خبری از صادرات برق تجدیدپذیرها نیست/ ظرفیت های انتقال برق تنها كفاف دولت را می‌دهد

به گزارش نما ، یک سال از ابلاغیه وزیر نیرو درباره صادرات برق تجدیدپذیرها می‌گذرد اما هنوز خبری از اجرایی شدن نیست. آنگونه که از گفته های سخنگوی ساتبا(سازمان انرژی های تجدید پذیر) برمی‌آید تا پایان سال هم امیدی به اجرای آن نیست. البته جعفر محمدنژاد سیگارودی می‌گوید که به تازگی فراخوان داده ایم تا سرمایه گذارانی که علاقهمند به صادرات برق هستند برای ایجاد ظرفیت نیروگاه های تجدید پذیر و کسب مجوزهای لازم اقدام کنند. فراخوانی که به گفته این مقام مسئول در سازمان انرژی های تجدید پذیر تا کنون، حاصلش اعلام آمادگی ۳ سرمایه گذار برای ایجاد نیروگاه های ۲۰۰ تا ۳۰۰ مگاواتی بوده است. البته محمد پارسا رییس کنفدراسیون صادرات انرژی دلیل دیگری برای استقبال کم بخش خصوصی از صادرات برق دارد.
به گفته او ظرفیت انتقال برق به کشورهای همسایه وجود ندارد. در حال حاضر ظرفیت انتقال حدود ۲ هزار مگاوات است که دولت خود از آن استفاده می‌کنند. او همچنین با اشاره به نگرانی های بخش خصوصی از تغییر مکرر قوانین در ایران می‌گوید: البته صندوق ضمانت صادرات باید این اطمینان و ضمانت را به فعالان این حوزه بدهد که اگر دولت بعدی تصمیم به لغو این مصوبه گرفت، خسارت بخش خصوصی پرداخت شود.
کمتر از ۲۰ درصد اهداف برنامه ششم محقق شد

«ظرفیت نیروگاه های تجدید پذیر تا پایان سال به هزار مگاوات می‌رسد.» این جدیدترین خبری است که معاون وزیر نیرو در حوزه انرژی های نو اعلام کرده است. به گفته محمد ساتکین، بیش از ۱۳۶ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این حوزه جذب و بیش از ۵ هزار و ۴۷۰ میلیون کیلووات ‌ساعت برق تولید شده است.
اما در حالی طبق گفته های این مقام مسئول در سازمان انرژی های تجدید پذیر، ظرفیت انرژی های نو تا پایان دولت دوازدهم به بیش از هزار مگاوات ساعت می‌رسد که بر اساس برنامه ششم توسعه ۵ هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور افزوده شود. حالا در حالی که چهارمین سال این برنامه در حال پایان یافتن است که حتی کمتر از ۲۰ درصد اهداف تعیین شده در این برنامه هم محقق نشده است.

ظرفیت نیروگاه های تجدید پذیر تا پایان سال به هزار مگاوات می‌رسد. این در حالی است که بر اساس برنامه ششم توسعه باید ۵ هزار مگاوات نیروگاه جدید تجدید پذیر در کشور ایجاد می شد. این آمارها نشان می دهد که تنها ۲۰ درصد هدف گذاری این برنامه محقق شده است

ظرفیت صادرات برق شش دانگ به نام دولت
۲۱ آبان پارسال بود که اعلام شده صادرات برق بادی و خورشیدی آزاد است. حالا بیش از یک سال از اعلام این خبر و ابلاغیه وزیر نیرو می‌گذرد اما همچنان خبری از صادرات نیست و آنگونه که سخنگوی ساتبا اعلام کرده تا پایان سال هم این مصوبه اجرایی نخواهد شد. او در اینباره می‌گوید : در این مدت به دنبال ایجاد زیرساخت های انتقال بودیم. جدای از این سرمایه گذاری در ایران در نوعی فاز انتظار قرار دارد. بسیاری منتظر بهبود وضعیت و اعلام یک خبر خوش هستند.
محمد نژاد با اشاره به استقبال کم سرمایه گذاران در این حوزه، گفت: به تازگی فراخوانی برای جذب سرمایه گذار در حوزه تجدیدپذیرها منتشر شده است. بر اساس این فراخوان اجازه صادرات برق به سرمایه گذاران حوزه انرژی های تجدید پذیر داده می‌شود. اما تا حالا تنها ۳ سرمایه گذار آمادگی خود را برای ایجاد نیروگاه های ۲۰۰ تا ۳۰۰ مگاواتی اعلام کرده اند.

انحصار صادرات برق در دستان دولت
اما در حالی این مسئول در ساتبا، از تعلل سرمایه گذاران برای ورود به این بخش سخن می‌گوید که رییس کنفدراسیون صادرات انرژی معتقد است که زیرساخت های لازم برای صادرات برق هنوز محیا نیست. به گفته محمد پارسا، در حال حاضر ظرفیت شبکه انتقال برق به کشورهای همسایه حداکثر ۲ هزار مگاوات است که خود دولت از آن استفاده می‌کنند و عملا دیگر فرصتی برای بخش خصوصی باقی نمی‌ماند.
پارسا همچنین به دیگر سنگ اندازی های دولت در صادرات برق اشاره کرد و گفت: در برنامه ششم توسعه ذکر شده است که تنها برقی امکان صادرات را دارد که قیمت گاز و سوخت آن به صورت غیر یارانه باشد، هم اکنون تمام برق تولیدی کشور با سوخت ارزان گاز تامین می‌شود و به نظر نمی‌رسد در شرایط فعلی تصمیمی در خصوص صادرات برق تولیدی نیروگاه‌ها گرفته شده باشد و انحصار صادرات برق در دست دولت خواهد ماند.

برای رفع نگرانی بخش خصوصی باید صندوق ضمانت صادرات باید این اطمینان و ضمانت را به فعالان این حوزه بدهد که اگر دولت بعدی تصمیم به لغو مجوز آزاد بودن صادرات برق تجدید پذیرها گرفت، خسارت بخش خصوصی پرداخت شود

صندوق ضمانت صادرات تضمین بدهد
اما دیگر مشکلی که سر راه صادرات برق تجدیدپذیرها وجود دارد، نبود ثبات در اقتصاد ایران است. قوانین مدام در حال عوض شدن است و معمولا دولت ها به تعهدات دولت قبلی خود هیچ توجهی نمیکنند و خیلی راحت قوانین و مصوبات را لغو می‌کنند.
پارسا تاکید می کند که برای رفع نگرانی بخش خصوصی باید صندوق ضمانت صادرات باید این اطمینان و ضمانت را به فعالان این حوزه بدهد که اگر دولت بعدی تصمیم به لغو این مصوبه گرفت، خسارت بخش خصوصی پرداخت شود.

درآمد صادرات ۲ تا ۳ برابر فروش داخل
قیمت برق صادرات حدود ۸ سنت است. در واقع با فرض در نظر گرفتن بهای ۲۵ هزار تومانی دلار می‌توان گفت که درآمد حاصل از صادرات هر کیلووات برق چیزی حدود ۲ هزار تومان است در حالیکه معمولا نیروگاه های تجدید پذیر در ایران به قیمت ۷۰۰ تا ۹۰۰ تومان خریداری می‌شود. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که درآمد حاصل از صادرات برق برای سرمایه گذاران این حوزه حدود ۲ تا ۳ برابر فروش در داخل است. رییس کنفدراسیون صادرات انرژی که معتقد است؛ سود پایین سرمایه گذاری در صنعت برق و قیمت گذاری دستوری، تامین برق کشور را دچار مشکل کرده است.
به گفته او، پیش از این سالانه ۵ هزار مگاوات نیروگاه جدید وارد مدار می‌شد اما حالا در بهترین حالت سالانه ۲ هزار مگاوات به ظرفیت نیروگاهی کشور افزوده می‌شود که دلیل آن نداشتن توجیه اقتصادی است. او همچنین ادامه داد: مدت زمان بازگشت سرمایه در این صنعت بسیار بالاست و به همین دلیل کمتر سرمایه گذاری حاضر به ورود به این حوزه است.

درآمد حاصل از صادرات هر کیلووات برق چیزی حدود ۲ هزار تومان است در حالیکه معمولا نیروگاه های تجدید پذیر در ایران به قیمت ۷۰۰ تا ۹۰۰ تومان خریداری می‌شود. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که درآمد حاصل از صادرات برق برای سرمایه گذاران این حوزه حدود ۲ تا ۳ برابر فروش در داخل است

کدام کشورها خریدار برق ایران هستند
روندهای گذشته صادرات برق ایران نشان می‌دهد به لحاظ آماری بیشترین رقم صادرات همواره به عراق، افغانستان و پاکستان بوده است. اما در این میان کشورهایی مانند ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان و ترکیه هم به‌عنوان گزینه‌های مناسب برای صادرات و واردات برق از سوی سیاست‌گذاران و صاحبان کسب‌ و کار صنعت برق معرفی می‌شوند.
خلاصه سناریوهای طراحی شده تا افق ۲۰۲۵ حاکی است مجموع بازار بالقوه صادرات برق در سه کشور «عراق»، «افغانستان» و «پاکستان» به رقم تقریبی ۴هزار و ۵۰۰مگاوات خواهد رسید. اما به گواه کارشناسان صنعت برق به‌دست آوردن سهم مناسب از این بازار بالقوه نیازمند برنامه‌ریزی درست و تحقق پیش‌شرط‌های مورد نیاز است.


بازار