نحوه رؤیت هلال ماه به روایت عضو ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری

سید محسن قاضی میرسعید عضو کمیته علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری در گفت‌وگو با فارس گفت: اکیپ‌های تخصصی استهلال هرساله در آستانه ماه‌های رمضان و شوال به صورت سازمان یافته برای رؤیت هلال ماه در سراسر کشور مستقر می‌شوند.

وی افزود: امسال نیز این اکیپ‌ها پس از مکان‌یابی جهت استهلال از صبح امروز در نقاط مختلف کشور استقرار یافته‌اند و رصد ماه تا غروب خورشید ادامه خواهد داشت.

میرسعید اعلام کرد: در حال حاضر در شهر‌های مختلف کشور همچون اراک، اصفهان، اردبیل، دماوند، سمنان، کرمان، قم، مشهد، همدان و یزد و نقاطی چون خرمن کوه در استان فارس 5 اکیپ تخصصی حداقل 3 نفره، مشغول رصد گری هستند.

وی خاطرنشان کرد که گزارشات دریافتی از اکیپ‌های استهلال بلافاصله مورد بررسی قرار می‌گیرد و نتیجه آن به استحضار مقام معظم رهبری می‌رسد.

عضو کمیته علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری درباره نحوه رؤیت هلال ماه شوال در کشورمان توضیح داد: لحظه مقارنه ماه و خورشید در ساعت 15:45 به وقت بین‌المللی و به وقت ایران با در نظر داشتن ساعت تابستانی در ساعت 20:24 روز گذشته برابر با بیست و هشتم ماه رمضان به وقوع پیوست.

وی افزود: طبق محاسبات انجام شده در غروب دیروز، هلال ماه در هیچ نقطه‌ای از جهان قابل رؤیت نبود؛ فقط این احتمال وجود داشت که در قسمت بسیار کوچکی در منتها الیه جنوب غربی اقیانوس آرام جنوبی با ابزار قوی هلال ماه شوال دیده شود اما 24 ساعت بعد، هلال ماه در مناطقی از جهان قابل رؤیت خواهد بود.

میرسعید اضافه کرد: در ایران نیز هلال ماه وضعیت بحرانی خواهد داشت و احتمال رؤیت این هلال در پهنه ایران پس از غروب خورشید بسیار ضعیف است.

وی درباره دلیل این موضوع توضیح داد: عرض دایرة‌البروجی ماه در حداکثر جنوبی (5 درجه منفی) قرار گرفته و از دید کارشناسی چنین هلال‌هایی در نیم کره شمالی در شب اول ماه بسیار به خورشید نزدیک و گاهی همزمان و یا با اختلاف بسیار کم از نظر زمانی با خورشید غروب می‌کنند و از این رو رؤیت آن یا خیلی سخت و یا غیر قابل رؤیت است.

عضو کمیته علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری گفت: حتی محاسبات نشان می‌‌دهد در مناطق شمالی‌تر هلال ماه زودتر از خورشید غروب می‌کند که این هلال در نیم کره جنوبی بر عکس نیم کره شمالی دارای عرض 5 درجه مثبت بوده و از نظر کارشناسی رؤیت آنها بسیار مناسب‌تر از کشورهای نیم کره شمالی است.

میرسعید افزود: به همین دلیل این هلال در کشوری مانند استرالیا که در نیم کره جنوبی قرار دارد، قابل رؤیت بوده اما در کشورهایی مانند ایتالیا و سایر کشورهای اروپا که با استرالیا فاصله زیادی دارند قابل رویت نیستند.

وی ادامه داد: نتیجه اینکه هر کشوری که به خط استوا نزدیک‌تر باشد مانند مالزی و اندونزی و یا پایین‌تر از خط استوا قرار داشته باشد وضعیت رصدی بهتری خواهد داشت اما در عین حال یک ویژگی مثبت نیز در اینگونه هلال‌ها وجود دارد.

میرسعید با بیان اینکه در ایران و در اطراف آن فاز ماه یا همان بخش درخشان هلال بین 1.20 صدم درصد تا 1.35 صدم درصد متغیر است، ادامه داد: بخش درخشان یک ماه کامل 100 درصد است که اگر آن را به 100 قسمت تقسیم کنیم، سهم هلال شوال 1 درصد و 35 صدم درصد است؛ یعنی به 1.5 درصد نیز نمی رسد که این مقدار فاز ماه برای رؤیت با چشم غیر مسلح به 6 درجه و 16 دقیقه قوسی ارتفاع بعد از غروب خورشید نیاز دارد تا رؤیت شود.

وی خاطر نشان کرد: در صورتی که در تمام پهنه ایران چنین ارتفاعی را هلال ماه در غروب روز 29 رمضان نخواهد داشت و برای چشم مسلح و رؤیت با ابزار اپتیکی هلال ماه نیاز به ارتفاعی به اندازه 2 درجه و 53 دقیقه قوسی پس از غروب خورشید خواهد داشت.

«آنطور که محاسبات نشان می‌دهد، چنین ارتفاعی را هلال ماه بعد از غروب خورشید در منتها الیه جنوبی کشورمان نیز نداشته اما رؤیت هلال در مناطق بسیار جنوبی کشور که ارتفاع هلال ماه به 2 درجه و 48 دقیقه قوسی می رسد، امر محالی نیست؛ هر چند که بسیار سخت است».

عضو کمیته علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری گفت: پاکی هوا، برخورداری از ابزار قوی و تجربه یک رصدگر ماهر و ارتفاعی حدود دو هزار و بیشتر از سطح دریاهای آزاد، لازمه محک زدن برای چنین هلالی است.

وی با بیان اینکه امکان رؤیت این هلال‌ها قبل از غروب خورشید وجود دارد، افزود: تجربه نشان داده اگر داشتن شرایط بسیار مناسب آب و هوایی و تلسکوپی قوی و بهره‌بردن از رصدگرانی ماهر را کنار هم قرار دهیم، اینگونه هلال ها را می توان قبل از غروب خورشید رصد کرد.

میرسعید در پایان خاطر نشان کرد: هر چند که آمار رؤیت این هلال‌ها تا به امروز کم بوده ولی همین تعداد رصد انجام شده می‌تواند ملاکی بر رؤیت هلال شوال قبل از غروب خورشید باشد.