به گزارش نما، پس از برگزاري اجلاس شانزدهم
عدم تعهد در تهران و سخنان محمد مرسي در اين اجلاس در باره سوريه بر آن شديم تا به
تحليل موضع‌گيريهاي مرسي در باره سوريه و نتايج اجلاس تهران بپردازيم. در همين
زمينه با حسين شيخ الاسلام مشاور بين الملل رئيس مجلس شوراي اسلامي و ديپلمات سابق
ايران در چند كشور خاورميانه گفت و گويي تلفني انجام داديم كه خلاصه آن در پي مي‌آيد.
حضور مرسي در نشست عدم تعهد تا چه حد مي‌تواند
در چاره جويي برا مشكل سوريه كارساز باشد؟
احترام به حاكميت و تماميت ارضي كشورها به
رسميت شناختن استقلال و عدم دخالت خارجي و حق تعيين سرنوشت ملتها براي خودشان از
اصول اصلي عدم تعهد هستند. بنابر اين جنبش براي حل مسائل بر خلاف اصولش نمي‌تواند
كاري انجام دهد. اين اصول است كه جنبش را راهبري مي‌كند. پيشنهاد آقاي مرسي كه
شامل تركيه، ايران، عربستان ومصر است. در قالب جنبش قابل طرح نيست چرا كه تركيه
حتي عضو جنبش نيست. پس راه حل جنبش بايد بر اساس اصول جنبش باشد ما دو ساختار در
جنبش براي پيگيري موضوعاتي همچون سوريه داريم؛ يكي ساختار رئيس جنبش كه داراي
اختياراتي از طرف اعضاي جنبش بوده و بر اساس اصول مي‌تواند مسأله اي را كه مي‌خواهد
پيگيري كند و ديگري هم كه در پيشنهاد آقاي مرسي بود، تروئيكاي جنبش است.
در هر صورت تركيه است كه اسلحه مي‌دهد و
تروريست مي‌گيرد. آيا مي‌خواهيد تركيه را پايبند كنيد كه اسلحه و تروريست و مواد
منفجره نفرستد و پادگان‌ها را ببندد؟ اگر تركيه به اين اصولي كه من گفتم پايبند
باشد؛ يعني بگويد كه من در امور داخلي سوريه دخالت نمي كنم؛ من مي‌خواهم اختلافات
مسالمت‌آميز حل شود؛ من نمي‌خواهم سوريه را به طرف تجزيه ببرم؛ من حاكميت سوريه را
قبول مي‌كنم؛ اگر بگويد من اين اصول را
قبول دارم،اشكالي ندارد كه تركيه راهم عضو بدانيم، اما از همه چيز مهمتر اصول جنبش
است. اين كه آقاي مرسي به عنوان رئيس گذشته و يك شخصيت مهم همين طوري بي حساب بر
خلاف اصول جنبش حرف بزند، معقول نيست. احترام به حامكيت و احترام به تماميت ارضي
حرف اول جنبش است.
شما اعتقاد داريد كه ايشان در افتتاحيه
حرفهايي زده است كه با اصول جنبش مغايرت داشته است؟
مرسي اشتباه فاحشي كرد و بر خلاف اصول جنبش
حرف زد. صحبتهاي آقا (رهبر معظم انقلاب) خيلي سنگين بود. اصلا قيد مقايسه ندارم.
آقا در مسائل مورد اختلاف داخل جنبش هيچ موضوعي را نفرمودند. مرسي به طور ناشيانه
به اين امر دامن زد. يكبار هم نگفت كه فقط بخواهد اعلام موضع كرده باشد، بلكه
چندين بار گفت و آخرش هم خيلي تند شد. اين قدر گفت تا هيأت سوري عكس‌العمل نشان
داد. اين در حالي است كه اينها موضع حكومت ما و بعضي از كشورها مثل عراق يا
الجزاير را در رابطه با قضيه سوريه مي‌دانستند.
سياست معقول ما به عنوان رئيس اين است كه
مسائل اختلافي را تحميل نكنيم.
عدم دخالت در امور داخلي سوريه يك اصل جنبش
است پس راه حل بايد سوري باشد. هيچ كدام از ما حق تحميل راه حلي را به سوريه نداريم اين دخالت مي شود.
چرا بشار اسد به تهران نيامد؟
آقاي بشار مي‌داند كه فتنه‌انگيزي توسط
سازمانهاي اطلاعاتي براي ساقط كردن حكومت سوريه زياد است.حتي ما ديديم كه تا شوراي
امنيت ملي سوريه نفوذ كرده بودند و آن جا خبرچين داشتند. هم تركيه و هم سازمانهاي
اطلاعاتي عربي براي كودتا در سوريه بيشترين سرمايه‌گذاري را كردند و به نظر من
آقاي بشار اسد هم نخواست ريسك كند و به تهران بيايد و سوريه را خالي بگذارد. به
نظر من تصميم عاقلانه‌اي بوده است.
ايران به عنوان ميزبان از چه ظرفيت‌هايي
در اجلاس عدم تعهد به عنوان ميزبان مي‌توانست استفاده كند تا مشكل سوريه آن طوري
كه بر اساس منافع ملي سوريه مطرح شود؟
سفر آقاي بروجردي به سوريه يك مكانيزم تروئيكا
بود از طريق تأكيد بر ضرورت جدي گرفتن اصول جنبش توسط اعضا و يادآوري اين كه اگر
تخطي كردند و از اين اصول فاصله گرفتند تذكر بدهيم و مكانيزمي بياوريم كه آنها
بتوانند خودشان را در يك فرصت مناسب اصلاح كنند. اصول عدم تعهد، استقلال و عدم
دخالت خارجي است؛ در صورتي كه بعضي از كشورها پايگاه‌هايي به ساير كشورها دادند و
اين پايگاه‌ها براي حمله به كشورهاي عضو استفاده شده است.
اعتقاد ما اين استكه بايد جنبش پايبندي اعضا
را به اصولش ارزيابي كند و خودش را اصلاح كرده و در يك فرصت مناسب اين پايگاه‌ها
را ببندند. اين مكانيزمها بايد كم كم در داخل جنبش اجرايي و الزام آور شود. از
قدرت رئيس و دفتر هماهنگي و گروهها و ساختارهايي كه داخل جنبش هستند، براي حل مشكل
سوريه استفاده كنيم. من فكر مي‌كنم با كارهايي كه قبلا انجام شده و با ارتباطاتي
كه با دولت سوريه و معارضين غير مسلح اين كشور داريم و نيز با كنفرانس مشورتي سوريه
كه اين جا برگزار كرديم، مي‌توانيم اين كاررا به نتيجه برسانيم.
در مورد دعوت از محمود عباس برداشت ها
اين گونه است كه تهران براي حضور وي از دعوت هنيه صرف نظر كرده است، ايا شما با
اين تحليل هم عقيده‌ايد؟
حق ايران بود كه اسماعيل هنيه را به عنوان
مهمان دعوت كند اگر آقاي هنيه قبول مي‌كرد كه به تهران تشريف بياورند. و حتي پشت
ميز فلسطين بنشيند البته اين جنبش با سازمان آزادي بخش فلسطين كار مي‌كنيم. سفارت
فلسطين در تهران از اول انقلاب تحويل سازمان آزادي بخش فلسطين شده است و تا به
امروز هم تحويل آنهاست. با وجود همه انتقاداتي كه ما به سازمان آزاديبخش فلسطين
داريم، در مجامع بين المللي اين سازمان به عنوان نماينده فلسطيني‌ها شناخته مي شود
ما با سازش مخالف هستيم در حالي كه اينها سازش كردند و از حق ملت فلسطين گذشت
كردند اجازه نداشتند كه گذشت كنند همه
اينها را ما انتقاد داريم ولي در هر صورت اين يك اصل پذيرفته شده در سياست خارجي
است و سفارت دست آنها است. پس اين اشتباه نبوده است اشتباه اين بوده كه ما طوري
برخورد كرديم كه بعضي ها گفتند آقاي هنيه را دعوت كرديم و بعضي‌ها گفتند ايشان
مهمان ويژه است. البته در مصاحبه‌هايي كه كردند مي‌گفتند ما قفط براي آقاي محمود
عباس دعوت‌نامه فرستاديم. به نظر من آقاي هنيه اين جا آقايي كرد. اين را به جان
خريد و گفت من نمي‌آيم.
