به گزارش نما به نقل از اعتماد؛ حتی اگر وزرای انرژی کشورهای عرب به ایران بیایند، روسیه، با همه منافع مشترکش برای مجاب کردن ایران تلاش کند یا عربستان رسیدن به توافق فریز نفتی را برهم زند، باز هم فرقی نمی‌کند. ایران راه خودش را می‌رود و می‌خواهد حقش را از بازار نفت پس بگیرد.حالا همه مشتریان پیشین ایران در تلاش برای از سرگیری روابط تجاری با این کشور هستند. آفریقای جنوبی هم یکی از همین کشورها است. رییس‌جمهوری این کشور با سفر به تهران، دور جدید مذاکرات فروش نفت خام را با ایران کلید زده است.
این کشور یکی از خریداران سنتی نفت ایران است؛ پیش از تحریم‌ها، روزانه صد هزار بشکه نفت از ایران می‌خریده و حالا در پی خرید نفت در همان سطح سابق است. همین میزان خرید نفت هم آفریقای جنوبی را به بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران در قاره سیاه تبدیل کرده است.
از این‌رو است که این کشور یکی از خریداران مهم نفت ایران است؛ کشوری که در نزدیکی خود لیبی، نیجریه و سودان را دارد اما یکی از مشتریان مهم نفت ایران است.
دیدار بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران و تینا جومت پترسون، وزیر انرژی آفریقای جنوبی مقدمه‌ای شد تا امروز روسای جمهوری دو کشور راحت‌تر کار توافق صادرات نفت ایران به این کشور را تمام کنند. پایانه‌های نفتی آفریقای جنوبی متعلق به شرکت نفت و گاز انگلیسی «شل» است و قرار شده ایران بخشی از نفت این پالایشگاه‌ها را در آفریقای جنوبی تامین کند.
ایران منعی برای فروش به امریکا ندارد
نکته آنجاست که یکی از بخش‌های بالادستی «شل» دفتر مرکزی‌اش در هیوستون امریکا است. از سوی دیگر بخش عمده پالایشگاه‌های نفت آفریقای جنوبی در اختیار «شورون» امریکایی است؛ هرچند که توتال و «بریتیش پترولیوم» هم مسوولیت بخش مهمی از این پالایشگاه‌ها را برعهده دارند. با این حال این نگرانی وجود دارد که چون شرکت‌های امریکایی نقش مهمی در پالایش فرآورده‌های نفتی آفریقای جنوبی دارند، تکلیف ایران با آنها چیست.
رکن‌الدین جوادی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، پیش‌تر به این نگرانی پاسخ داده است. او درباره احتمال انتقال نفت ایران به پالایشگاه نفت شورون امریکا در آفریقای جنوبی در دوران پساتحریم، تاکید کرده بود که براساس سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی ایران، هیچ منعی برای فروش نفت به پالایشگاه‌های امریکایی وجود ندارد.
در همین حال، تمبیسیله ماژولا، معاون وزیر انرژی آفریقای جنوبی هم درباره برنامه آفریقای جنوبی برای افزایش خرید نفت از ایران در دوران پساتحریم، گفته که بخش عمده پالایشگاه‌های نفت آفریقای جنوبی از سوی شرکت‌های نفتی خارجی از جمله شل، بی‌پی، توتال و شورون امریکا اداره می‌شود، بنابراین آنها خریدار نفت مورد نیاز پالایشگاه‌ها هستند، برهمین اساس ما می‌توانیم با آنها صحبت کنیم که با لغو تحریم‌ها دوباره تجارت نفتی را با تهران از سرگیرند.
در چنین شرایطی سیدمحسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت نفت با اشاره به آغاز مذاکرات شرکت ملی نفت ایران و «شل» برای فروش نفت خام، توضیح می‌دهد: با وجود آغاز گفت‌وگوها تاکنون توافق نهایی حاصل نشده و قرارداد رسمی برای فروش نفت با شرکت شل امضا نکرده‌ایم.
افت محسوس تجارت ایران و مهمان
آمار گمرک کل ایران نشان می‌دهد که در ١٠ سال گذشته تجارت ایران با این کشور آفریقایی که حالا در تهران مهمان ایران است، افتی محسوس داشته است.
بر این اساس ارزش صادرات ایران به آفریقای جنوبی از ١٧ میلیون دلار در سال ١٣٨٥ با روندی صعودی به ٧٧ میلیون و ٥٠٠ هزار دلار در سال ١٣٩١ رسیده است؛ پس از آن اما با افتی قابل توجه، به ٢٢ میلیون و ٦٢٦ هزار دلار در سال ١٣٩٤ کاهش پیدا کرده است.
بررسی آمارهای رسمی گمرک ایران نشان می‌دهد ارزش واردات ایران از آفریقای جنوبی هم مانند صادرات ایران از این کشور در یک دهه فراز و نشیب‌هایی داشته است.
واردات ایران از این کشور در مجموع در یک دهه اخیر افتی قابل توجه داشته است. ارزش واردات ایران از آفریقای جنوبی که در سال ١٣٨٥، ١٢٤ میلیون و ٣٠٠ هزار دلار بوده، با کاهشی شدید در سال گذشته به ٣٢ میلیون و ٥٠٠ هزار دلار رسیده است.
سوئد دوستدار گسترش همکاری
در این میان آفریقای جنوبی تنها کشوری نبود که دیروز علاقه‌اش برای همکاری انرژی با ایران را اعلام کرد. روز شنبه وزیر نفت ایران در دیدار با ابراهیم بایلان، وزیر انرژی سوئد به همکاری دو کشور در بخش‌های مختلف انرژی اشاره کرد و گفت: این همکاری در بخش نفت در گذشته محدود بوده است. دو کشور بیشتر در حوزه‌های فناوری با یکدیگر ارتباط داشته‌اند؛ شرکت‌های سوئدی «آس.آ» و «ای.بی.بی» هم اکنون در بخش برق در ایران فعال هستند.
نامدار زنگنه آذرماه پارسال در دیداری با میکاییل دامبرگ، وزیر امور شرکت‌ها و نوآوری سوئد با بیان اینکه ظرفیت همکاری دو کشور در بخش انرژی پیش از این هم وجود داشته و قابل گسترش است، گفته بود: در زمینه ماشین‌های مورد نیاز صنعت نفت پیش از این همکاری‌هایی با شرکت‌های سوئدی وجود داشته و در دوران پساتحریم این شرکت‌ها می‌توانند با مشارکت شرکت‌های ایرانی اقدام به ساخت این ماشین‌آلات کنند. او بهینه‌سازی مصرف انرژی، پتروشیمی و ساخت ماشین‌آلات و تجهیزات را مهم‌ترین زمینه‌های همکاری میان ایران و سوئد بیان کرده بود.
آفریقای جنوبی و سوئد دیروز تنها مذاکره‌کننده‌های نفتی ایران نبودند؛ ریلایـس اینداســـتری،بزرگ‌تـرین پالایشگاه نفت هند در حال مذاکره با ایران برای خریدهای بیشتر و حتی انعقاد قرارداد بلندمدت خرید نفت از ایران است.
رویترز خبر داده که ریلایس اینداستری در تلاش است تا نفت بیشتری از ایران بخرد؛ چراکه این شرکت در نظر دارد تا از مسیر کوتاه‌تر کشتیرانی با ایران سود ببرد. «وی اسریکانث»، مدیر ارشد مشترک مالی این شرکت گفت این شرکت در سه‌ماهه گذشته محموله کوچکی از ایران خریداری کرد و در حال حاضر در حال مذاکره برای خریدهای بیشتر از ایران است؛ این موضوع نشان می‌دهد که ممکن است این شرکت وارد انعقاد قراردادهای بلندمدت با ایران شود. «وی» در کنفرانسی خبری گفت: «ما پیش از تحریم‌ها با ایران همکاری داشتیم و آنها گریدهایی از نفت خام را دارند که برای ما جذاب است. »
به گفته منابع آگاه، هند در نظر دارد تا حداقل ٤٠٠ هزار بشکه نفت در روز از ایران از ابتدای آوریل خریداری کند. این کشور پیش از اعمال تحریم‌های اقتصادی، دومین مشتری نفت ایران بود. این میان چین بزرگ‌ترین خریدار آسیایی نفت ایران بود و پس از آن هند، کره جنوبی و ژاپن قرار داشتند.
هند مشتری پر و پا قرص نفت ایران
آفریقای جنوبی، هند یا سوئد؛ فرقی نمی‌كند دیگر. ایران درحال بازیابی توانش برای فروش نفت و رسیدن به سطح تولید پیش از تحریم‌ها است.
۱۳۹۵/۲/۵
