به گزارش نما، پنج شنبهشب نخستین قسمت از مجموعه مستند «در لباس سربازی» که به خاطرات شفاهی رهبر معظم انقلاب از دفاع مقدس میپردازد، روی آنتن شبکههای یک و افق سیما رفت.
این مجموعه مستند سه قسمتی به کارگردانی مهدی نقویان، محصول مشترکی از شبکه یک سیما، مؤسسه شهید آوینی و دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتا... خامنهای است که به مناسبت چهلمین سالگرد آغاز دفاع مقدس، به خاطرات ایشان از هشت سال جنگ تحمیلی میپردازد.
در مستند چه گذشت؟
قسمت اول مجموعه مستند «در لباس سربازی»، با آغاز جنگ تحمیلی و بمباران شهرهای مختلف آغاز میشود. بلافاصله تصویر کات میخورد به بخشی از خاطره رهبر انقلاب درباره آن روز که سالها بعد در گفتوگویی تصویری روایت شده بود؛ زمانی که ایشان در کارخانه جنرال تهران منتظر صحبت با کارگران بودند.
ماجرای آن روز جالب است، از این جهت که ایشان با وجود مطلع شدن از حمله ارتش صدام، برنامه سخنرانیشان را در جمع کارگران، برهم نمیزنند تا روحیه آنها خراب نشود. در فراز بعدی ،ایشان روایت مشورت با شهید چمران برای حضور در جبهه با لباس ارتشی را مطرح میکنند. پس از این اتفاق، روایت بازمیگردد به روزهای پیش از پیروزی انقلاب؛ روز ۱۹ بهمن ۵۷ که یکی از نخستین مواجهه های انقلابیون با ارتشیهای انقلابی را رقم زد؛ پرسنل ارتش که در مدرسه علوی با بنیان گذار انقلاب اسلامی بیعت و به رژیم شاهنشاهی اعلام کردند که از این پس، فرمانده دیگری را به رسمیت میشناسند: امام خمینی(ره).
مدتی پس از پیروزی انقلاب، وقتی زمزمههایی مبنی بر انحلال ارتش از سوی برخی گروهها شنیده میشود، آیتا... خامنهای همسو با امام خمینی(ره) از چهرههای شاخصی هستند که با این موضوع به صراحت مخالفت میکنند.
در این بخش از «در لباس سربازی»، صوت گفتوگوی جالبی میان امام(ره) و شخصی دیگر -که مشخص نمیشود کیست- پخش میشود که نشان میدهد امام خمینی(ره) چرا با انحلال ارتش و اخراج نیروهای ارتش مخالفاند. امام(ره) در این گفتوگو که برای نخستین بار منتشر شده است، میگویند رژیم پهلوی کشور را تخریب کرده و رفته. حالا همه مسائل یکشبه حل نمیشود.
بنابراین باید به ارتش اعتماد کرد و به جز طبقه اول ارتش ، بقیه نیروها را حفظ کرد و سامان داد. توجه آیتا... خامنهای به ارتش، نیروهای نظامی را دلگرم کرد. اقدام گروهک التقاطی فرقان در ترور شهید محمدولی قرنی که از فرماندهان ارشد ارتش جمهوری اسلامی و شهید مرتضی مطهری که از اعضای مؤثر شورای انقلاب بود، یک بار دیگر نشان داد انقلاب و ارتش، در عین فاصلهای که برخی میخواستند ایجاد کنند، به هم نزدیکاند.
حضرت آیتا... خامنهای مدتی بعد در نخستین بازدید از ستاد مشترک ارتش، با امیر سرتیپ فلاحی آشنا شدند و در خاطرات خودشان، او را فردی متدین و انقلابی معرفی کردند. در ادامه، وقتی آیتا... خامنهای به نمایندگی امام در ارتش منصوب میشوند، بیش از پیش به ارتش توجه میکنند و از دیگر مسئولان نظام میخواهند که با بدبینی به ارتش نگاه نکنند؛ ذهنیتی که با توجه به سابقه برخی فرماندهان سابق این نیرو در سالهای منتهی به پیروزی انقلاب، به وجود آمده بود.
در حالی که امام(ره) و آیتا... خامنهای، بسیاری از ارتشیها را افرادی انقلابی میدانستند. این نگرش ایشان در مسئولیت تازه معاونت امور انقلاب در وزارت دفاع نیز ادامه یافت و در حالی که دولت موقت میخواست سلاحها و حتی جنگندههای آمریکایی را در ازای پول، به آمریکا عودت دهد، با این اقدام مخالفت کردند و آن را «خیانت» خواندند. ایشان همچنین در ادامه، کمک کردند تا ارتش، از وابستگی شدید پیش از انقلاب به آمریکا رهایی یابد و تشکیلات «جهاد خودکفایی ارتش» تأسیس شود.
مستند «در لباس سربازی» با وقایعی چون تسخیر لانه جاسوسی و استعفای دولت موقت، سرپرستی سپاه توسط آیتا... خامنهای و همچنین فرمان تشکیل بسیج مستضعفین به عنوان ارتش ۲۰ میلیونی، ادامه یافت. با انتخاب ابوالحسن بنیصدر به عنوان رئیس جمهور و تبدیل شدن او به جانشین فرمانده کل قوا، حضرت آیتا... خامنهای که میدانستند بودنشان در وزارت دفاع کاری را به پیش نمیبرد، از مسئولیت خود در وزارت دفاع استعفا کردند.
مدتی پس از عملیات آمریکاییها که با ماجرای توفان شن ناکام ماند، خبر کودتای نوژه به آیتا... خامنهای رسید و بر ایشان محرز شد که صرف حضور روحانیانی چون ایشان در مجموعه ارتش و وزارت دفاع، میتواند از بسیاری توطئهها پیشگیری کند.
اولین قسمت از مستند «در لباس سربازی» با تصاویری از نماز جمعه تهران و تمجید آیتا... خامنهای از نیروهای نظامی ادامه یافت که تنها سه روز پیش از آغاز رسمی جنگ بود. قسمت اول این مستند در نهایت با نمایش مجدد تصاویر خاطرات ایشان از روز نخست حمله ارتش صدام به پایان رسید.
مخاطبان چه گفتند؟
مستند «در لباس سربازی» در گام نخست، با استقبال مخاطبان تلویزیون مواجه شد؛ استقبالی که از واکنشهای پرشمار در فضای مجازی مشخص است. این مستند که در قسمت اول خوشریتم، پر از جزئیات و جذاب روایت شد، بعضی وقایعی را به تصویر کشید که لابه لای سطور تاریخ، دیده نشده بودند.
در ادامه گزیدهای از کامنتها و توئیتهای کاربران شبکههای اجتماعی را درباره آن میخوانید:
سیما: دیدن مستند «در لباس سربازی» به همه واجبه به نظرم! ببینید و توصیه کنید ببینند!
روزبه: یک فایل صوتی مهم از مباحثه داغ امام خمینی(ره) با طرفداران انحلال ارتش که دیشب برای اولین بار در مستند «در لباس سربازی» پخش شد: «آقا من خواهش میکنم از شما، که اون تندی جوانیتون رو فقط کنار بذارید!»
سید: مستند «در لباس سربازی» گویای تلاش منافقین برای انحلال ارتش در روزهای نخستین انقلاب است.
محمدرضا: مستند «در لباس سربازی» داستان پرفراز و نشیب دفاع مقدس به روایتِ مقام معظم رهبری و حکایتگرِ رشادتها و مجاهدتهای تاریخسازِ مدافعانِ راه اسلام و ایران! خداقوت به تهیهکنندگان و سازندگان آن.
علیرضا: دیشب مستند «در لباس سربازی» یه جایی بود که اوضاع فلاکتبار نظامی های ایران در قبل و اوایل انقلاب رو نشون میداد. این که نه سلاح درستی داشتن و برای تعمیر همونها هم باید دست به دامن آمریکا میشدن تا این که سازمان جهاد خودکفایی تشکیل میشه و الان جزو پنج کشور برتر در زمینه ساخت پهپاد هستیم.
عبدالصمد: «در لباس سربازی» نقش پررنگ رهبری را در قوام و تقویت ارتش و سپاه نشان میدهد و خاطرنشان میکند که این نظم و هماهنگی بالای نیروهای مسلح، همین طوری ایجاد نشده و سالها رهبری برای آن وقت و زمان صرف کرده است.
فائزه: چرا صداوسیما ۳-۴ تا مستند خوب رو رگباری پشت سرهم پخش میکنه؟ چرا فکر میکنه چون هفته دفاع مقدس بود، باید هرچی داره الان بریزه رو دایره؟ و ۱۱ماه و ۲۰روز دیگه سال رو علاف باشه؟
صهبا: ولی باید پرسید اونهایی که دسترسی داشتن به این خاطرات و اسناد، چرا تا حالا منتشر نکردن و تازه بعد ۳۰سال و اندی داره روش کار میشه؟!
علی: برای نشر این خاطرات دیره ولی باز خدا رو شکر برای این فقره. انشاءا... ادامهدار باشه.
*روزنامه خراسان