گفتگو فاطمه بابایی- فرقی نمیکند زن باشی یا مرد، فارغ از هرجنسیتی وقتی پای دفاع از ارزشها و جهاد به میان میآید دیگر تفاوتی نمیکند که جنسیتت چیست، گاهی جان و گاهی مالت را باید به میدان بیاوری، شاید گذشتن از ثروت و مال گاهی سختتر از جان باشد و از همین رو جهاد اقتصادی حرکتی خطیر و پرارج است در این جهاد نقش زنان اگر بیشتر از مردان نباشد کمتر نیست، در میان زنان نمونه اسلام الگوی حضرت خدیجه
کبری (س) مبین نمونه کامل جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی است برای بررسی چگونگی تحقق اقتصاد مقاومتی به واسطه ایشان موضوعی است که با زهرا میررحیمی استاد حوزه و کارشناس مذهبی در خصوص آن به گفتگو نشستیم:
ابعاد اقتصادی بانوی اول اسلام، حضرت خدیجه از کدام نقطه ظهور و بروز می کند؟
با مرور زندگی و شخصیت حضرت خدیجه(س) به عنوان کسی که 25 سال در بحرانیترین دوران صدر اسلام در کنار پیامبر بود، نقش زنان در عرصه اقتصادی خانواده و جامعه بیش از پیش جلوهگر میشود.
خدیجه کبری(س) از نوادگان عبد مناف و بانویی بسیار باشرف، ثروتمند، با آبرو و احترام و عزت در جامعه آن زمان بود، در جامعه منحط عرب در آن روز که برای زن ارزشی قائل نبودند و آیات قرآن هم شهادت میدهد به اینکه دختران را به خاطر ننگی که از داشتن دختر داشتند، زنده به گور میکردند، گویای این است که جامعه آن روز برای زن ارزش و مقام چندانی قائل نبوده و از نظر مسئله ارث و حقوق هم، زن آن روز مقام چندانی نداشته است.اما بسیار به ندرت زنانی در طول جامعه بشری بوده اند که در دوران زندگی شان درخشیده و نام آنها بر صفحات تاریخ ماندگار شده است که حضرت خدیجه(س) هم یکی از همین بانوان است.
چرا حضرت خدیجه در بعد جهاد اقتصادی به عنوان بازوی اسلام وارد میدان شدند؟
مسئله ایمان آوردن حضرت خدیجه (س) به اسلام و به پیامبر اکرم(ص) مسئله مهمی است، از زمانی که ایشان متوجه شخصیت پیامبر اکرم(ص) شدند شیفته این وجود مبارک میشوند که این خود نشانه باز و روشن بودن قلب و ضمیر حضرت خدیجه (س) است.
حضرت خدیجه(س) در میان زنان اولین کسی است که در آن جامعه جهل و تاریکی و ضلالت که فقط بتپرستی حاکم بود و دین حق، چندان موقعیتی نداشت اسلام را پذیرفتند و به پیامبر اکرم(ص) ایمان آوردند و از حضرت و از دین جدیدی که در آن جامعه تاریک پشتوانهای نداشت کاملا حمایت و سرمایهشان را در این راه خرج کردند. در مساله ازدواجشان با پیامبر هم با اینکه حضرت خدیجه چنان ثروت و مکنتی داشتند اما مهریهشان یک مهریه متوسط و رایج در آن زمان بود، ولی چون رسول اکرم(ص) قادر به پرداخت این مهریه نبودند حضرت خدیجه خودشان ضمانت میکنند که این مهریه را بپردازند که باز این هم نشانهای از بزرگواری روح خدیجه (س) است. معمولا برای هر دین و شریعت جدید و برای هر رهبر، داشتن پشتوانه سیاسی و اقتصادی ضروری است تا مردم در برابر دعوت ها و سخنان آن رهبر، مطیع باشند و سر تعظیم فرود بیاورند. علاوه بر صفات خود رسول اکرم(ص) در درستکاری، امین بودن و راستگویی که در جامعه بدان مشهور بودند از نظر مالی یا از نظر قدرتی نیز پشتوانه بودن حضرت خدیجه برای پیامبر اکرم(ص) بسیار مؤثر بود. پیامبر درباره حضرت خدیجه(س) می فرمایند: "خداوند از هیچ زنی به من فرزند نداد و فقط از خدیجه به من فرزند داد" و این هم از نکات جالبی است که داشتن ریشه های طاهر و پاک تا چه حد اهمیت دارد، در میان همسران پیامبر با اینکه بودند کسانی که از شوهران دیگرشان فرزند داشتند اما از پیامبر بچه دار نشدند و این خود نکته بسیار مهمی است که نشان می دهد حضرت خدیجه(ص) بطن و درون شان هم پاک بوده که باید جایگاه پرورش موجود پاکی مثل حضرت زهرا(س) باشد.پیامبر اکرم(ص) در مورد حضرت خدیجه فرمودند: "چهار نفر از زنان هستند که بهترین زنان بهشت هستند" و نام آنها را به ترتیب شمرده و گفته اند "حضرت خدیجه، حضرت فاطمه، حضرت مریم و آسیه زن فرعون".
جنبههایی از اقتصاد مقاومتی در زندگی سیاسی و اجتماعی حضرت خدیجه(س) در کدام بخشها خود را بیشتر نشان میدهد؟
حضرت خدیجه (س) با اینکه در اوج نعمت ها زیسته بود اما هنگامی که سه سال در شعب ابوطالب محاصره میشوند پابه پای رسول اکرم(ص) با صبوری کامل زندگی را میگذراند و شکایتی نمیکنند و این از بزرگی روح و عظمت شخصیت ایشان حکایت دارد. وقتی حضرت خدیجه چند روز بعد از ابوطالب از دنیا میروند برای پیامبر مصیبت بزرگی بود تا حدی که آن سال را "عام الحزن" یعنی سال اندوه نامیدند زیرا پیامبر حامی و پشتیبان خود را از دست دادند. در زندگی و حرکت بیشتر انبیاء و امامان، نقش یک زن را مشاهده می کنیم که برای نمونه می توان به نقش حضرت خدیجه(س) در زندگی پیامبر اسلام(ص)، نقش حضرت مریم(س) در زندگی حضرت عیسی(ع)، نقش حضرت فاطمه(س) در زندگی امام علی(ع) و ... اشاره کرد. بنابر این یک زن، هم آن مقدار که زندگی اش با اقتصاد ارتباط برقرار می کند، می تواند در عرصه جهاد اقتصادی مشارکت جدی داشته و نقشآفرین باشد.