فرد آلوده ای که 1000 واحدHIV دارد بمکد و سپس شخص سالم را بگزد، یک به ده میلیون امکان انتقال تک واحد HIV از طریق قطعات دهانی به دریافت کننده سالم وجود دارد. به عبارت دیگر یک شخص سالم باید توسط 10 میلیون پشه گزیده شود تا از طریق ویروس های چسبیده به قطعات دهانی وی آلوده شود!

بر اساس محاسبات مشابه، له شدن یک پشه مملو از ویروس HIV بر روی پوست هم نمی تواند بیماری ایدز را منتقل کند. در نهایت می توان این طور نتیجه گرفت که انتقال ویروس ایدز از طریق قطعات دهانی پشه امکانپذیر نیست.

ویروس ایدز قدرت تکثیر و امکان زنده ماندن در بدن حشرات را ندارد

3- علاوه ‏بر این ویروس ایدز مدت بسیار زیادی در بدن حشره زنده نمی‌ماند، چون به خاطر آنزیم‏های دستگاه گوارش حشره، ویروس ایدز قدرت تکثیر و امکان زنده ماندن در بدن او را ندارد. وقتی پشه می خواهد عامل یک بیماری را منتقل کند، آن عامل باید تا انتقال کامل داخل بدن پشه زنده بماند. اگر پشه عامل را هضم کند، آنگاه سیکل انتقال عفونت ناقص مانده و قطع می شود.

انگل هایی که از طریق پشه ها منتقل می شوند، راه های گوناگونی برای مقابله با جهاز هاضمه پشه دارند. بعضی نسبت به آنزیم های هضم کننده معده پشه مقاوم هستند. بعضی با سرعت هر چه تمام تر از معده خارج می شوند، قبل از اینکه آنزیم های پر قدرت بر آنها تاثیر بگذارند، مثلا انگل مالاریا می تواند با روش های مختلف حدود 9 تا 12 روز در بدن پشه زنده بماند و از طریق گزش پشه از افراد بیمار به افراد سالم منتقل شود

تحقیقات بر روی ویروس HIV نشان داده است که ویروس ایدز برای پشه به منزله غذا است و همراه خون هضم می شود. به این ترتیب پشه، ویروس و کلیه قطعات آن را که احتمال ایجاد عفونت مجدد دارند، در عرض 1 تا 2 روز کاملا هضم و نابود می کند. از آنجایی که ویروس ایدز راهی برای تکثیر و حمله به غدد بزاقی ندارد، راهی که اکثر انگل ها برای انتقال از یک میزبان به میزبان دیگر استفاده می کنند، برای ویروس HIV غیرممکن است.

4- دلیل دیگر این است که به اعتقاد حشره‌شناسان، حشرات گزنده مثل پشه بلافاصله پس از گزش یک فرد به دنبال طعمه دیگری نمی‏روند و مدتی استراحت می‌کنند تا خون مکیده شده هضم شود. در این مدت ویروس HIV از بین می‏رود. همه این دلایل نشان می‌دهد نباید نگران انتقال ویروس HIV از طریق حشرات باشیم.

برخی بیماری های از طریق نیش حشرات منتقل می شوند

البته لازم به ذکر است که برخی بیماری‏ها می‏توانند از طریق گزش پشه منتقل شوند؛ مثل مالاریا، سالک، تب زرد و... .
این ویروس‏ها بعد از ورود به بدن پشه در دستگاه گوارش حشره تکثیر می ‏شوند و سلول‏های دیواره سیستم گوارشی پشه را آلوده می‌کنند و به‌راحتی زنده می‏ مانند. این بیماری‏ها از طریق بزاق پشه قابلیت انتقال دارند، ولی ویروس ایدز از طریق بزاق حشره قابلیت انتقال را ندارد.