به گزارش نما به نقل از فرارو، وضعیت آب به حساب نیامده در یک شبکه با شاخص‌های آب به حساب نیامده بررسی و توسط این شاخص‌ها می‌توان شبکه‌های توزیع کشورهای مختلف را با هم مقایسه کرد. این شاخص کیفیت آب اتلاف شده را نشان می‌دهد. در حال حاضر متوسط درصد آب به حساب نیامده در کشور برابر با ۲۵ درصد است که ۱۳.۴درصد آن مربوط به تلفات ۱۱.۶ درصد آن نیز مربوط به تلفات ظاهری است. همچنین به طور متوسط در کشور میزان دبی آب به حساب نیامده به ازای هر مشترک برابر با ۱۱ لیتر در ساعت بر مشترک و همچنین میزان دبی آب به حساب نیامده به ازای واحد طول خط اصلی برابر با ۱۱۳۶ لیتر در ساعت بر کیلومتر است که همگی حاکی از بالابودن آن است. همچنین بررسی ها نشان می‌دهند که در کشور شرکت‌های آب و فاضلاب خوزستان، تهران، البرز و اهواز دارای بدترین وضعیت و شرکت های آب و فاضلاب یزد و آذربایجان شرقی به طور نسبی دارای بهترین وضعیت از منظر تلفات آب به حساب نیامده‌اند.
بیش از ۲۵ درصد از آب در شبکه تلف می‌شود. به بیان گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس این اتلاف در دو شکل ظاهری و واقعی صورت می‌پذیرد. اتلاف ظاهری اشاره به خطاهای انسانی دارد و اتلاف واقعی تعبیری است که اشاره به نشت و فرار آب در شبکه دارد ۱۳.۴ درصد آب با مسائلی نظیر نشت و فرار آب از بین می‌رود.
بر اساس استانداردهای بین المللی تا ده درصد آب از دست رفته رقمی قابل قبول پذیرفته می‌شود رقمی که ایران هنوز باآن فاصله دارد در همین رابطه اگر بخواهیم ارزش ریالی آب از دست رفته در سال را بر مبنای شاخص‌های سال ۹۲ محاسبه کنیم خواهیم داشت تنها در تهران ۱۳۷۸.۱ میلیارد ریال آب از بین رفته است از عدد برای استان‌های مانند خوزستان ۴۸۸ و مازندران ۲۶۰ میلیارد ریال محاسبه شده است.
ناگفته نماند پیش از این، آرش کردی مدیرعامل توانیر اعلام کرده بود که امسال تلفات برق تک رقمی می‌شود و از ۱۱ تا ۲/ ۱۱ درصد به ۹ تا ۵/ ۹ درصد کاهش خواهد یافت. با اشاره به اینکه به ازای هر درصد کاهش تلفات می‌توانیم ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومان به اقتصاد ملی کشور کمک کنیم، وی در همین رابطه اضافه کرده است که، با کاهش تلفات می‌توانیم از میزان سرمایه‌گذاری‌ها در تولید، توسعه، شبکه انتقال و فوق توزیع بکاهیم.
۲۴ درصد از برق در شبکه توزیع و انتقال از بین می‌رود
بر اساس جداول منتشر شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۱۳۵۷ تنها ۱۳.۸ درصد اتلاف در شبکه توزیع و انتقال وجود داشته است که این رقم در سال ۱۳۸۶ به ۲۳.۵۳درصد می رسد رقمی که نشان می‌دهد قریب به ۲۵ درصد از برق در شبکه توزیع برق از بین می‌رود پولی که در نهایت از جیب مردم خارج و به بیانی دور ریخته می‌شود.
بر اساس آمار اعلامی بانک مرکزی و وزارت نیرو، تولید برق کشور در سال ۱۳۹۴ حدود ۲۸۲ میلیارد کیلووات ساعت و مصرف آن ۲۳۱ میلیارد کیلووات ساعت محاسبه شده است. با توجه به سهم پایین صادرات برق کشور، بخش اعظم تفاوت میان تولید و مصرف کشور، در شبکه توزیع و انتقال تلف شده یا برق‌دزدی شده است.
در سال‌های اخیر حتی تا ۲۰ درصد برق تولیدی کشور در جریان انتقال و توزیع، تلف شده است. در سه سال گذشته در حالی که میانگین رشد مصرف برق در کشور ۵.۸ درصد بوده، میانگین رشد تولید برق ۴.۳ درصد بوده که بیانگر پیشی گرفتن سرعت مصرف از سرعت رشد تولید است.
همچنین دستاوردهای کاهش یک درصدی تلفات برق در شبکه منجر به، عدم نیاز به سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه‌های جدید به میزان ۲۱۰۰ میلیون دلار، کاهش انتشار سالانه ۱.۸ میلیون تن گاز دی اکسید کربن، کاهش انتشار سالانه ۱۷ هزار تن سایر آلاینده‌ها، کاهش مصرف سالانه ۶۶۰ میلیون لیتر نفت و گاز و کاهش هزینه صرفه‌جویی سالانه ۴۶۰ میلیون دلاری از محل کاهش مصرف سوخت خواهد شد.
برجامی از جنس آب و برق
اما برجام به عنوان سندی برای تامین نفع منافع ملی و عمومی در دل خود راهکارهایی را برای کاهش خسارات ناشی از قدیمی بودن تجیهزات برق و آبرسانی گنجانده است. در همین راستا قرار است پای شرکت‌های مشهور و صاحب تجربه فرانسه و ایتالیا و انگلستان به ایران باز شود تا در کنار کارشناسان ایرانی به اصلاح ساختار برق و آب کشور بپردازند.
در همین راستا می‌توان به امضاء سند همکاری ایران و شرکت «سوئز» فرانسه در صنعت آب و فاضلاب شامل اجرای پروژه مدیریت هوشمند شبکه آب در منطقه یک تهران به شکل پایلوت (نمونه) یا بررسی شرایط سرمایه گذاری در بخش برق استان کرمان با حضور یک شرکت سرمایه گذار انگلیسی در شرکت توزیع نیروی برق شمال استان کرمان وحضور هیات ها و شرکت هایی از ایتالیا، اسپانیا، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان، روسیه، اوکراین، چین، کره جنوبی، مالزی، نایروبی، ارمنستان و کویت برای همکاری در بخش انرژی و اجرای پروژه با مسوولان و مدیران شرکت صادرات تجهیزات و خدمات آب و برق ایران (صانیر) اشاره کرد.
همچنین نباید از امضای یادداشت تفاهم بین ایران و کره جنوبی در زمینه های همکاری طرفین در ۹ بخش شامل توسعه سیاست های درنظر گرفته شده در بخش منابع آب برای بهبود مصرف آب و ارتقای راندمان مدیریت آب، مدیریت هوشمند آب بر اساس فناوری اطلاعات و ارتباطات، توسعه و بهره برداری و مدیریت منابع آب (در رابطه با سدها، سیستم های تامین آب و نمک زدایی آب دریا)، تقویت مدیریت ایمنی سدها باهدف آماده سازی برای بارش های غیرطبیعی، زمین لرزه ها و تاسیسات فرسوده، ساماندهی رودخانه ها، استقرار استانداردهای مرتبط با فناوری مدیریت آب، برنامه ریزی برای استقرار حکمرانی در مدیریت آب و آموزش و ظرفیت سازی برای مدیران منابع آب، توسعه نیروی برق و صنایع جدید انرژی، امضای تفاهمنامه همکاری شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع برق ایران (توانیر) در زمینه کاهش تلفات انرژی و هوشمندسازی شبکه های برق کشور با شرکت کره ای کپکو غافل بود که همگی منجر به توسعه و بهبود شبکه توزیع آب و برق ایران خواهد گشت.
در پایان، هرچند اتلاف بالای انرژی و آب دردآور و نگران کننده است اما این بر همگان روشن است که این وضعیت ضرورت احساس مسئولیت مدنی و مدریت مصرف توسط شهروندان را زیر سوال نمی‌برد و همچنان تلاش عمومی برای مدیریت و کاهش مصارف در انرژی و آب به عنوان یک حقیقت غیرقابل انکار تلقی می‌گردد.
چقدر آب و برق در شبكه توزیع و انتقال تلف می‌شود؟
آب برای سرزمین خشك ایران حكم طلا را دارد. همین چندی پیش بود كه خبر ثبت قنات ایرانی به عنوان میراثی عظیم منتشر شد و گاهی هم خبری از نزاعی منطقه‌ای درباره آب در كشور منتشر می‌شود و گرهی كور را میان دو روستا یا طایفه و... ایجاد می‌كند. در و دیوار شهر هم از شعارهای مصرف بهینه آب پرشده است كه دائم مردم را هشدار می‌دهند تا درست مصرف كنند. اما گاهی اوقات دولتی‌ها و مدیران و مسئولان بیش از مردم مقصر در از دست رفتن منابع آبی و انرژی كشور هستند. نمونه بارز آن در كشورمان حجم بالای اتلاف منابع آبی در شبكه توزیع و انتقال است و پول آن هم از جیب مردم می‌رود و منجر به اتلاف سرمایه‌های ملی می‌شود.
۱۳۹۵/۵/۶
