احتمال از سرگیری مذاكرات دمشق و مخالفان

به گزارش نما به نقل از تسنیم، "ویتالی نائومکین" رئیس موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه و مشاور سیاسی "استفان دی میستورا" نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه در مصاحبه ای اختصاصی با خبرگزاری «نووستی» روسیه، دورنمای نشست آتی در مورد سوریه در آستانه (پایتخت قزاقستان) و تاثیر انتخاب رئیس جمهوری جدید آمریکا در حل و فصل مناقشه سوریه را تشریح کرده است.
این کارشناس برجسته روس در رابطه با اخبار برخی رسانه های غربی در خصوص توافق بین مسکو، تهران و آنکارا بر سر سوریه یادآور شد که بعد از ناامیدی از همکاری روسیه و آمریکا برای حل و فصل اوضاع در سوریه که واشنگتن در این ناکامی مقصر بود، مدتهاست که مذاکرات غیررسمی بین روسیه، ایران و ترکیه در مورد قطع روابط مخالفان سوری با تروریستها، برقراری رژیم آتش بس و ارسال کمکهای انسان دوستانه در سوریه آغاز شده و به رفع مشکلات در این کشور نیز کمک کرده است.

به عقیده نائومکین، البته این همکاری سه جانبه بطور کامل جایگزین تلاشهای سازمان ملل متحد یا ادامه همکاری روسیه و آمریکا در این رابطه نخواهد بود، ولی مسئله این است که در حال حاضر هم توافق روسیه و ترکیه و مسلما با حضور ایران، مشکلات بسیاری را از پیش رو برداشته است که به‌عنوان نمونه می توان به تخلیه شهروندان سوری از شهر حلب اشاره کرد که با همکاری روسیه و ترکیه صورت گرفت.

مسئله این است که ترکیه بر بخش زیادی از گروههای مسلح در سوریه کنترل دارد و سایر گروهها تحت کنترل عربستان سعودی هستند که البته ریاض کمکی به حل و فصل اوضاع نمی کند، ولی روسیه توانسته با ترکیه در این زمینه به توافقاتی برسد.

ضمن اینکه در حال حاضر توپ در زمین آمریکاست و باید دید مقامات جدید واشنگتن چه خط مشی را در قبال سوریه آغاز خواهند کرد، ولی مشکلات واقعی در سوریه در شرایط فعلی بدست روسیه، ایران و ترکیه در حال حل و فصل شدن هستند.

تاکید روسیه و ایران بر حفظ تمامیت ارضی سوریه

به گفته این مقام روس، اخبار خبرگزاری رویترز حاکی از توافق اخیر وزرای امور خارجه روسیه، ایران و ترکیه در مورد حفظ تمامیت ارضی و مرزهای شناخته شده سوریه است. اولا این مسئله طرح تقسیم سوریه به حوزه نفوذ نیروها را از بین برده و دوم اینکه حفظ وحدت و تمامیت ارضی سوریه، یکی از اصول برخورد روسیه با حل مناقشه در سوریه است. ضمن اینکه اصل دیگر هم آن است که مردم سوریه خود در خصوص رهبری آینده کشورشان تصمیم بگیرند و اگر واقعا ترکیه با چنین مسئله ای کنار بیاید، عقب نشینی جدی محسوب می شود.

علاوه بر این بسیار مهم است که ترکیه موافقت نموده تا به مبارزه فعال علیه گروه تروریستی داعش ملحق شود و اگر ترکیه مخالفان مسلح تحت نفوذ خود را متقاعد سازد که به رژیم آتش بس بپیوندند و خود اجرای آن را تضمن کند و از طرف دیگر، روسیه و ایران هم رعایت آتش بس از طرف دولت سوریه را تضمین کنند، چنین مسئله ای یک پیروزی بزرگ در حل و فصل اوضاع سوریه خواهد بود و چنین توافقی اصلا به منزله تقسیم حوزه نفوذ در سوریه نخواهد بود. اگر واقع بینانه به مسائل نگاه کنیم، مسکو نیز سازشهایی با آنکارا داشته است، برای مثال در مورد ایجاد منطقه حائل ترکیه در شمال سوریه، واکنش بسیار ملایمی نشان داده، هرچند به هیچ وجه با این مسئله موافق نیست که بخشی از خاک سوریه توسط یک کشور خارجی اشغال شود.

این کارشناس سرشناس یادآور شد که باید این واقعیت را پذیرفت که روسیه اکنون به ترکیه نیاز دارد، مسکو یک روند سازنده و در حال توسعه و درک متقابلی از درنظر گرفتن منافع ترکیه را در پیش گرفته است. البته هیچ توافقی با ترکیه، حتی اگر موفقیت آمیز باشد، نمی تواند اختلاف نظر دو طرف در رابطه با آینده سوریه و البته مسئله کردها را از بین ببرد.

احتمال از سرگیری مذاکرات دمشق و مخالفان

نائومکین در مورد رایزنیهای جدید پیرامون سوریه که قرار است احتمالا در تاریخ 23 ژانویه در آستانه صورت بگیرد، گفت: هنوز شکل قطعی این دیدار بین المللی بطور کامل مشخص نشده، ولی تفاوت آن در شرکت نداشتن سازمان ملل در آن است، هرچند نشستهای قبلی تحت نظارت این سازمان هم تاکنون موفقیتی نداشتند.

در رایزنیهای آستانه صحبت بر سر دو گروه از مذاکرات است: اول- ایران، ترکیه و روسیه که احتمالا قزاقستان بعنوان طرف چهارم نیز در آن شرکت خواهد داشت. بدون تردید این حضور به نقش میانجیگری آستانه در برقراری روابط مسکو و آنکارا مربوط می شود، ضمن اینکه چنین مشارکتی برای نظربایف (رئیس جمهوری قزاقستان) نیز اعتبار و احترام به همراه خواهد داشت. البته سطح این مذاکرات هنوز مشخص نشده است. مذاکرات دوم، بین دولت سوریه و مخالفان صورت خواهد گرفت. در این زمینه مسئله مهم آن است که آیا مخالفان بالاخره خواهند توانست به موضع گیری واحدی دست یابند، چرا که این موضوع همواره دشوارترین بخش مذاکرات بین سوریها بوده است. در حال حاضر توافقات در خصوص اینکه رایزنیها در آستانه به چه صورت خواهد بود، در حال انجام است. در هر صورت این امیدواری وجود دارد که دمشق و مخالفان بر سر میز مذاکره بنشینند و در صورت موفقیت، مذاکرات ژنو ازسر گرفته شود. البته همه چیز به چگونگی مذاکرات در آستانه بستگی خواهد داشت.

وی در خصوص حضور "استفان دی میستورا" در رایزنیها در آستانه هم یادآور شد که اگر از وی دعوت شود، احتمال موافقت وی وجود دارد.

سیاست ترامپ در قبال خاورمیانه هنوز مشخص نیست

نائومکین همچنین بعید دانست که قبل از مراسم سوگند "دونالد ترامپ" بعنوان رئیس جمهوری آمریکا، نماینده ای از جانب وی به آستانه اعزام شود. به گفته وی، اکنون مسئله این است که اگر مذاکرات آستانه بتواند باعث توقف درگیریهای نظامی در سوریه شود، شرایط برای همکاری سازنده و فعال بین روسیه و آمریکا در مبارزه با تروریسم و حل و فصل مناقشه در سوریه هم فراهم خواهد شد. در صورت موفقیت مذاکرات، رایزنیها در ژنو ادامه پیدا می‌کند و قطعا تا آن زمان تیم جدید ترامپ هم شکل گرفته و می تواند وارد عمل شود.

مشاور نماینده دبیرکل سازمان ملل در مورد امکان برگزاری دوباره نشستهای گروه بین المللی حامیان سوریه نیز یادآور شد: اگر ترامپ تیم جدیدی برای این منظور تشکیل دهد، به لحاظ فنی امکان آن وجود دارد، ولی این مسئله به سرعت رخ نخواهد داد چرا که آنها باید ابتدا مورد تایید کنگره آمریکا قرار بگیرند. ضمن اینکه ترامپ هنوز تیم جدی هم برای خاورمیانه ندارد. در مجموع هنوز مشخص نیست چه کسانی در این زمینه فعالیت کنند، ولی مسئله مهم آن است که بطور کلی روابط روسیه و آمریکا توسعه پیدا خواهد کرد، هرچند هنوز نمی توان پیش بینی کرد سناریوی بهبود روابط به چه صورت خواهد بود. در حال حاضر سئوالات بسیاری در این رابطه وجود دارد. فعلا باید صبر کرد و دید معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خارومیانه و نیز در حوزه روابط با روسیه چه کسانی انتخاب خواهند شد.