رابطه سقوط آزاد فوتبال ایران با اقتصاد

نما - از سردبیر پرسیدم سوژه برای نوشتن چه دارد، گفت: بنویس چرا فوتبال ما در حال سقوط آزاد است؟

«سقوط آزاد» در مقابل «صعود» قرار دارد. فکر می‌کنم اصلاً چرا باید انتظار داشته باشیم که فوتبال صعود کند و جایگاه معقول و محترمی داشته باشد؟ این سال‌ها جز «قیمت اجناس» چه چیزی حالت «صعودی» داشته که از فوتبال چنین انتظاری داریم؟


فوتبال، تافته جدا بافته نیست. اگر جامعه را یک پیکر به حساب بیاوریم، اتفاقاً حال فوتبال در قیاس با دیگر اعضا و اندام خوب است. دست‌کم مثل بعضی بخش‌ها فرو پاشیده نیست. هواداران و شیفتگانی دارد که دوستش دارند و دنبالش می‌کنند و برای بهتر شدن حالش امیدها دارند.


فوتبال رابطه مستقیمی با اقتصاد دارد. درست مثل موفقیت در المپیک. موفقیت‌های مستمر نیازمند برنامه‌ریزی و هزینه‌کرد است و نمی‌شود تنها به استعداد و غیرت اکتفا کرد. به کشورهای مدال‌آور در المپیک نگاه کنید، به جز تک مدال‌های غافلگیرکننده از سوی کشورهای فقیر، کشورهای برخوردار بغل بغل مدال درو می‌کنند. در فوتبال هم به قهرمانان جام جهانی نگاه کنید: فرانسه، آلمان، ایتالیا...‌ حتی برزیل که زمانی یک کشور فقیر به حساب می‌آمد، علاوه بر اینکه معدن استعداد است، اقتصاد رو به رشدی دارد.


اینکه ایران «استعداد فوتبالی» دارد حرف تازه‌ای نیست اما برای اینکه استعدادها رشد کنند و درست تربیت شوند لازم است موتور اقتصاد کشور این همه به پت پت نیفتد. گمان نکنیم که اقتصاد لزوماً روی سفره‌ها تأثیر می‌گذارد و مرغ و گوشت آن را کم و زیاد می‌کند. اقتصاد دولتی یعنی وابستگی به خزانه و بودجه و طبیعی است آن‌کس که پول می‌دهد، تعیین می‌کند نی‌زن چه آهنگی بنوازد. دولت پول فوتبال را می‌دهد و این حق را برای خودش قائل است که هرکس که دوست دارد را رئیس و مدیر کند. در چنین فضایی طبعاً نباید انتظار معجزه داشت.


میلتون فریدمن که اکونومیست او را «اثرگذارترین اقتصاددان نیمه دوم قرن بیستم ... احتمالاً کل آن» توصیف کرد، می‌گوید: «اگر مسئولیت بیابان و صحرا را به بخش دولتی واگذار کنید بعد از گذشت پنج سال با کمبود شن مواجه می شوید!» ربطی به این دولت و آن دولت هم ندارد. ساختار دولتی چالاک و خلاق نیست، گرفتار بروکراسی و تعارفات و سفارشات است. در جامعه‌ای که اقتصاد آن درخشان نیست و سیستم دولتی آن هم مدام دستخوش تغییر می‌شود، انتظار اینکه خروجی‌اش یک روند رو به رشد ورزشی داشته باشد زیادی خوشبینانه است. این چند کلمه شاید دم‌دستی‌ترین پاسخ به این سؤال باشد که چرا فوتبال ایران در حال سقوط آزاد است!

* احسان محمدی (ایران ورزشی)