تركیه در مسیر عادی سازی روابط

حسن لاسجردی- حوادث و اتفاقاتی که اکنون برای ترکیه در حال رقم خوردن است؛ مثل ترمیم روابط با رژیم صهیونیسیتی، عذرخواهی از روسیه، تغییر نگاه در تحولات سوریه، موضوع کردها و یا مجموعه اقداماتی که دولت ترکیه مشغول ساماندهی آنها برای دور جدید حکومت خود است، بیانگر این است که ترک ها پس از اقدامات چند سال گذشته، همانند قبل به یک جمع بندی جدید برای حضور در منطقه و بازیگری در منطقه رسیده اند. توضیح آنکه در دوران آقای اوغلو، این کشور به فضایی کشیده شده بود که هزینه های بسیاری را به دلیل اتخاذ تصمیمات اشتباه متحمل شد؛ از جمله اینکه روابط با همسایگان را به چالش کشید و به پروژه های سوریه و عراق وارد شد. اکنون به نظر می رسد که ترک ها به این نتیجه رسیده اند که این فضا، که هزینه های بالایی را برای آنها رقم زده به طوری که کاهش جایگاه آنها را در پی داشته و نیز منجر به افزایش مشکلات اقتصادی شده است، آن ها را مجبور به اتخاذ تصمیماتی کرده است که در ماه ها و سال های آینده بتواند این لطمات را جبران کند. لذا آنها در یک تغییر نگاه، تلاش می کنند که همه پل هایی که پشت سرشان خراب کرده بودند را با روش های مختلف ترمیم کنند؛ یک جا با عذرخواهی، در جایی دیگر با اعزام هیئت و یک جای دیگر با توسعه روابط سیاسی و اقتصادی. بنابراین آنچه که در حال حاضر از سوی دولت ترکیه شاهد آن هستیم، به نوعی جبران مافاتی است که برای آینده تدارک دیده می شود.

واقعیت این است که ترکیه در رابطه با ایران هم همین موضوع را دنبال می کند؛ درواقع ترکیه تصمیم گرفته است که با همه واحدهای سیاسی که قبلاً به نوعی با آنها دچار چالش بوده است، با ابزار و لوازم گوناگون تجدید رابطه کند. از آنجایی که دولت ترکیه یک دولت عملگرا و فرصت طلب است، تلاش می کند تا با متغیرهای مختلف سامانه دیپلماسی خودش را یک بار دیگر ترمیم کند و آرایش جدیدی به آن بدهد. لذا موضوع ما با ترکیه، مقداری متفاوت با موضوع ترکیه و اسرائیل است؛ مگر اینکه چالشی بوجود بیاید که آنجا باید دولت ترکیه تصمیم بگیرد.

موضوع مقاومت، اکنون تبدیل به یک واژه همگانی در منطقه شده است و یک مفهومی است که خیلی ها را درگیر خود کرده است و بسیاری بر این باور هستند که مقاومت یک واقعیت موجود در منطقه است. نکته بعد این است که کشورها و ملت های مختلف در حال تلاش هستند که روح جدید ایستادگی در مقابل زور و ستم و نظام سلطه، که در منطقه بوجود آمده است را حفظ کنند. نکته سوم این است که در همین فضا، برخی دولت ها تلاش می کنند که نیروهای مقاومت را مصادره به مطلوب کنند و آنها را از فضای ذهنی خود که منجر به مقابله با قدرت های استکباری می شود خارج سازند؛ لذاست که رویه مسالمت یا گفتگوهای سیاسی را پیشنهاد می کنند. به طور مشخص در خصوص مقاومتی که در عراق، سوریه، لبنان و فلسطین مطرح است، آنها تلاش زیادی دارند تا گروه های مقاومت را به خود جلب کنند. مستحضر هستید که پس از انقلاب اسلامی، مبارزات اعتقادی وارد مرزهای فلسطین شد؛ اما در چند سال اخیر که بحث بیداری اسلامی پدید آمد، تلاش های زیادی صورت گرفت که گروه های مقاومت را خنثی کنند و مانع از استمرار یافتن تفکر انقلابی آنها شوند؛ اما مجموعه اتفاقات و حوادث سالهای گذشته، مقاومت را مجبور کرد که به همان مشی انقلابی خود برگردد و در مقابل تجاوزات اسرائیل ایستادگی کند. به نظر می رسد هرچند برخی کشورهای عربی میانه رو یا جریان سازشکار، تلاش می کنند که جریان مقاومت را به روندهای سیاسی و خنثی تشویق کنند، اما ماهیت سیاست های رژیم صهیونیستی اجازه نمی دهد که مقاومت، نگاهی همیشگی به بحث مسالمت و کنار آمدن با آنها را داشته باشد. بیش از آنکه کشورهای عربی تلاش می کنند که جریان مقاومت را از فرایند انقلابی گری خارج کنند یا مقداری نرمش در آنها ایجاد کنند، مجموعه سیاست های اسرائیل باعث می شود که جریان مقاومت، به مسیر قبلی خود روی بیاورد و روش های سخت تری را در مواجهه با توسعه طلبی و جنایت های اسرائیل در پیش بگیرد.