به گزارش نما به نقل از تابناک، «فائزه هاشمی» فرزند رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام که هر از گاهی با اقدامات و یا اظهارات خاص خود خبرساز می شود، اخیرا در اظهار نظری «تمدید قانون ISA را بر خلاف نظرات صریح مقامات ارشد نظام مغایر برجام ندانسته» و در این خصوص گفته است که «تمدید تحریم‌ها علیه ایران توسط آمریکا نقض برجام نیست!!». این اظهارات خانم هاشمی! از چند جهت قابل بررسی است هم از حیث مغایرتش با موضع صریح جمهوری اسلامی در خصوص برجام، هم از نظر حقوق بین الملل و آنچه با تمدید این تحریم ها روی داده است و هم از جهت مطابقت دادن آن با سخنان یک فرد خارجی نظیر «فدریکا موگرینی» که در مقابل نقض برجام از سوی آمریکایی ها ایستاده است!
همه مقامات نظام از جمله رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهور، رئیس مجلس، رئیس قوه قضائیه، وزیر امور خارجه و حتی دیپلمات ها و کارشناسان امور بین الملل تمدید 10 ساله قانون ISA معروف به «قانون داماتو» را بر اساس آنچه در بندها و پرانتزهای برجام مورد توافق ایران و 1+5 قرار گرفته است را مغایر اصل صریح برنامه جامع اقدام مشترک خوانده اند، حال خانم هاشمی بر مبنای کدام تحلیل و یا اصل مورد اشاره در برجام رای به عدم نقض آن از سوی آمریکایی ها داده است؟
اگر صرف اظهار نظر مقامات ارشد نظام و موضع صریح وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی برای اقناع عده ای که همنوا با وزارت امور خارجه آمریکا عنوان می کنند «نقضی صورت نگرفته است» باید اشاره کنیم که اصل این تحریم ها در سال 1996 به پیشنهاد «سناتور آلفونسو داماتو» مطرح شد و به تصویب رسید. آنچه باعث آشنا شدن افکار عمومی با تحریم های معروف به «داماتو» یا همان «Iran Sanction Act » (ISA) شده، تأثیری است که اجرایی شدن احتمالی این تحریم ها در برجام خواهد گذاشت و باعث نقض آن از سوی طرف آمریکایی خواهد شد.
هرچند هنوز طبق دستورالعملی که بر اساس برجام صادر شده، موارد مورد اشاره قانون «داماتو» معلق است، طبیعتا اجرای تحریم های مورد اشاره در این قانون ـ که طبق توافق ایران و کشورهای 1+5 تا رفع کامل آن در حالت تعلیق قرار گرفته است ـ می تواند نقض صریح برجام قلمداد شود که رفتار آمریکایی ها نشان از این مسأله دارد. همان طور که بسیاری از مقامات عالی رتبه کشورمان هم به نقض عهد آمریکایی ها اشاره کرده اند.
وقتی بحث برجام مطرح بود و مذاکرات جریان داشت، برای طرف ایرانی یکی از مهمترین الویت ها بحث برداشتن تحریم ها از صنعت نفت، گاز و پتروشیمی هم در حوزه صادرات نفت و هم در توسعه سرمایه گذاری برای توسعه میادین، گسترش و به روز کردن این صنعت بود
، بنابراین گروه مذاکره کننده در جریان مذاکرات فشار زیادی را به طرف مقابل برای برداشته شدن این تحریم ها وارد کرده اند تا بخشی از این قانون «داماتو» به نوعی یا معلق شود یا کلا لغو بشود.
آنچه با بررسی متون برجام به آن می رسیم این است که در نهایت طرفین به معلق شدن این تحریم ها رضایت داده اند، چون در بند ( چهار a ضمیمه 2 برجام) آمده است که «تلاش ها برای کاهش فروش نفت ایران شامل محدودیت ها برای مقدار فروش نفت خام ایران و کشورهایی که می توانند نفت ایران را بخرند» زیر این مطلب همه مطالب و موضوعاتی که در سایر سرفصل ها و فهرست های تحریمی ایران درباره فروش نفت خام، صادرات مواد نفتی و ... مورد اشاره قرار گرفته، آمده و این موضوعات خارج از دایره تحریم ها قرار گرفته است.
این تحریم ها عمدتا در برجام لغو موقت شده است؛ اینکه می گوییم لغو موقت هم دلیل دارد، چون لغو دائمی این تحریم ها منوط به گذشتن یک پروسه 8 تا 10 ساله است و پس از این مدت ایران باید گزارشی از اقدامات خود در خصوص اجرای برجام ارائه کند و در صورت تائید، این تحریم ها به صورت دائم لغو خواهد شد. برای همین است که می گوییم تحریم ها به صورت موقت با توافق طرفین مذاکره لغو شده است. همچنین در شماره های دیگری از متون و بندهای برجام تحریم های سرمایه گذاری در حوزه صنعت نفت و گاز و پتروشیمی و همچنین فروش و صادرات فرآورده های نفتی و پتروشیمی مورد اشاره قرار گرفته و آنها را هم لغو کرده است. همچنین داخل پرانتزها به تحریم های گذشته هم اشاره شده است.
در حقیقت ضمائم مربوط به برجام اشاره هایی به بخشی از تحریم های موجود در قانون «داماتو» دارد که در اینجا معلق شده و یا غیرفعال می شود؛ یعنی ایران از تحریم های حوزه نفت و انرژی بر مبنای برجام رها می شود. همین موضوعات در مورد تحریم اروپایی ها اشاره می شود و دلیلش ایجاد اطمینان بخشی است تا اروپایی ها دیگر نگران انجام چنین مراوداتی با ایران نباشند.
چون بحث های مختلفی می شود که آیا با تمدید ISA برجام نقض شده یا نشده است، باید اشاره کنیم که هر کسی از دیدگاه خودش این مساله را می نگرد، مثلا آمریکایی ها می گویند «برجام نقض نشده است» حالا باید بررسی کنیم که چرا انها می گویند «نقض نشده» و ما معتقدیم که «نقض کرده اند». آنها می گویند قانون «داماتو» یک قانونی است که تصمیم گیری مجلس بوده و ما نیامده ایم آن را در جریان برجام لغو کنیم؛ بنابراین آن قانون به قوت خودش باقی است. از طرفی کسانی که معتقدند «برجام نقض شده» بر این عقیده هستند که اگر «داماتو» به آن صورت و کیفیتی که در سال 96 بوده تمدید بشود، در آن تحریم های یاد شده وجود داشته و این مساله با برجام مغایرت دارد، آن هم نه با روح برجام، بلکه صریحا با خود برجام مغایر است.
اگرچه سوابق تحصیلی «فائزه هاشمی» او دارای دو مدرک فوق لیسانس در رشته حقوق بین الملل و همچنین دارای مدرک دکترا در رشته حقوق بشر از دانشگاه آزاد تهران و استاد دانشگاه آزاد واحد پردیس خوانده شده است؛ اما این اظهار نظر او «تمدید تحریم‌ها علیه ایران توسط آمریکا نقض برجام نیست و این رابطه ای دو طرفه است.» بسیار عجیب به نظر می رسد. باید دید که وی بر اساس چه فکت و مستند حقوقی به چنین موضوعی اشاره کرده است.
«فائزه هاشمی» که در نشست آینده پژوهشی ایران ۹۶ در پژوهشکده تاریخ اسلام سخن گفته تنها به ذکر این نکته بسنده نکرده و گفته است که «این تمدید تحریم‌ها نقض برجام نیست و تا جایی که گفته شد قرار بود تحریم‌های سازمان ملل برداشته شود و نه تحریم‌های آمریکا، چرا که توافق برجام با ۵+۱ بود و ۵+۱ نمی‌تواند برای سیاست تک تک کشورها تصمیم بگیرد.» این اظهار نظر نشان می دهد که یا خانم هاشمی متن برجام را کلا نخوانده یا اینکه سخنان وی به اشتباه نقل شده است.
وی همچنین ادامه داده است که «دولتی‌های ما تمدید تحریم‌ها توسط امریکا را نقض برجام تلقی می‌کنند، اما گویا این صحبت‌ها بیشتر به درون کشور برمی گردد چون هیچگاه به بندی از برجام اشاره نشده که طبق آن این تمدید تحریم‌ها نقض آن باشد.» پیشتر در بررسی متن برجام، موارد نقض برجام که در چند بند و پرانتز صریحا مورد اشاره قرار گرفته است را ذکر کردیم، به خانم هاشمی هم توصیه می کنیم این متون را بخواند و سپس در مورد این موضوعات اظهار نظر کند. ضمن اینکه ایشان توجه کند که همزمان با سخنان او شب گذشته «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که نه ایرانی است و نه فرزند یکی از شخصیت های باسابقه انقلاب و طراز اول ممکلت سخنان جانانه ای را در دفاع از برجام داشته است.
وی نه سعی در تطهیر آمریکایی ها داشته و نه تلاش کرده که چاپلوسانه و متملقانه سخن بگوید او صریحا از منتقدان آمریکایی توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 خواسته که فکر ایجاد تغییر در این توافق را فراموش کنند.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه گفت که منتقدان آمریکایی توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 بایستی فکر ایجاد تغییر در این توافق را از فراموش کنند.
خانم «موگرینی» در اظهاراتی در مصاحبه با روزنامه وال‌استریت‌ژورنال که احتمالاً ناظر به وعده ترامپ برای مذاکره مجدد درباره «برجام» است تاکید کرده است که «(برجام) یک توافق بین‌المللی در چارچوب سازمان ملل متحد است. راهی برای اینکه این توافق به صورت دوجانبه مورد مذاکره قرار بگیرد، وجود ندارد و من فکر می‌کنم به نفع آمریکا است که اجرای این توافق ادامه پیدا کند.»
با شرح آنچه پیشتر عنوان شد به نظر می رسد توجه به چند نکته ضروری است. اول اینکه مطرح شدن در رسانه ها به هر قیمتی مخصوصا به قیمت به خطر انداختن منافع ملی به مصلحت هیچ ایرانی نیست، دوم اینکه برای بیان یک مساله آن هم با این درجه از اهمیت بهتر است ابتدا مواضع اصولی و منطقی مقامات و دستگاه های مسئول کشور را ملاحظه کنیم و پس از آن به بیان نظرات خود بپردازیم، سوم اینکه حتی اگر قرار است با اتخاذ ژست های روشنفکرانه برای بیان واقعیت ها تلاش کنیم ابتدا متون حقوقی و بین المللی و توافقات را مطالعه کرده و سپس مبتنی بر آن سخن بر زبان برانیم و در آخر اینکه در دفاع از منافع ملی اگر نمی خواهیم از یک خارجی یاد بگیریم، حداقل منصف باشیم.
فائزه هاشمی دلش به حال منافع ملی ایران می‌سوزد یا «موگرینی»!
به خانم هاشمی هم توصیه می كنیم این متون را بخواند و سپس در مورد این موضوعات اظهار نظر كند. ضمن اینكه ایشان توجه كند كه همزمان با سخنان او شب گذشته «فدریكا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا كه نه ایرانی است و نه فرزند یكی از شخصیت های باسابقه انقلاب و طراز اول ممكلت سخنان جانانه ای را در دفاع از برجام داشته است.
۱۳۹۵/۹/۲۵
