تردیدی نیست که قدرت‌های غربی و رسانه‌های وابسته با همراهی شبکه‌های معاند ضدانقلاب و عوامل وابسته داخلی از همان لحظات اولیه سرایت و گسترش ویروس کرونا در ایران، یکی از پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین اشکال جنگ روانی را علیه نظام جمهوری اسلامی و مردم ایران طراحی کردند و به اجرا درآوردند، به‌گونه‌ای که سایر کانون‌های جنگ روانی علیه مردم ایران نظیر هسته‌ای و موشکی به فراموشی سپرده شد.
در این جنگ، هدف رسانه‌های معاند و شبکه‌های ضدانقلاب، در عین اثبات ناتوانی ایران در مقابله و مهار ویروس و غیرواقعی نشان دادن اخبار نهاد‌های رسمی در مورد میزان مبتلایان و یا فوت‌شدگان، این بود که با نشان دادن تصویر یک یا چند جنازه و متهم‌سازی مساجد و کانون‌های دینی و طلاب به‌عنوان عوامل انتشار این ویروس در ایران، ویروس کووید-۱۹ را به بستری برای تضعیف دین و ارزش‌های الهی و تقابل میان مردم با نظام تبدیل کنند و ناکامی‌های خود در پیشبرد تحریم و فشار حداکثری را از این طریق دنبال کنند.
مقابله با این ویروس به دلیل لطمات جانی و خسارت‌های اقتصادی دشوار می‌نمود، اما با هدایت‌های هوشمندانه رهبری معظم انقلاب و با میدان آوردن نیرو‌های مسلح و بسیج ظرفیت‌های ملی برای پیشگیری و درمان این بیماری و از سوی دیگر با همراهی حوزه‌های علمیه و مراکز دانشگاهی و پژوهشی که نقش مهمی را در همراه‌سازی افکار عمومی و تأمین نیازمندی‌های لازم برای پیشگیری و درمان ایفا نمودند، روند پیشرفت کووید-۱۹ در ایران برخلاف کشور‌های پیشرفته غربی، هم آسان‌تر وهم کم‌هزینه‌تر مدیریت شد و دشمنان نظام اسلامی نه‌تن‌ها در راهبرد خود در ایجاد تقابل میان مردم و نظام به نتیجه نرسیدند، بلکه در نقطه مقابل به دلیل تقویت همکاری عمومی و احیای ارزش‌های اسلامی و فرهنگ ایرانی، جلوه‌هایی از احیای ارزش‌های دینی و ارتقای همبستگی اجتماعی در بستر این بیماری تجلی یافت که در سال‌های اخیر کم‌سابقه است.
در این میان اگرچه آثار و پیامد‌های اقتصادی این بیماری به‌ویژه در مورد اقشار ضعیف نیازمند اهتمام جدی مسئولان و خیرین است، اما به مؤلفه‌هایی می‌توان اشاره کرد که کووید-۱۹ در بهبود همبستگی اجتماعی نقش مؤثری داشته و فرصت‌های ایجادشده در بستر آن باید به‌عنوان سکویی برای ارتقای سرمایه اجتماعی نظام مورد بهره‌برداری قرارداد:
-تجلی همبستگی ملی در خدمات ایثارگرانه کادر پزشکی با همکاری نیرو‌های مسلح و نیرو‌های بسیج در امر غربالگری، پیشگیری، درمان، و تلاش در التیام به بخشی از آثار منفی این بیماری در اقشار ضعیف و... علاوه بر اینکه مدل موفقی را به تصویر کشید، سبب الگو گیری سایر کشور‌ها شد و یک آرامش روانی نیز برای جامعه به ارمغان آورد.
- در شرایطی که برای نسل جدید ایران حماسه‌های مردمی در دوران دفاع مقدس می‌رفت که در زمره افسانه‌ها قلمداد شود، اما این بیماری و قبل از آن ماجرای سیل و زلزله‌های سال‌های اخیر، بار دیگر این روحیات را زنده کرد و عمق فرهنگ اسلامی و ایرانی را بار دیگر تجسم بخشید. محصول این پدیده علاوه بر خنثی‌سازی جنگ روانی گسترده دشمنان، کارآمدی نظام را نیز ارتقا داد.
-این تلاش‌ها نگرش بخش قابل‌توجهی از مردم نسبت به نیرو‌های مسلح و به‌خصوص بسیج را که در سال‌های اخیر به دلایل متعدد آماج جنگ روانی و رسانه‌های دشمن بهبود بخشید.
-پس از ناکامی رسانه‌های دشمن در جنگ روانی اولیه و در شرایطی که به دلیل گسترش ویروس در کشور‌های غربی، رسانه‌های آن‌ها با یک خلأ جدی در تداوم جریان سازی علیه ایران مواجه شده‌اند، این روز‌ها برخی از عوامل داخلی و رسانه‌های زرد به کمک دشمن آمده و با گمانه‌زنی در مورد احتمال آغاز دور جدیدی از آشوب‌های اجتماعی در پسا کرونا، تلاش دارند دور جدیدی از جنگ روانی را سازمان‌دهی کنند، نظیر حجاریان، تئوریسین اصلاحات که درحالی‌که کادر‌های درمانی و پزشکی و عموم مردم به دنبال راهی برای مقابله با ویروس منحوس کووید ۱۹ هستند، دم از ایجاد آشوب می‌زند. اما مشکل آن‌ها از یک‌سو ضعف کشور‌های پیشرفته غربی در مواجهه با این بیماری و از سوی دیگر رضایت و همکاری مردم در ایران در مقابله با این ویروس است که در تقویت اعتمادبه‌نفس و تاب‌آوری ملی نقش مهمی ایفا می‌کند.
-مقایسه آمار بیماران و ازدست‌رفتگان ناشی از این بیماری متناسب با جمعیت در مقایسه با کشور‌های پیشرفته غربی و اهتمامی که به رسیدگی سالخوردگان در ایران در مقایسه کشور‌های مدعی حقوق بشر می‌شود، عمق ارزش‌های اسلامی – ایرانی و پویایی آن را نشان می‌دهد.
-تبدیل مساجد و مراکز مذهبی به‌عنوان کانون‌های هدایت فعالیت‌های مردمی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر با تشکیل گروه‌های داوطلب محلی با بهره‌گیری از الگوی بسیج، به‌رغم تعطیلی برنامه‌های مذهبی در این اماکن علاوه بر کمک به تجدید سازمان نیرو‌های مردمی در ارتقای این کانون‌ها و خنثی‌سازی تلاش‌های گذشته دشمنان مؤثر بوده است.
-آنچه در این روز‌ها در کشور‌های پیشرفته غربی در حال وقوع است و ناتوانی آن‌ها را در مقابله با این ویروس به اثبات رسانیده، و صحنه‌هایی همچون مصادره ماسک‌ها و دستکش‌های کشور‌ها به‌وسیله برخی کشور‌های اروپایی و امریکا، هجوم مردم به فروشگاه‌ها و خالی کردن قفسه‌ها و به جان هم افتادن برای چند دستمال توالت، صف کشیدن مردم برای خرید اسلحه، معالجه نکردن بیماران سالمند و خودکشی افراد به علت ترس از کرونا، و تبعیض نژادی در رسیدگی به بیماران را به تصویر کشیده است، تنها یک ضعف مدیریتی نظام‌های حاکم در امریکا و اروپا نیست، بلکه به‌رغم گذشت چند قرن از رنسانس فرهنگ و تمدن غرب محصول خود را نشان داده و نتیجه طبیعی فلسفه حاکم بر تمدن غربی مبتنی بر فردگرایی و مادی‌گرایی و غالباً بی‌خدایی آشکارشده است.
- اثبات ناتوانی و ضعف‌های انسان در مواجهه با این ویروس، بازگشت به ارزش‌های دینی و توسل و تضرع را نه‌تن‌ها در ایران، بلکه در اغلب نقاط جهان در پی داشته است. این امر علاوه بر انتشار مکرر در رسانه‌ها در افکار سنجی مراکز پژوهشی نیز بروز یافته و به بازگشت به دین و ارزش‌های الهی در جهان تعبیر شده است که در نقطه مقابل آموزه‌های چند قرن اخیر در غرب است.
-نکته‌ای که از دید بسیاری از اندیشه‌ورزان مغفول نمانده، این است که توفیقات نظام جمهوری اسلامی در مقابله با این ویروس در شرایط تشدید تحریم‌های دشمنان، تحقق‌یافته و حتی در شرایط تشدید مشکلات مردم نیز امریکایی‌ها ابایی از تشدید فشار‌ها و تحریم‌ها ندارند و این درحالی‌که است که در هفته‌های اخیر کمپینی از نهاد‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و کشور‌های مختلف و تعداد زیادی از نخبگان و مسئولان امریکایی برای کاهش تحریم‌ها شکل‌گرفته و به همین دلیل تیم ترامپ و همراهانش در کاخ سفید را به‌دروغ پردازی واداشته که اقلام دارویی و مواد غذایی برای ایران و کره شمالی و ونزوئلا شامل تحریم‌ها نیست، که البته خود رسانه‌های امریکایی به این دروغ‌پردازی پاسخ داده و تأکیددارند که در این شرایط به دلیل نگرانی از تحریم‌های مضاعف امریکا، هیچ بانک و بنگاه اقتصادی حاضر به پذیرش ریسک معامله با کشور‌های تحریم شده نیست.
جلوه‌های فوق و نمونه‌های بسیاری دیگر اگرچه نافی تشدید تلاش‌های مسئولان کشور برای مهار کامل بیماری و رفع آلام و مشکلات اقشار ضعیف که در پی تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی ناشی از این بیماری آسیب‌دیده‌اند، نیست، اما باید نقطه آغازی باشد برای تحکیم و تثبیت ارزش‌های الهی و اسلامی در جهان معاصر ناشی از آن و ورود کشور به دورانی جدید است.
سكویی برای ارتقای سرمایه اجتماعی نظام
عباس حاجی نجاری
۱۳۹۹/۲/۱
