در برابر هدر دادن غذا متحد شوید!

به گزارش نما؛ آرمان نوشت: ۳۵ درصد محصولات کشاورزی تولیدی در ایران به هدر می‌رود، یعنی از ۱۰۰ میلیون تن محصول کشاورزی تولیدی در کشور، ۳۵ میلیون تن در سال دور ریخته می‌شود، این رقم معادل غذای میلیون‌ها انسان است. چندی پیش رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در کانال تلگرامی خود نوشت: ما ایرانی‌ها چقدر غذا دور می‌ریزیم؟

با هر دور‌ریز، چه مقدار از ذخایر آب و خاک کشور که مصرف تهیه این غذا شده، هدر می‌رود؟ چه مقدار صدمه به طبیعت به خاطر پسماند این غذاها وارد می‌شود؟ ایران از جمله کشورهایی است که هرساله درصد بالایی از مواد غذایی تولیدی را به هدر می‌دهد. برآوردهای فائو نشان می‌دهد، هر روز به ازای هر نفر، ۱۳۴ کیلو کالری غذا در ایران به هدر می‌رود. همچنین گزارش‌های غیررسمی حاکی از آن است که ۳۵ درصد محصولات کشاورزی تولیدی در ایران به هدر می‌رود، یعنی از ۱۰۰ میلیون تن محصول کشاورزی تولیدی در کشور ۳۵ میلیون تن در سال دور ریخته می‌شود، این رقم معادل غذای میلیون‌ها انسان است.

در عین حال، وقتی ما غذایی را به هدر می‌دهیم یا دور می‌ریزیم، فقط خود آن غذا نیست که دور ریخته می‌شود، بلکه باید صدها لیتر آبی را که برای کشت و پخت آن غذا صرف شده، انرژی را که تا رسیدن آن به ظرف غذای ما مصرف شده و آسیب‌هایی که دفن زباله‌های این غذا به محیط زیست ما وارد می‌کند را نیز به حساب آوریم. یعنی وقتی غذایی هدر می‌رود، فقط در مقابل چهره گرسنه و فقیر میلیون‌ها انسان، مسئول نیستیم، بلکه در قبال رودها و تالاب‌های آب‌شیرین، خاکی که فرسایش می‌یابد، انرژی‌ای که مصرف می‌شود، کره زمینی که تحت تاثیر گازهای گلخانه‌ای، هر روز گرم‌تر شده و شاهد خشکسالی‌های بیشتر است و زباله‌هایی که طبیعت و سلامت ما را از بین می‌برد، مسئولیم.

معصومه ابتکار ضمن اعلام آغاز به کار کمپین ملی جلوگیری از اسراف غذا در کانال تلگرامی خود، تاکید کرد: بنابراین از همه هموطنانم دعوت می‌کنم تا به هر نحوی با ایجاد تغییر در عادات روزانه خود، به کمپین ملی جلوگیری از اسراف غذا بپیوندند. او درباره آغاز این کمپین نوشته است: در راستای بازدید از خیریه روزبه استان قزوین که باعث کسب موفقیت‌هایی در زمینه مباحث محیط زیستی شد، کلید آغاز پویش یا کمپین ملی جلوگیری از اسراف غذا هم زده شد.

آمار تکان‌دهنده فائو از دورریز غذای ایرانیان

در همین حال برآوردهای فائو نشان می‌دهد هر سال ۳/۱میلیارد تن غذا در جهان هدر می‌رود که ۳۵ میلیون تن از این رقم معادل ۷/۲ درصد در ایران دور ریخته می‌شود. آمارهای منتشر شده از سوی سازمان جهانی خواربار و کشاورزی (فائو) نشان می‌دهد درحالی که میلیون‌ها انسان در جهان با مشکل گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند، هرساله بخش مهمی از تولید غذای جهان در زنجیره توزیع، برداشت و مصرف به هدر می‌رود.

بر اساس جدیدترین برآورد این نهاد بین‌المللی ۳/۱میلیارد تن از مواد غذایی و محصولات کشاورزی تولیدی در جهان طی یک سال از بین می‌رود که این رقم معادل تولید ۲۸درصد از کل زمین‌های کشاورزی است. بر این اساس ۳۰ درصد غلات، ۲۰ درصد لبنیات، ۳۵ درصد ماهی و غذاهای دریایی، ۴۵ درصد میوه و سبزی، ۲۰ درصد دانه‌های روغنی و ۲۰ درصد گوشت تولیدی جهان به هدر می‌رود. از ۳/۱میلیارد تن غذایی که به هدر می‌رود حدود ۴۵۰ میلیون تن غلات، ۳۰۰ میلیون تن میوه، ۵۰ میلیون تن گوشت و ۲۰میلیون تن ماهی است. در جهانی که ۹۰۰ میلیون نفر از جمعیت آن از گرسنگی رنج می‌برند، یک‌سوم از مواد غذایی تولیدشده توسط انسان (بر مبنای محتوای کالریک آن) به هدر می‌رود. تخمین زده می‌شود که تولید این حجم از غذای هدررفته در هر سال متضمن کشت در ۱۹۸ میلیون کیلومتر مربع از اراضی کشاورزی کره‌زمین (تقریبا معادل مساحت کشور مکزیک)، صرف ۱۷۳ میلیارد مترمکعب آب شیرین، مصرف ۲۸ میلیون تن کود شیمیایی و تولید گازهای گلخانه‌ای به میزان سه‌هزار و ۳۰۰ تا پنج‌هزار و ۶۰۰ میلیون مترمکعب (معادل دی‌اکسیدکربن) است.

بر اساس این گزارش ایران از جمله کشورهایی است که هر ساله درصد بالایی از مواد غذایی تولیدی را به هدر می‌دهد. هر روز به ازای هر نفر، ۱۳۴ کیلوکالری غذا در ایران به هدر می‌رود. یعنی سرانه هدر رفت روزانه غذا در ایران ۱۳۴ کیلوکالری است. همچنین گزارش‌های غیررسمی نشان می‌دهد ۳۵ درصد محصولات کشاورزی تولیدی در ایران به هدر می‌رود. بر این اساس از ۱۰۰ میلیون تن محصول کشاورزی تولیدی در کشور ۳۵ میلیون تن در سال دور ریخته می‌شود. این رقم معادل غذای ۱۵ میلیون نفر است. در این زمینه می‌توان به ۳۰ درصد ضایعات در نان، ۲۵ تا ۳۰ (و حتی ۵۰) درصد ضایعات در میوه‌ها و سبزیجات، ۱۰ درصد ضایعات در برنج، ۲۵ درصد ضایعات در خرما و غیره اشاره کرد. سهم ایران از کل غذایی که هر سال در جهان به هدر می‌رود۷/۲درصد اعلام شده است.

برنامه‌ریزی برای جلوگیری از دورریز منابع مالی

یک‌سوم مواد غذایی در جهان طی جابه‌جایی از محل تولید به محل مصرف از بین می‌روند؛ این در حالی است که ۸۰۰ میلیون نفر در جهان به سوءتغذیه دچار هستند. این اتلاف و دورریز مواد غذایی سالانه ۹۴۰ میلیارد دلار به اقتصاد جهان لطمه وارد می‌کند. گزارش‌ها حاکی از آن است دلیل انتشار هشت درصد از گازهای گلخانه‌ای، اتلاف و دورریز مواد غذایی است. بسیاری از کشورها آمار دقیقی از محل و نحوه به وقوع پیوستن اتلاف مواد غذایی در داخل مرزهای خود ندارند. علاوه بر این، تعریف اتلاف مواد غذایی در کشورها، تفاوت بسیاری با هم دارد و بدون یک استاندارد دقیق و فراگیر، تحلیل داده‌های کشورهای مختلف تقریبا غیرممکن است. برای مثال دانمارک یک کشور موفق در عرصه همزیستی صنعتی (Industrial Symbiosis) قاره سبز است. این در حالی است که کشورهای اروپایی به‌ویژه اسکاندیناوی، در چند دهه اخیر، توجه شایانی را به توسعه پایدار و رعایت مسائل زیست محیطی و حقوق شهروندان، مبذول داشته و تلاش کرده‌اند تا چهره یک کشور موفق و صاحب سبک را در عرصه کارآفرینی و کسب و کار سبز (Green Business)، به نمایش درآورند.

کریستین جنسن، وزیر امور خارجه دانمارک می‌گوید: اتلاف مواد غذایی همه را فقیر می‌کند. من خوشحالم که این اتحاد و همکاری بین بخش عمومی و خصوصی در این سطح برای مدیریت این چالش جهانی اتفاق افتاد. برنامه مقابله با اتلاف و دورریز مواد غذایی از دورریز منابع مالی هم برای تولید‌کننده و هم برای مصرف‌کننده جلوگیری می‌کند و موجب کاهش فشار شدید روی منابع طبیعی می‌شود. همچنین باعث می‌شود تا ما به اهداف برنامه توسعه پایدار سازمان ملل نزدیک‌تر شویم. ما باید به سمت پیدا کردن راه‌حل‌هایی از این دست که باعث نفع بردن تمام مردم جهان می‌شود،قدم‌ برداریم.

همچنین بر اساس تحقیقی که توسط مهدی رستگاری و علی طیفوری در نخستین کنگره بین‌المللی کشاورزی سالم، تغذیه و جامعه در تیرماه ۱۳۹۴ ارائه شد، گزارش مراجع رسمی کشور در سال ۱۳۸۸ نشان‌دهنده متوسط ۸۵/۱۸ درصد ضایعات در محصولات کشاورزی بوده است. بر اساس این گزارش، ارزش ضایعات محصولات کشاورزی برابر با حدود ۲۵ درصد درآمد ملی از صادرات نفت در آن سال بوده است. در سطح ملی بیشترین ضایعات متوجه میوه‌ها و محصولات باغی و کمترین ضایعات متوجه شیلات و غذاهای دریایی می‌شود.

مرکز تحقیقات مجلس نیز در گزارش منتشره خود در دی‌ماه ۱۳۹۳ برآورد کرده که هزینه تحمیل شده به دولت از محل ضایعات سالانه نان به دوهزار و ۸۵۷ میلیارد دلار می‌رسد. عباس پاپی‌زاده‌پالنگان سخنگوی کمیسیون کشاورزی در مجلس نهم گفت: ارزش ضایعات مواد غذایی در ایران در سال ۲۰۱۴ تقریبا با مجموع ارقام کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی وارداتی دولت در همان سال برابری می‌کند.