به گزارش نما، ویژه برنامه انتخاباتی شبکه پنج سیما، شب گذشته با حضور محمدرضا باهنر نماینده ادوار مجلس، غلامعلی رجایی مشاور پیشین آیت الله هاشمی رفسنجانی و عباس سلیمی نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران به بررسی فضای سیاسی و اجتماعی پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران اسلامی پرداخت.
در این برنامه که اجرای آن بر عهده حمیدرضا آصفی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه است، درباره خدمات غیر قابل انکار آیت الله هاشمی رفسنجانی در عرصه سازندگی، چگونگی برگزاری انتخابات دوره پنجم و اقدام‌ها و ویژگی‌های مدیریتی آیت الله هاشمی مباحثی مطرح شد.
۵ نفری که از سوی امام (ره) مأمور به نوشتن سیاست‌های بازسازی اقتصادی شدند
باهنر، با مروری بر شرایط حاکم بر پنجمین دولت جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: زمانی که هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس بود، روحیه خاص اجرایی داشت و زمان جنگ، پناه بسیاری از وزرای کابینه دولت و در عمل اداره کننده مملکت بود و هیئت‌های خارجی نیز به سراغ وی می‌رفتند. وی بعد از عزل بنی صدر به عنوان قائم مقامی امام خمینی (ره) معرفی شد و برای این مسئولیت پخته شده بود.
دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین اظهار داشت: مسئله چپ آن زمان خیلی ایدئولوژیک نبود؛ در واقع هاشمی رفسنجانی در مقابل بسیاری از مسیرهای چپ روانه دولت قبلی محکم می‌ایستاد. زمانی که حضرت امام خمینی (ره) چند نفر را مأمور کردند که سیاست‌های بازسازی اقتصادی بعد از جنگ را بنویسند، حضرت آقا رئیس جمهور بودند، آیت الله هاشمی رفسنجانی، مهندس موسوی، موسوی اردبیلی و مرحوم سید احمد آن زمان حضور داشتند و این پنج نفر بلافاصله بعد از پذیرش قطعنامه، سیاست‌های بازسازی اقتصادی را نوشتند.
وی گفت: شعار اطاعت از رهبری و حمایت از هاشمی، شعار جامعه روحانیت مجلس در آن زمان بود که هاشمی رفسنجانی اصولاً در مسائل اقتصادی و تقسیم جناحی چنین رویکردی را دنبال می‌کرد و مجمع روحانیون نیز شعار دیگری داشت.
مخالفت مجلس وقت با طرح تعدیل اقتصادی هاشمی
نماینده هفت دوره مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه هاشمی رفسنجانی خودش را فراجناحی می‌دانست، افزود: هاشمی رفسنجانی مسئله تعدیل اقتصادی را جلو می‌برد؛ سال ۷۴ به تورم ۴۹.۵ درصدی رسیدیم و دولت وی در این راستا رکورد زد؛ ما در مجلس جلوی تعدیل را گرفتیم که آقای هاشمی ناراحت شد و در خطبه‌ها گلایه کرد. عده‌ای معتقد بودند که شاید یکی دو دهک زیر چرخ‌های اقتصادی له شوند که جلوی آن ایستادیم. هاشمی رفسنجانی با اقتصاد صد در صد دولتی اصلاً مچ نبود، جاهای زیادی می‌خواست براند و برود.
وی بیان داشت: در زمانی که مقام معظم رهبری رئیس جمهور و رهبر بودند، یک مرحله نماز عید فطر را اقامه کردند و فرمودند رئیس جمهور آینده مشخص است و من به شما بگویم "وَلَلْآخِرَةُ خَیرٌ لَک مِنَ الْأُولَی"؛ هاشمی رفسنجانی هم محبوب است و هم کاربلد؛ اینگونه از وی تعریف کرد؛ انتخابات انجام شد و ایشان بالاترین رأی را آورد.
هم اشتباه‌های استراتژیک داشت، هم کارهای بسیار زیادی انجام داد
باهنر با بیان این که قطعنامه که پذیرفته شد، شورای امنیت حدود هزار میلیارد دلار خسارات وارده به ایران را در زمان هشت سال دفاع مقدس برآورد کرد، اذعان کرد: نسل امروز و دیروز بداند جنگ که تمام شد و قطعنامه را پذیرفتیم، چند استان ما به واسطه موشک و بمباران شخم زده شده بود.
نماینده پیشین مردم کرمان مجلس افزود: در دوران سازندگی با درآمد نفتی که آن زمان که در سال به ۶ میلیارد دلار می‌رسید، اسکله‌ها و پالایشگاه‌ها و مناطق جنگی پنج استان بازسازی شد. از سویی عقب ماندگی‌های دوران طاغوت هم زیاد بود. آن زمان پس از هشت سال توانستیم خرابی‌های زمان جنگ، کشتی‌ها و بنادر و ... را احیا کنیم. هاشمی رفسنجانی یکسری اشتباه‌های استراتژیک و جای نقد داشت، اما طی دوران سازندگی در کشور کارهای بسیار زیادی انجام شد.
باهنر با اشاره به انتخابات پیش رو نیز گفت: چند دوره است که رسانه ملی در برخوردبا افکار و تعاملات کارهای خوبی انجام می‌دهد که باعث تهییج افکار عمومی می‌شود، به گونه‌ای که می‌توان گفت قریب به ۹۰ درصد شهروندان ایرانی مناظره‌های روزهای آخر را تماشا و تحلیل می‌کنند؛ اما دست اندرکاران آن فکری کنند تا برنامه‌ها، محل برخورد تفکرها و تجربیات باشد؛ کاندیداها هم برنامه‌هایی ارائه کنند که قابل اجراست، نه این که دوباره با یکسری شعار و وعده همراه باشد، اینجا محل مناقصه و مزائده نیست.
وی گفت: این دوره رئیس جمهوری می‌خواهیم که کارآمد باشد، حکمرانی خوب و مطلوب و عقلایی را بداند، نه کسی که بگوید پول می‌دهد و ... در مناظره انتخابات گاهی به اندازه‌ای هیجان را بالا می‌بریم که فکر می‌کنیم، به صورت جدی دعوای کفر و ایمان است.
دوره پنجم انتخابات ریاست جمهوری؛ آغاز چالش سیاسی
عباس سلیمی نمین، مهمان دیگر برنامه مجری، دوره پنجم را آغاز چالش سیاسی در عرصه انتخابات ریاست جمهوری دانست و گفت: هاشمی رفسنجانی از پایگاه جریانات چپ وارد مسند ریاست جمهوری شد و هم در موضوع اقتصادی و هم حوزه سیاسی بیشتر گرایش به چپ داشت، هاشمی به گونه‌ای موضع گیری می‌کرد که مشخص بود به انحصارات دولتی اعتقاد داشت.
وی افزود: به دلیل سخت گیری دولت میرحسین موسوی در ارتباط با مشارکت مردم در امور اقتصاد و نگاه دولتی شدیدی که آن زمان حاکم بود، اختلافاتی در دوران ریاست جمهوری آیت الله خامنه‌ای ایجاد و وضعیت به گونه‌ای شد که به بن بست رسیدیم.
مدیر مطالعات و تدوین تاریخ ایران افزود: مواضع اقتصادی هاشمی رفسنجانی که در نماز جمعه هم اتخاذ می‌کرد، در حمایت تمام قد از دولت بود که نشان می‌دهد وی طرفدار اقتصاد دولتی است. البته بعضی از نیروهای راست سنتی هم مثل موتلفه و ... هم احساس می‌کردند، هاشمی رفسنجانی همزمان پشتیبان آن‌ها هم است.
سلیمی با بیان اینکه دولت هاشمی آغاز چالش‌ها حول جایگاه ریاست جمهوری بود، اظهار داشت: قبل از آن به دلیل جنگ و نوپا بودن نظام سیاسی، نه تنها چالشی را در حد رهبری نداشتیم، بلکه چنین موضوعی را در حد ریاست جمهوری هم بر نمی‌تابیدیم و معتقد بودیم که دومین جایگاه رفیع سیاسی نباید محل چالش‌ها شود. هماهنگی بین قوا و نظارت بر حسن اجرای قانون، (بعد از تغییر قانون اساسی به رهبری منتقل شد). مقام عالی امور اجرایی و تأیید صلاحیت وزار و معرفی به مجلس (نظارت عالیه بر قوه مجریه) از وظایف مهم رئیس جمهور بود.
دولت هاشمی؛ محل چالش جریانهای سیاسی
وی با تاکید بر اینکه در هر سه قوه قضاییه، مجریه و مقننه گرایش چپ‌ها حاکم بود، بیان کرد: هاشمی رفسنجانی به عنوان نماینده جریان چپ وارد مجلس شد، اما بلافاصله چالش‌های جدی در مجلس و دولت ایجاد می‌شود؛ و وقتی به ریاست جمهوری می‌رسد، تغییر اساسی در وی شکل گرفت. فردی که تلاش داشت در رأس جریانهای سیاسی قرار بگیرد که در دست چپ بود.
وی اضافه کرد: یکسری از گروه‌های چپ که در دوران ریاست مجلس وی چپ گرای افراطی بودند و در دولت هاشمی رفسنجانی گرایش راست افراطی پیدا کردند، آن‌ها تغییر جهت دادند که اگر آن را نبینیم نمی‌توانیم تجزیه و تحلیل کنیم که هاشمی رفسنجانی در اولین دولتش محل چالش سیاسی جریانهای مختلف شد.
جوانان بدانند خطری جمهوریت و اسلامیت نظام را تهدید نمی‌کند
مدیر مطالعات و تدوین تاریخ ایران افزود: از زمانی که در عرصه امور اجرایی وارد چالش‌ها شدیم، نقش ولایت به گونه‌ای بوده که در واقع هم اسلامیت و هم جمهوریت را کنترل می‌کرد، یعنی کسانی تلاش می‌کردند، وقتی کسی در سکانداری ریاست جمهوری قرار می‌گرفت و سلیقه‌اش مغایر بود، او را پایین بکشند که رهبری محکم در برابرشان می‌ایستاد.
به گفته وی، در عرصه اسلامیت هم که جریانهای سیاسی، قدرت جدی پیدا کرده و تصور کردند می‌توانند اسلامیت را کنار بگذارد، رهبر انقلاب جلویشان را گرفت. می‌طلبد که رسانه ملی این را به لحاظ تاریخی باز کند که حتی با وجود اینکه رابطه هاشمی رفسنجانی با رهبری نزدیک بود، هیچ کدام از این ملاحظات دوستی و سابقه آن، مانع نشد که ایشان آقای هاشمی را در بعضی جاها کنترل نکنند. از دوره آقای هاشمی می‌توانیم یک بررسی تاریخی داشته باشیم تا جوانها بدانند ما جایگاهی داریم که از مدعی‌ترین افرادی که خود را مدافع جمهوریت می‌دانند، از جمهوریت با قوت دفاع خواهد کرد.
اقتصاد باز؛ رویکرد هاشمی رفسنجانی در زمان ریاست جمهوری
غلامعلی رجایی نیز در ادامه اظهار کرد: هاشمی رفسنجانی آدم بعد از امام (ره) بود. مقام معظم رهبری هم می‌فرمایند که موقعیتی را که وی داشت، کمتر کسی برخوردار بود. به عنوان مثال به من گفته بود که در قضیه ریاست جمهوری آیت الله خامنه‌ای، امام (ره) زیربار نمی‌رفتند که رئیس جمهور روحانی باشد؛ به آقا اصرار و به سختی ایشان را متقاعد کردیم. در تغییر نظر امام خمینی (ره) چنین ورودها و شأن اجرایی داشت.
وی افزود: اگر به سال ۶۸ نگاهی بیندازیم، امام (ره) را از دست دادیم و یک کابوس بود، به لطف خدا و درایت خبرگان و با کارگردانی ممتاز کسانی مثل هاشمی رفسنجانی کمتر از ۴۸ ساعت آیت الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب معرفی شدند.
به گفته رجایی، سال ۶۸ جنگ تمام شده، خرابی‌های آن مانده و خزانه هم خالی است؛ رئیس جمهور می‌گوید پول نداریم و پول خارج است. رابطه‌مان با خارج خوب نیست؛ پیشنهاد و فرض چهارم این است که با خارج رابطه‌مان را خوب کنیم. این اقدام انجام و باعث شد که سرمایه بیرون را بیاورند و به موضوع سازندگی برسند، موضوعی که مورد تأیید رهبری هم قرار گرفت و بعد سمت پالایشگاه‌ها و بنادر رفتند، رویکرد وی در ریاست جمهوری اقتصاد باز بود.
به گفته مشاور سابق آیت الله هاشمی رفسنجانی، موضوع کوپن در دوران آیت الله هاشمی مطرح می‌شود؛ وی افزود: در دوره هاشمی که جنگ به پایان می‌رسد، این ریل باید تبدیل به سیاست باز شود که مخالفانی هم دارد، بنابراین بحث سیاست تعدیل اقتصادی مطرح می‌شود که تکانه‌ها و لغزش خاص خود را دارد. سدسازی‌هایی که هاشمی رفسنجانی انجام داده، آمار آن جمع آوری و تبدیل به یک کتاب شده است و همه می‌دانند که سد کرخه در سیل دو سال قبل خوزستان و در بحث انرژی و برق چه نقشی داشت.
آزادی ۴۰ هزار آزاده با تأیید رهبری و مدیریت هاشمی رفسنجانی
وی گفت: یکی از اتفاق‌های دوره پنجم ورود موفق آزادگان است؛ در پی نامه ششم هاشمی رفسنجانی به صدام، آزادگان نکته‌ای نقل می‌کنند که پشت سیم خاردار نشسته بودند و موضوعی از بلندگو پخش شد، نامه صدام بود با این تعبیر که به هاشمی می‌گوید هر چه شما خواستید شد.
رجایی اضافه کرد: ۴۰ هزار آزاده سال دوم ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی با مدیریت دولت وی و تأیید رهبری آزاد شدند. این یکی از بحث‌هایی است که می‌تواند به آن تکیه کرد که از لحاظ فرهنگی چه فضای بازی را برای مردم ایجاد شد. رابطه ایران با عراق به سمت رابطه‌ای بر اساس مذاکره پیش رفت، آن هم بعد از هشت سال جنگ.
وی با اشاره به انتخابات پیش رو با انتقاد به فرصت کم معرفی و ارائه برنامه‌های کاندیداهای ریاست جمهوری اظهار داشت: باید وقت برنامه‌های معرفی کاندیداها افزایش یابد؛ چراکه نامزدها نمی‌توانند در این فرصت کم به استان‌ها بروند و در این مدت در جمعشان حضور یابند تا آن‌ها را بشناسند. از سوی دیگر آوردگاه ما دوربین تلویزیون است. متاسفانه برخی در برنامه‌ها به دنبال حال گیری هستند که این باعث تصور سوء می‌شود.
گفتی است، ویژه برنامه انتخاباتی "مجری" در سیزده قسمت روزهای یکشنبه و سه شنبه هر هفته از ساعت ۲۱: ۲۰ از شبکه پنج سیما پخش می‌شود و روز بعد ساعت ۱۰ بازپخش خواهد شد. نکته جالب توجه درباره این برنامه انتخاب حمید رضا آصفی سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه و سفیر سابق ایران در امارات متحده عربی، آلمان و فرانسه به عنوان میزبان برنامه است که موجب شده تا سبک و سیاق این برنامه انتخاباتی متفاوت شود.
چالش جریانهای سیاسی چگونه در دولت هاشمی پدیدار شد؟
مهمان برنامه مجری دوره پنجم را آغاز چالش سیاسی در عرصه انتخابات ریاست جمهوری دانست و گفت: هاشمی رفسنجانی هم در موضوع اقتصادی و هم در حوزه سیاسی بیشتر گرایش به چپ را داشته است.
۱۴۰۰/۳/۱۱
