حمله موشکی اخیر آمریکا به یک پایگاه هوایی سوریه می تواند فضای جدیدی از تحولات سیاسی امنیتی را در خاورمیانه بحران زده بوجود آورد.
این حمله موشکی در حالی انجام شد که مقامات آمریکایی هفته گذشته در اظهارات خود نسبت به سرنوشت بحران سوریه و برکناری بشار اسد، این موضوع را بی اهمیت دانسته و بر این باور بودند که آینده تحولات سوریه باید توسط مردم این کشور رقم بخورد.
حال با این تهاجم نظامی واشنگتن علیه دمشق این سئوال پیش می آید که آیا چرخشی یا تغییری در نگاه دولت ترامپ به تحولات خاورمیانه بوجود آمده یا اینکه این موضوع حرکتی مقطعی با اهداف کوتاه مدت می باشد که بزودی فروکش خواهد کرد.
برای پاسخ به این سئوال اساسی می توان چنین فرض کرد که تغییراتی در نگاه واشنگتن نسبت به بحران سوریه در حال شکل گیری است از جمله:
- آمریکا پس از ترامپ مدتهاست خواهان نقش آفرینی موثر در تحولات سوریه با هدف عمق بخشی به سیاست های خود است و بمباران شیمیایی خان شیخون این بهانه را بوجود آورد .
- با وجود آتش بس و استقرار زمینه های روند مسالمت آمیز و گفتگوهای سیاسی در آستانه، گروههای تروریستی حاضر در سوریه که تحت حمایت برخی کشورهای عربی هستند، خواهان تحرک بخشی به برخی حملات قهری با هدف کسب امتیاز در مذاکرات آینده هستند.
- در هفته های اخیر روند پیروزیهای ارتش سوریه علیه گروههای تروریستی مورد حمایت غرب نشان از دست برتر حکومت سوریه در میدان نبرد و نیز مذاکرت دارد و این مورد پسند آمریکا نیست.
- تلاش متحدان منطقه ای آمریکا پس از روی کار آمدن ترامپ، همیشه تحریک او برای اقدامات سرکوبگرانه در منطقه بوده است که بمباران شیمیایی مسئله دار و پر ابهام در خان شیخون این بهانه را بوجود آورد.
- از سوی دیگر رفتارهای سئوال برانگیز و غیرمترقبانه ترامپ در کنار دستیاران تندروی نظامی به علاوه رویکرد حزب جمهوری خواه همه موید این نکته است که روش این حزب بیشتر بر مبنای اقدامات قهری و خشونت بار متمرکز است.
- بسیاری از صاحب نظران بر این باور بودند که در صحنه رقابت قدرتهای بزرگ و در سایه سفرهای اخیر مقامات مختلف به کاخ سفید، هم پیمانان آمریکا از پرتوان شدن و حضور پر رنگ روسیه در سوریه و منطقه خاورمیانه ابراز نگرانی کرده اند و این اقدام ترامپ پاسخی به این نگرانی هاست.
- در چنین فضایی، بمباران پایگاه هوایی سوریه که هواپیماهای روسی هم در آنجا حضور داشته اند، می تواند بنوعی یک ضرب شصت و هشدار واشنگتن به مقامات مسکو تلقی شود که برخی به آن عنوان مقدمه درگیری و جنگ فراگیر نیز عنوان داده اند.
- از سوی دیگر برخی معتقدند میدان داری آمریکا در این تهاجم نظامی به نوعی کمک به جریان معارضین در پشت میز مذاکرات است که تاکنون قدرتمندانه نتوانسته اند نه در مداکرات حاضر شده و نه امتیاز قابل توجهی از حکومت سوریه بگیرند.
- نکته پایانی اینکه برخی بمباران سوریه توسط آمریکا را سناریو سازی واشنگتن برای تکرار بحران لیبی در سرزمین شامات می دانند که آمریکا سعی می کند با زدن استحکامات دفاعی سوریه، حکومت مستقر در این کشور را زمین گیر کرده و آن را ساقط نماید.
سخن آخر اینکه، به این اقدام نظامی آمریکا هرگونه نگاه می شود، می تواند نوعی مقابله با روسیه تلقی شود و حتی آن را توهینی علنی به مسکو فرض کرد که در پس آن رویاهای آینده ترامپ برای مقابله با مردان کرملین نهفته است.