كاهش ۲۰ درصدی متوسط بارندگی در دهه اخیر

به گزارش نما به نقل از خبرآنلاین، بررسی وضعيت و عملكرد سدهاي كشور در دوره چهارده ساله اخير یعنی سال آبي 1380 - 1381 تا سال آبي 1393 - 1394 نشان می‌دهد در این دوره بيشترين و شديدترين خشكسالي‌هاي سال‌هاي اخير كشور را شاهد بوده‌ایم. بررسی 6 حوضه آبريز درجه يك كشور نشان می‌دهد بيشترين مقدار بارندگي در كشور در حوضه آبريز درياي خزر و كمترين آن در حوضه آبريز هامون بوده است.

این در حالی است که در پانزده سال اخير متوسط بارندگي در كل كشور برابر با مقدار 3/226 ميلي‌متر بوده كه اين رقم در مقايسه با متوسط بلندمدت، تقريباً 10 درصد كاهش داشته است. در پانزده سال اخير سال آبي 1386-1387 يكي از خشك‌ترين سال‌هاي كشور بوده و ميزان كاهش بارندگي از سال آبي 1386-1387 به بعد نسبت به متوسط بلندمدت حدود 19 درصد است.

طبق بررسی های مرکز پژوهش‌های مجلس، بيشترين پتانسيل توليد آب در كشور در حوضه آبريز خليج فارس وجود دارد و قاعدتاً انتظار مي‌رود تغييرات در اين حوضه آبريز، بيشترين اثر را بر متوسط كشور داشته باشد. با این حال از سال آبي 1386-1387 به بعد كاهشی 50 درصدي در حجم آب سطحي سالانه كشور رخ داده و در اين دوره مقدار حجم روان‌آب از متوسط 86 ميليارد مترمكعب در قبل از سال آبي 1386-1387 به 45 ميليارد مترمكعب در بعد از آن تقليل يافته است.

بعد از سال آبي 1386-1387 نوساناتي در ميزان بارندگي مشاهده شده و افزايش‌هايي نيز داشته است ولي متناظر اين نوسانات با شدت قابل انتظار در ميزان حجم روان‌آب ديده نمي‌شود و كاهش 50 درصدي در حجم روان‌آب پايدار بوده است. در اين دوره هر 1 ميليمتر كاهش در بارندگي باعث كاهش 9/0 ميليارد مترمكعب كاهش در روان‌آب شده است يا به عبارت ديگر هر 1 درصد كاهش در بارندگي باعث 6/2 درصد كاهش در حجم روان‌آب شده است.

در نيمه اول سال 1395 در حوضه‌هاي آبريز خزر، خليج فارس، درياچه اروميه، مركزي، هامون و سرخس به ترتيب به تعداد 48،50 ،12،35،6 و12 سد فعال وجود دارد كه اين سدها در مجموع حجم مخزني به ترتيب برابر 1/8 ، 4/30 ، 6/1،5،6/1 و 3/1 ميليارد مترمكعب را در اين حوضه ها ايجاد مي كند. ميزان حجم مخزن موجود در حوضه آبريز خليج فارس به تنهايي تقريباً دو برابر مجموع حجم مخزن ساير حوضه هاي آبريز كشور است و بيشتر سدهاي بزرگ و عظيم‌الجثه كشورنظير كرخه، دز، كارون 3، گتوند عليا در اين حوضه قراردارند.

افزايش حجم ذخيره مخزن توسط كل سدهاي تأسيس شده در حوضه هاي آبريز درياي خزر، خليج فارس، درياچه اروميه، مركزي، هامون، سرخس و كل كشور در دوره پانزده ساله اخير به ترتيب 3,1، 15,7، 0,5، 1,2، 0,9، 1,3 و 22,7 میلیاردمتر مکعب بوده است.

تنها در دوره پانزده ساله اخير حجم آب مهار شده توسط سدها در كشور حدود 50 درصد نسبت به ابتداي دوره افزايش داشته است.

بررسی ها نشان می دهد در كل كشور به طور متوسط در دوره پانزده ساله اخير هيچ‌گاه حجم كامل مخازن سدهاي كشور پر نبوده است، در كل كشور به طور متوسط در دوره پانزده ساله اخير حداكثر درصد پر بودن مخازن سدهاي كشور 60 درصد بوده است كه در سالهاي اخير اين رقم به حدود 40 درصد رسيده است،

اين امر نشان‌دهنده اين است كه مقادير آب ورودي به سدها كاهش يافته است كه علل اين کاهش خشكسالي‌ها و كم‌آبي‌ها و ديگري برداشت آب قبل از ورود آن به سدها است.