به گزارش نما، چهارمین نشست سالانه هم‌اندیشی کارشناسان جمعیت با عنوان چشم‌انداز جمعیتی ایران برگزار شد. در ابتدای این نشست علی‌اکبر محزون مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار به بررسی جایگاه جهانی ایران از لحاظ جمعیت پرداخت و گفت: یک درصد جمعیت جهان ایران در خودش جای داده و آخرین نرخ رشد جمعیت ایران ۱.۲۴درصد بوده، اما اینکه آیا این رشد، رشد پایینی است یا رشد مطلوبی است باید بررسی شود.
وی ادامه داد: ما در منطقه رتبه سوم جمعیت را به خودمان اختصاص دادیم، اما باید بدانیم که ترکیب و ساختار جمعیت از خود جمعیت مهم‌تر است.
مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار اظهار داشت: تا پیش از سال ۱۳۷۵ بیشترین سهم جمعیتی ما مربوط به متولدین زیر پانزده سال بود، اما بعد از سال ۷۵ تا سال ۹۰ جمعیت جوان ۱۵-۲۹ ساله بیشترین سهم را داشته‌اند، اما از سال ۹۰ به بعد بیشترین سهم جمعیت را جمعیت میانسال به خودشان اختصاص داده‌اند.
محزون در ادامه این نشست به تشریح مسأله پنجره جمعیتی و فرصت طلایی‌ای که محدود به آن می‌شود پرداخت و گفت: در ترکیب سنی جمعیت، مسئله پنجره جمعیتی مطرح می‌شود و این اصطلاح زمانی اطلاق می‌شود که غالب جمعیت یک کشور را جوانان تشکیل بدهند. این پنجره یکبار در طول تاریخ توسعه هر کشور اتفاق می‌افتد و در حال حاضر در ایران باز است.
وی افزود: ۶۷ درصد جمعیت کشور ما در بازه سنی ۱۵-۶۹ سال و در فرصت طلایی رشد قرار دارند تا سال ۱۴۲۰ این پنجره جمعیتی برای ما باز است و اگر از آن استفاده نکنیم فرصت را از دست می‌دهیم.
مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار با اشاره به روند موالید در کشور گفت: در چند سال اخیر با رشد منفی روند موالید مواجه شدیم که براساس آن از یک میلیون و ۷۰ هزار ولادت در سال ۱۳۹۲ به یک میلیون و ۳۶۷ ولادت در سال ۱۳۹۸ رسیده‌ایم.
محزون گفت: روند کاهشی شاخص کل جمعیت این سؤال را به وجود می‌آورد که آیا ممکن است این روند صفر یا منفی شود، که پاسخ جمعیت‌شناسان به این سؤال مثبت است.
وی با اشاره به اینکه متوسط تعداد افراد هر خانواده در دهه ۶۰، ۵.۱ بوده با یک روند نزولی به ۳.۳ رسیده است و براساس بررسی‌های انجام گرفته، ترجیح بخشی از جمعیت کشور به سمت زندگی تک‌نفره سوق پیدا کرده است.
وی ادامه داد: در حالی که جمعیت زنان در سن باروری در سال‌های اخیر با ۲۲ میلیون نفر آمار به رقم دو برابری نسبت به سال ۶۵ رسیده است اما موالید این نسل ۱.۴ به نسبت پتانسیل کاهش یافته است.
مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار خاطرنشان کرد: تصویب خطوط کلی سیاست تحدید موالید در سال ۶۷، تشکیل شورای تحدید موالید در سال ۶۷ ، تصویب قانون تنظیم خانواده و جمعیت در همان سال، ترویج شعار دو بچه کافی است در کنار سیاست‌های بین‌المللی و تقویت این باور جهانی از طریق نهادهای داخلی، از دلایل این کاهش جمعیت است.
وی بابیان اینکه ایران جزو سریع‌ترین کشورها در کاهش باروری در سطح جهان به شمار می‌آید، گفت:در فاصله کمتر از یک دهه از مرز ۴۰ درصد باروری‌ها در سنین بالای ۳۰ سال گذشته‌ایم که این نشان از تأخیر در باروری وافزایش میل به تک‌فرزندی است.
محزون با بررسی نرخ باروری در بین کشورهای منطقه در سال ۲۰۱۵ اظهار داشت: ایران رتبه ۲۵ از ۲۶ کشور منطقه را در باروری به خود اختصاص داده است که این تغییرات در هرم سنی جمعیت و ترکیب سنی جمعیت و بازه سنتی تأثیر می‌گذارد. بر این اساس، عمده جمعیت زیر پانزده سال در دهه ۶۰ به جمعیت میانسال در دهه ۹۰ تغییر یافته است.
وی افزود: در سرشماری اخیر شاهد کاهش سهم جمعیت جوانان ۱۵-۲۹ سال بودیم که این مسأله در حال تبدیل شدن به یک مخاطره است.
مدیرکل دفتر جمعیت و سرشماری مرکز آمار با بیان اینکه در پیش‌بینی نرخ جمعیت، مرکز آمار چهار سناریو منتشر کرده است گفت:در هر چهار سناریو روند شاخص کل جمعیت کاهشی است و حتی شاهد روند رشد منفی هستیم. منابع بین‌المللی هم شاهد این مدعاست که تمام این پیش بینی‌ها در روند منفی شدن رشد جمعیت ایران صحت دارد.
وی در پایان سخنانش تأکید کرد: باید به این مسأله آگاه باشیم که تئوری‌هایی در جهان علیه خانواده و جنگ‌هایی علیه آن در حال شکل‌گیری است و قدرتمندان معتقدند که نهاد خانواده باید جایش را به نهادهایی مثل همباشی بدهد.
كاهش نرخ رشد جمعیت در ایران
محزون با اشاره به اینكه متوسط تعداد افراد هر خانواده در دهه ۶۰، ۵.۱ بوده با یك روند نزولی به ۳.۳ رسیده است و براساس بررسی‌های انجام گرفته، ترجیح بخشی از جمعیت كشور به سمت زندگی تك‌نفره سوق پیدا كرده است.
۱۳۹۸/۲/۲۵
