به گزارش نما، آنچه از کلیات آمارهای مالیاتستانی در ایران بر میآید، حجم عمده بار درآمد مالیاتی دولت بر دوش آنهایی است که یا در بخش مولد اقتصاد فعالیت میکنند یا حقوقبگیر دولت و بخش خصوصیاند. در این میان، آنچه فراموش میشود، مالیاتی است که معاملهگران بازارهای غیرمولد، مشاغل آزاد و مشاغل پولساز بدهند؛ همانهایی که بدون هیچ دغدغهای ثروتهای کلانی اندوخته و از پرداخت مالیات آن فراریاند.
۲ سال گذشت پزشکان کارتخوان نصب نکردند
دوشنبه چهارم شهریور سال ۱۳۹۸ مدیرکل تنظیم مقررات و نظارت بر برونسپاری سازمان مالیاتی از پزشکانی که تاکنون اقدام به ثبت کارتخوان نکردهاند، خواست تا ۱۵ شهریور اقدام کنند. علی رستمپور در گفتوگویی که با بخش خبری رسانه ملی داشت، با بیان اینکه الزام ثبت کارتخوان از ۲۲ مرداد به ۱۵ شهریور ۹۸ تغییر کرده است، گفت: «بنا به درخواست سازمان نظامپزشکی استفاده از کارتخوان متصل به سازمان امور مالیاتی در مطب پزشکان، به نیمهشهریور موکول شد و از ابتدای مهر ۹۸ اعمال و محاسبه میشود.»
حالا حدود ۲۷ ماه از ضربالاجل سازمان امور مالیاتی میگذرد اما بررسیهای میدانی خبرنگار «فرهیختگان» نشان میدهد پزشکان زیادی در بخش خصوصی و مطبها این قانون را دور زده و با عدمارائه دستگاه کارتخوان، از مراجعان درخواست میکنند مبلغ ویزیت و سایر خدمات را بهصورت کارت به کارت یا پول نقدی پرداخت کرده یا با اپلیکیشنهای موبایلی پرداخت کنند.
۶۵درصد مشاغل پولساز مالیات نمیدهند
بررسیهای دیوان محاسبات از تفریغ بند (ز) قانون بودجه سال ۱۳۹۹ نشان میدهد تا پایان سال ۱۳۹۹ از کل ۱۵۵هزار و ۵۷۲ مشمول در رشتههای پزشکی، دندانپزشکی، دامپزشکی، وکلا و مشاوران خانواره شاغل در بخش خصوصی تنها ۵۴ هزار و ۴۹۰ نفر در سامانه امور مالیاتی ثبتنام کرده و کد رهگیری دریافت کرده و ۱۰۱ هزار و ۸۲ نفر حتی به سامانه هم مراجعه نکردهاند.
دیوان محاسبات در گزارش تفریغ بودجه متذکر شده ثبتنام در سامانه به معنی پرداخت مالیات نیست و چهبسا کسانی هم در این صنفها باشند که کد رهگیری دریافت کرده اما بنا به دلایلی از پرداخت مالیات فراری هستند. بهعبارتی براساس گزارش دیوان محاسبات، ۶۵ درصد شاغلان مشاغل پولساز از دادن مالیات فراری هستند.
فرار مالیاتی در برخی استانها ۸۰ درصد است
طبق گزارش دیوان محاسبات، از ۱۰۱هزار و ۸۲ نفری که در سامانه مالیاتی ثبتنام نکردهاند، ۲۴ هزار و ۲۴۷ نفر آن در تهران هستند که براساس گزارشهای مختلف، جزء پولسازترینها در کشور بودهاند. فارس با ۷۵۶۰ نفر و اصفهان با ۶۱۷۸ نفر در رتبههای دوم و سوم قرار دارند.
اما بهلحاظ سهم و درصد نیز، طبق گزارش دیوان محاسبات، از مشمولان مشاغل جامعه پزشکی، وکلا و مشاوران خانواده فعال در بخش خصوصی، تا پایان سال ۱۳۹۹ گرچه بهطور میانگین در کل کشور ۶۵ درصد این مشمولان در سامانه امور مالیاتی ثبتنام نکردهاند، اما بالاترین فرارمالیاتی مربوط به استان سمنان با ۸۰ درصد بوده است. پس از این استان؛ شاغلان سه صنف مذکور در استان کهگیلویه و بویراحمد با ۸۷.۷ درصد و ایلام با ۷۶.۸ درصد در رتبه دوم و سوم فرار مالیاتی قرار دارند. فرار مالیاتی در تهران با ۶۷.۲ درصد گرچه کمتر از استانهای مذکور قرار دارد اما از میانگین ۶۵ درصد کشوری بالاتر است.
۳۹ هزار پزشک، فراری از پرداخت مالیات
براساس آماری که دیوان محاسبات به نقل از سازمان امور مالیاتی کشور ذکر کرده، تا پایان سال ۱۳۹۹ از ۸۵ هزار و ۷۱۱ پزشک، پیراپزشک، داروساز و دامپزشک شاغل در بخش خصوصی ۴۶ هزار و ۵۰۵ نفر در سامانه امور مالیاتی ثبتنام کرده و بیش از ۳۹ هزار نفر از آنان ثبتنام نکردهاند.
در این گزارش آمار تفکیکی صرف درمورد جامعه پزشکی آمده و از جزئیات فرار مالیاتی وکلای دادگستری، مشاوران حقوقی و مشاوران خانواده که براساس بند (ز) تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۹۹ مکلف به استفاده از سامانه پایانههای مالیاتی شدهاند، حرفی به میان نیامده و دیوان محاسبات متذکر شده دلیل این موضوع، نبود اطلاعات از عملکرد مالیاتی این صنفها بوده است.
حقوقبگیران امسال ۲۳ هزار میلیارد تومان مالیات دادهاند
برای درک اهمیت فرار مالیاتی جامعه پزشکی، وکلا و مشاوران خانواده فعال در بخش خصوصی و مطبهای شخصی همین قدر کافی است بدانیم طبق آخرین آمارهای ارائهشده ازسوی سازمان امور مالیاتی کشور در ۸ماهه نخست سالجاری ایرانیها (بدون درنظر گرفتن مالیات گمرکی) ۱۹۲ هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان مالیات دادهاند. براساس این گزارش، از این مقدار، نزدیک به ۷۵ هزار میلیارد تومان یا معادل ۳۹ درصد مربوط به مالیات کالا و خدمات است، نزدیک به ۷۰ هزار میلیارد تومان آن که معادل ۳۶.۲ درصد از کل درآمدهای مالیاتی کشور است مربوط به مالیات اشخاص حقوقی یا همان شرکتها است. ۲۰.۳ درصد از کل درآمد مالیاتی کشور که معادل رقمی برابر با ۳۹ هزار میلیارد تومان بوده، مربوط به مالیات بر درآمدهاست. این پایه از درآمدهای مالیاتی دولت شامل حقوق کارکنان بخش عمومی، حقوق کارکنان بخش خصوصی، مشاغل، مستغلات و متفرقه درآمد است.
طبق اطلاعات گزارش سازمان امور مالیاتی، در ۸ ماهه نخست امسال مجموع مالیات پرداختی کارکنان دولت و کارکنان بخش خصوصی حقوقبگیر طی این مدت ۲۳ هزار و ۲۴۳ میلیارد تومان بوده که معادل ۱۲.۱ درصد از کل درآمد مالیاتی دولت و همچنین بیش از ۲.۶ برابر مالیات بر ثروت سفتهبازان، معاملهگران ارز، طلا، سهام، خودرو و دیگر دلالان است. بر این اساس، کمترین مقدار درآمد مالیاتی دولت نیز مربوط به پایه مالیاتی، مالیات بر ثروت بوده است که رقم آن کمتر از ۸/۸ هزار میلیارد تومان و معادل ۴.۶ درصد کل درآمد مالیاتی کشور است.
منبع: روزنامه فرهیختگان