مذاكره ایران با طالبان به معنای پذیرش این گروه نیست

محمد قادری تحلیل‌گر مسائل منطقه‌ در خصوص مسائل اخیر افغانستان گفت: حوادث افغانستان مجموعه‌ای از تحولات است که نیازمند تحلیل پیچیده و چندوجهی است. طرف‌های درگیری در افغانستان خود را در به دست‌گیری قدرت در افغانستان محق می‌دانند، طرف‌های خارجی نیز در پی این هستند که از این آب گل‌آلود ماهی برای خود صید کنند و نسبت به تجزیه افغانستان اقدام کنند.

وی علت رفتار کنونی طالبان را مذاکرات صلح افغانستان در دو سال گذشته با ایالات‌متحده دانست و افزود: در این مذاکرات دولت مستقر تا مقطعی این مذاکرات را همراهی کرد ولی بعدها به دلیل نبود فضای مناسب با ادامه مذاکرات مخالفت کرد اما این مذاکرات در دوحه قطر ادامه یافت.

قادری تصریح کرد: بحث سیاسی طالبان به رهبری ملا آخوند برادر در این مذاکرات به یک سلسله از توافقات اولیه ختم شد اما این توافقات اولیه قطعی نشد به‌ویژه که دولت افغانستان حساسیت ویژه نشان داد. مهم‌ترین توافقی که صورت گرفت و دولت با آن مخالفت کرد پیرامون تشکیل امارت اسلامی بود.

این کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه امارت اسلامی به معنای نفی دولت و قانون اساسی فعلی افغانستان و تشکیل حاکمیت جدید توسط طالبان است، تأکید کرد: با وجود قول آمریکا در خصوص عدم پذیرش این مسئله اما این بند در توافق با طالبان در دوحه قطر گنجانده شد.

قادری خاطرنشان کرد: یکی از بندهای دیگر توافق، خروج گام‌به‌گام آمریکا از افغانستان بود که در دوره بایدن آنچه مدنظر طالبان بود اتفاق نیفتاد و آنچه در رسانه‌های غربی نسبت به خروج نیروهای آمریکا و ناتو از خاک افغانستان مدعی می‌شوند تعداد و کمیت نیروهای پیاده‌نظام خارجی کم می‌شود اما این به معنای خروج کامل آن‌ها از افغانستان نیست چراکه آن‌ها نیروهای کیفی و کارکشته‌ای را وارد این کشور می‌کنند.

این فعال رسانه‌ای در خصوص خروج نیروهای آمریکا از افغانستان اذعان داشت: ناتو و آمریکا از سال 2001 با ادعای مبارزه با مواد مخدر و تروریسم اقدام به اشغال افغانستان کردند در حال حاضر بعد از 20 سال هیچ اتفاقی در خصوص مواد مخدر و مقابله با تروریسم اتفاق نیفتاده است و خانواده‌ها و مردم در ناامنی مطلق سپری می‌کنند؛ بنابراین شرایط به‌گونه‌ای است که آمریکا نمی‌تواند بدون پاسخگویی در محضر افکار عمومی از این کشور خارج شود.

قادری ادامه داد: دولت اشرف غنی در افغانستان توان کنترل جغرافیای افغانستان را به لحاظ امنیتی، اقتصادی و سیاسی ندارد و طالبان مدعی است که بیش از 80 درصد از خاک این کشور را اشغال کرده و خود را اولی به حاکمیت می‌داند. از یک‌سو نگاه کشورهای همسایه به دلیل سابقه سیاه و تروریستی حتی باوجود پوست‌اندازی و تغییر نگرش این گروه در برخی از حوزه‌ها، مثبت نیست.

وی تصریح کرد: در ملاقات‌هایی که طرف‌های طالبان با ایران داشتند این نکته تأکید شد که جمهوری اسلامی ایران حاضر به پذیرش دولتی نیست که با ضرب اسلحه و خشونت بر سرکار بیاید؛ بنابراین این تصور که برخی مدعی هستند که مذاکره با طالبان از سوی ایران به معنی پذیرش این گروه است صحت ندارد.

این کارشناس مسائل منطقه گفت: طالبان در حال کنترل خاک افغانستان است و دولت توان مقابله با آن‌ها را ندارد و مذاکره ایران با آن‌ها بیشتر از باب کنترل آن‌هاست نه پذیرششان، برای جمهوری اسلامی ایران حاکمیت و قانون اساسی افغانستان در اولویت قرار دارد.

وی بابیان اینکه شرایط و تحولات در افغانستان نیازمند رفتار هوشمندانه ایران است، تأکید کرد: حفظ منافع مردم، عدم مأمن شدن افغانستان برای تروریست‌ها و اولویت حفظ امنیت و جان شیعیان این کشور باید در مقابل نوع بازی غربی‌ها و حتی همسایگان دیگر این کشور موردتوجه قرار گیرد.

این فعال رسانه‌ای در پاسخ به سؤالی مبنی امکان احیای داعش در افغانستان به‌واسطه بستر ایجادشده فعلی گفت: آمریکا از پس شکست‌های متعدد در منطقه غرب آسیا، به دنبال هلیبورن نیروهای باقی‌مانده داعش به افغانستان است تا آن‌ها را بازیابی و در فرصت مناسب استفاده کنند؛ اما الزاماً رویکرد و اعتقادات طالبان با داعش یکی نیست و حتی درگیری‌هایی بین آن‌ها وجود دارد.

قادری در پایان گفت: طالبان در ولایت‌های پشتون‌نشین پشتوانه اجتماعی دارد اما داعش این‌گونه نیست، طبیعتاً اگر فضا به سمت بی‌دولتی در یک بازه زمانی در افغانستان پیش برود بهترین فرصت برای گروه‌هایی مانند داعش است که با هدایت ایالات‌متحده و سرویس‌های غربی تحرکاتی انجام دهند.