بحران آب چندوجهی است؛ فقط نوك كوه یخ پیدا شده/ این همه آب كشاورزی كجا مصرف می‌شود؟

به گزارش نما به نقل از خبرآنلاین، تالار گفت و گوی شماره یک بیست و سومین نمایشگاه بین المللی مطبوعات و خبرگزاری ها در دومین روز فعالیت این نمایشگاه، شاهد برگزاری نشست تخصصی «نقش رسانه‌ها در کاهش بحران آب» با حضور هادی خانیکی استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، میر مهرداد میرسنجری استادیار دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپولوتیک و همچنین بابک کلانی مدیرمسئول روزنامه سبزینه بود.

هادي خانيكي استاد ارتباطات هدف از اين نشست را بررسي يك ابر چالش دانست و گفت: رسانه‌ها بايد در سطح مسائل سياسي به مساله بحران آّب بپردازند. بر اساس تحليل و ارزيابي مسيرها از مسائل بنيادي آب نخستين مسئله است و فقط در حوزه مصرف، توليد و مديريت نمي توان محدود كرد. در تمامی حوزه‌ها از جمله اقتصاد، فرهنگ، اجتماع و محيط زيست بايد به مسئله كم آبي توجه شایانی كرد. ما دنيال مقصر نيستيم كه چرا و چگونه به اينجا رسيديم زيرا كه خشكسالي فقط محدود به ايران نيست اين یک مسئله جهانی است.

خانيكي گفت: آب در یک جامعه با قوميت و هويت تعلقات آن سرزمين در هم آميخته است. تنها وزارتخانه اي كه وزير آن با قاطعیت راي نياورد به همبن دلیل بود، بحران آب جدي است ولي هنوز مسئله اجتماعي نشده يعني هر بخشي در جوامع ما به فرافكني مي رود.

استادیار دانشگاه علامه طباطبایی گفت: مقصر اصلي براي هدر رفتن آب شرب ١٠ درصد؜ مصرف اشتباه است و بيشترين درصد حرام شدن آب در كشاورزي است. جامعه امروزه ما نمي دانند چطور آب توليد مي‌شود و چطور باید از آن استفاده كنند، اگر از دولت بپرسيم مسئله چيست، آن هم ارجاع مي‌دهد به نخبگان ولي مردم خوب گوش نمي دهند و فقط ضعف كم آبي را در دولت مي دانند.

اگر جامعه خوب اداره شود مساله كم آبي هم حل مي‌شود

در ادامه نشست خانیکی گفت: گاهي مسئولان اطلاعات، اخبار غيرموثق و آمار اشتباه مي‌دهند، مردم هم سر در گم هستند. ايران از اول هم معضل كم آبي داشته و دارد، آب يك مسئله ملي است و همه در برابر آن مسئول هستند. اگر اعتماد وجود نداشته باشد كمپين ها و رسانه ها به جاي نمي رسند.

او ادامه داد: بحران آب شدیدا چند وجهي و پيچيده است، كه در ابتدا ساده به آن برخورديم، به اصطلاح در حال حاضر نوک كوه يخ را دیده‌ایم، در سطح جهان تحقيقاتي انجام گرفته است که نشان می‌دهد خشونت و پرخاشگري در افراد ناشی از خشكسالي و كم آبي است، که در افراد یک جامعه بروز می‌دهد.

آگاهي جامعه مساوي‌است با آگاهي مسئولان

ميرمهرداد ميرسنجري استادیار دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپولتیک در ادامه این نشست گفت: نخستين عامل محدود كننده منابع و تخريب كننده آن در طول ۱۶۰ سال اخير مساله جمعيت است، اين زمين توان زيستي خاصي دارد ظرفيت برد اكولوژيک منابع محدود است و بايد به اين توجه كرد، در همه دنيا وجود دارد ولي در برخي كشورها بيشتر است، ٣٠٠ دشت از حيض انتفاع خارج شده يعني نابود شده و غير قابل استفاده است. سه بخش نقش اساس در محيط زيست دارند: ١. منابع، ٢. مردم و ٣. دولت مردان و نظام حكومتي.

ميرسنجري گفت: ما صرفا نبايد خشك شدن درياچه اروميه را به خشكسالي ارتباط دهيم، پس ۱۰۰ سدي كه در مسير درياچه اروميه وجود دارد چه نقشي دارد!؟

او گفت: در ايران ۵ ليتر نياز روزانه هر انسان براي آشاميدن آب است، در حالي كه مشاهده ميداني من در كشورهاي ديگر مصرف آب آشاميدني كاملا جدا و مجاز است در ٢ ساعت زمانی كه آب در لوله ها جريان دارد ۱۹۵ ليتر آب را هدر می‌دهيم، که براي آن باید هزينه پرداخت كنيم.

ميرسنجري گفت: اين یک مدل سوء مديريت آب است كه فراجناحي است يعني به هبچ جناح خاصي مرتبط نيست، زيرا مساله محيط زيستي بلند مدت است، با تغيير دولت ها تغيير نمي‌كند. به نظر بنده بزرگترين معضلي كه در كشور وجود دارد، همواره نگاه حزبي، سياسي و جناحي بر مديريت محيط زيست است.

او در ادامه گفت: در يزد و كرمان تلاش مي‌كردند در مصرف آب از سفره های زیرزمینی استفاده کنند، توسعه پايدار يعني شما منابع را با حداقل كيفيت به نسل بعدي منتقل کنید، من با سد سازي مخالف هستم، باید چند درصد از پولی كه براي سد سازي استفاده مي‌كنيم به آب خان‌ها بپردازيم.

سنجری با اشاره به اینکه در طول 21 سال گذشته زوایای مختلفی از بحران آب را مورد بررسی قرار داده است، گفت: متاسفانه در طول سالهای گذشته از 600 دشت کشاورزی ایران حدود 300 دشت از بین رفته است.

ميرسنجري گفت: با تغذيه سفره هاي اب زير زميني مي توانيم بدون وجود سيل كشوري با تنوع محصولات كشاورزي ايجاد كنيم. امروزه بايد مديريت ناتوان و ناقص را انتقاد كنيم، نبايد سكوت كرد چرا كه وظيفه ما حفظ محيط زيست و انتقال ان به نسل ديگر است.

رسانه‌ها بايد از وزارت نيرو بپرسند، اين همه آب كشاورزي كجا مصرف مي‌شود

بابک کلانی مدیرمسئول روزنامه سبزینه و مدیر انجمن صنفی نشریات تخصصی کشاورزی و صنایع غذایی کشور هم در این نشست گفت: هنگامی که ما قصد راه اندازی روزنامه را داشتیم با وجود گذشت بیش از یکصد سال از عمر مطبوعات در کشور یکی از مشکلات اساسی ما استخدام دبیر یا خبرنگار حرفه ای در حوزه آب و محیط زیست بود.

وی با اشاره به اینکه متاسفانه اکثر نشریات و روزنامه های کشور، صفحات تخصصی حوزه آب و محیط زیست ندارند، گفت: بسیاری از خبرهای این صفحات به مطالب کلی آب و کشاورزی و بازار میوه خلاصه شده است.

مدیر انجمن صنفی نشریات تخصصی کشاورزی و صنایع غذایی کشور با ارائه آماری از وضعیت آبی ایران گفت: شمار چاه های عمیق و نیمه عمیق در سال 1351 تعداد 47 هزار و 137 حلقه بوده که این تعداد در سال 1392 به 77 هزار و 567 حلقه افزایش یافته است و اکنون تعداد چاه های مناطق ممنوعه حفر شده بیش از 373 هزار حلقه چاه است.

او از رسانه ها خواست به جای مسائل پیش پا افتاده منشاء بروز بحران آب را مورد پیگیری و واکاوی قرار دهند: از مجموع 47 میلیارد متر مکعب آب که سالانه از سفره های زیرزمینی برداشت می شود حدود 37 میلیارد متر مکعب از مناطق ممنوعه برداشت شده است.

کلانی گفت: از این مهمتر رسیدگی به برداشت بی رویه آب از مناطق ممنوعه و دخالت جدی تر وزارت نیرو در این موضوع است چرا که وزارت نیرو به جای مدیریت بهینه آب تنها عنوان می کند که کشاورزی آب را بیهوده مصرف می کند.