پیام مهم ایران برای آینده تحولات منطقه

علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در سفر‌های اخیر خود به 4 کشور منطقه رفته و در آخرین مرحله از این تور دیپلماتیک با سفر به عراق با مقامات این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.
سفر منطقه‌ای روز‌‌های گذشته این مقام عالی رتبه کشورمان به سوریه، لبنان و ترکیه با توجه به تحولات این حوزه مهم جغرافیای جهانی، از دور جدید فعالیت هدفمند دیپلماتیک کشورمان حکایت دارد که نشان می‌دهد تهران برای تحولات آینده از هم‌اکنون در حال رصد و چینش جدید است.
با تأمل در مباحث منطقه‌ای می‌توان دریافت که نخ تسبیح رویداد‌های مهم این عرصه به ویژه نقطه مشترک نگاه‌های 4 کشور سوریه، لبنان، ترکیه و حتی عراق نمی‌تواند مساله بسیار مهمی همچون تحولات سوریه نباشد و لذا با عنایت به برخی متغییر‌های در حال شکل‌گیری سفر لاریجانی به کشور‌های مذکور می‌تواند با تمرکز بر آینده تحولات سوریه شکل بگیرد.
برای تاکید بر چنین موضوعی کافی است نگاهی عمیق به تحولات حداکثر سه ماه گذشته سوریه داشته باشیم چراکه در 19 ماه گذشته از تحولات دمشق در ابتدا محور عربی - غربی با تمام قوای خود برای تغییر ساختار قدرت به میدان آمد و اینک پس از یک و نیم سال نتوانست به مقصود نهایی برسد و در چنین فضایی است که جمهوری اسلامی و کشورهای محور حامی بشار اسد در سیاستی فعال اما همواره با سکوت و آرامش در تلاش هستند در این میدان کارزار سیاست‌های اصولی خود را به پیش ببرد.
در عین حال در یک مقایسه تطبیقی بین دو محور موافق و مخالف حکومت سوریه به نظر می‌رسد میدانداری محور مخالفین داخلی و خارجی با تمام انگیزه‌های و سیاسی و غیر‌سیاسی مدتی است از تب و تاب اولیه خود افتاده و اینک محور موافقین که با شعار ثبات حاکمیت و تغییرات تدریجی پا به میدانگاه این جدال بزرگ منطقه‌ای گذاشته است، می‌رود تا برگ برنده و فرجام این پرونده دراز را که همانا شکل‌گیری آرایش جدید منطقه خاورمیانه برای سال‌های آتی است، به سرمنزل مقصود رساند.
علاوه بر این تحرک دیپلماتیک، عنصر بسیار موثر دیگری نیز در پرونده سوریه در حال به نتیجه رسیدن است که همانا ماموریت اخضر ابراهیمی است. به نظر می‌رسد این نماینده سازمان ملل به زودی طرحی را در خصوص برونرفت از شرایط فعلی سوریه ارائه نماید که به اساس حدس و گمان تحلیلگران می‌تواند چند نکته مهم را در خود جای دهد.
ابراهیمی این دیپلمات باتجربه که حضور در پرونده‌های مهمی مانند عراق و افغانستان را در کارنامه خود دارد، در روز‌های اخیر پیش‌نویسی از آنچه در ذهن او در خصوص سوریه می‌گذرد، را از طریق کانال‌های مرتبط در اختیار افکار عمومی قرار داد که در آن چند نکته‌ اساسی از جمله تشکیل دولت انتقالی و مساله اعزام نیرو‌های حافظ صلح را متذکر شده است.
به نظر می‌رسد در حالی که تحولات منطقه مرحله جدیدی را به زودی تجربه خواهد کرد و با ارائه طرح ابراهیمی می‌تواند افق‌های جدیدی برای حل مناقشه سوریه به وجود آورده و از سوی دیگر بازیگرانی مهمی همچون واشنگتن و پاریس که در گذشته بسیار در خصوص مسئله سوریه هزینه صرف کرده‌اند را بار دیگر به میدان بکشاند، می‌طلبد که ذکاوت و موقعیت‌‌‌شناسی توسط بازیگران مهم منطقه‌ای در شر ایط فعلی صورت گرفته و اینان تحولات را با دیگر کشور‌ها به بحث و تبادل نظر گذارند و از هم‌اکنون به چاره‌جویی بیندیشند.
علاوه بر اینها می‌توان گفت دست برتر جمهوری اسلامی در رویداد‌های مهم منطقه‌ای از جمله پیروزی مقاومت فلسطین در مقابل تجاوز رژیم صهیونیستی، در کنار نفوذ اطلاعاتی و امنیتی حزب‌الله بر فراز سرزمینهای اشغالی با به پرواز در آوردن پهپاد یعقوب در کنار شرایط سخت رژیم صهیونیستی برای داشتن یک دولت مقتدر و شکنندگی کابینه آن با استعفای باراک نشان می‌دهد که خط سیر تحولات نیازمند مهندسی جدیدی در مرحله بعدی با مدیریت مجرب و با آینده‌نگری است که در نگاه جمهوری اسلامی ایران در قالب این سفر‌ها و رایزینی‌های متعدد باید به ثمر بنشیند.
اگر بخواهیم به محتوای دقیق این سفر‌ها نگاهی ویژه داشته باشیم به‌طور حتم می‌توان گفت به دلیل مسائل منطقه و پیچیدگی‌های بسیار آن و ضرورت اعمال ملاحظات جدی تهران برای ساماندهی شرایط ایده‌آل آینده، این فرصت می‌بایست بگونه‌ای مدیریت شود تا ضمن بهره‌مندی بهینه از نشست‌ها و رایزنی‌ها دورنمای این برنامه نیز باید بگونه‌ای باشند که نشان از بلوغ و داشتن برنامه منسجم از سوی مذاکره‌کنندگان را بشارت نماید.
در عین حال ظرافت در گفتار و عمل جمهوری اسلامی ایران در شرایط سخت منطقه‌ می‌طلبد که سکانداران هیأت‌های اعزامی از چنان وجاهت و جایگاهی برخوردار باشند که بتوانند ضمن انتقال مناسب رویکردها و پیام‌های دیپلماتیک آنچنان در عرصه سیاست خارجی زیرکی نشان دهند که در میان سیاست‌های متضاد و حتی متناقضی همچون اقدامات ترکیه درتحولات سوریه باز هم توجه مقامات آنکارا را به سوی تهران جلب نمایند و یا در خصوص تحولات لبنان و عراق با تمام اختلافات داخلی بگونه‌ای مذاکرات مدیریت شود که ضرورت درک معادلات منطقه بدلیل دست‌اندازی نیرو‌های خارجی تببیین شود.
با چنین فضایی می توان گفت به‌طور حتم سفر‌های رئیس مجلس شورای اسلامی در روز‌های اخیر نشان از پیامی مهم برای آینده تحولات منطقه و در عین حال داشتن یک جدول کاری برنامه‌ریزی شده برای چگونگی مدیریت حوادث و تحولات در روز‌های پیش روی است.