به گزارش نما به نقل از شفقنا ؛ حجت‌الاسلام والمسلمين سيدمحمود دعايي مدير مسئول روزنامه اطلاعات، قديمي‌ترين روزنامه ايران با 85 سال قدمت، متفاوت با بسیاری از مدیران هم طراز، مسئول دفتر ندارد، تماس‌هاي تلفني را به طور مستقيم پاسخ مي‌دهد و خود نيز از ميهمانان پذيرايي مي‌كند و صميمانه‌تر از آن چه در ذهن مي‌آيد، در دفتري ساده كه به روي همگان باز است، با مراجعان به گفت‌وگو مي‌نشيند.
وارونه جلوه دادن تفكر و انديشه شيعه از سوی برخی محافل غرب
سيدمحمود دعايي، مدير مسئول روزنامه اطلاعات كه از دوران امام خميني(ره) تاكنون نماينده ولي فقيه در روزنامه اطلاعات بوده، يكي از ميانه‌روترين اصحاب رسانه در ايران شناخته ميشود و تجربيات ارزشمندي در ترسيم راهبردهاي رسانه‌اي دارد. او درباره وضعيت رسانه‌هاي شيعه در جغرافياي رسانه‌هاي ديني و ميزان موفقيت تبليغات شيعي به خبرنگار شفقنا مي‌گويد: بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، حساسيت وسيعي عليه تشيع در جهان غرب و عمدتاً از سوي جرياني كه از پيروزي انقلاب اسلامي صدمه ديده بود، ايجاد شد؛ از اين رو كه به ماهيت اين پندار و تفكر دست پيدا كنند و بفهمند كه چگونه به چنين نتيجه‌اي رسيده است. در اين زمينه حتي در اسرائيل و آمريكا و در دانشگاه‌هاي معتبر، كرسي‌هايي براي تحقيق و پژوهش در مورد تشيع تأسيس شد. يادم هست كه حتي امام (ره) به كارتل يا ريگان به طعنه گفته بودند بدين شكل كه «فلاني هم دارد اسلام‌شناس ميشود، منتظريم تا ببينيم كي بر عُروه حاشيه خواهند زد!».
غرب در كنار اين كارها، براي كشف نقاط ضعف و آسيب‌پذير تلاش مي‌كرد جرياني را ايجاد كند كه بتواند خوبي‌ها و تأثيرات مثبت را خنثي كند.
او مي‌افزايد: يكي از پديده‌هايي كه به شدت بر روي آن تبليغ كردند، برعكس جلوه دادن تفكر و انديشه شيعه بود. ما هرچه بر رأفت، محبت، صميميت، گذشت و تكيه روي مباني عقلي، فلسفي و جهان‌پسند كه مي‌توانست كشش‌هاي بسياري را در بين جوامع داشته باشد، تأكيد مي‌كرديم، مخالفان و آسيب‌ديدگان از انقلاب اسلامي ايران، بر عكسِ اين‌ها و خلاف اين مباني را تبليغ مي‌كردند.
برخی مدافعان خوب تفکر شیعی را حذف کردیم
مدير مسئول روزنامه اطلاعات در پاسخ به پرسشي راجع به خلأهاي موجود در حوزة «ترويج تشيع»، عدم استفاده از مدافعان توانمند و صاحبنظر و متخصص در حوزه تشيع را كه به دلايل سياسي حذف شده‌اند، مهم‌ترين خلأ عنوان كرده و با اشاره به برخي از اين متخصصان شيعي مي‌گويد: معتقدم ما برخي از مدافعان خوب تفكّر شيعي را كه از حيث تئوريك واقعاً نيرومند و زمان‌شناس بودند به دلايل سياسي حذف كرديم و اجازه نداديم كه از وجود آنها براي تبيين مباني اسلامي استفاده شود. به عنوان نمونه و از باب مثال اشاره مي‌كنم كه دكتر حسين نصر يك صاحبنظر هوشمند، آگاه و معتقدي است كه در حوزة دفاع از مباني اسلام و تشيع، موقعيت خيلي برجسته و بالايي در جهان دارد، اما ما او را به هر دليل از مركز توجهات خود حذف كرديم. آقاي نصر يكي از شخصيت‌هايي بود كه بعد از پيروزي انقلاب اسلامي‌مان استاد مطهري اصرار داشتند كه از وجود ايشان در مجامع علمي استفاده شود، اما رئيس وقت دانشگاه به شدت مخالفت كرد و دست به حذف ايشان زد. شرايطي هم پيش آمد كه ايشان نتوانست در ايران بماند. البته آن شرايط هم طبيعي بود. چون رژيم گذشته، ايشان را به عنوان مشاور عالي تشكيلات خود انتخاب كرده بود و آن بزرگوار هم به دليل اينكه چنين تصور مي‌كرد و چنين باور داشت كه شايد از طريق نزديكي و حضور در برخي موقعيت‌ها بتواند افكار و انديشه‌هايش را در خدمت تمدن و علم و معارف گستردة اسلام و ايران و ميراث كهن اين سرزمين و اين ملّت قرار دهد، آن مسئوليت را پذيرفته بود. استاد مطهري هم به اين ايده اشاره كرده بودند كه ايشان براي اينكه منشأ تأثيرگذاري باشد، بنا بوده در آن مجامع حضور پيدا كند.
او ادامه مي‌دهد: آقاي نصر در موقعيت‌هاي ويژه، از جهان اسلام و تشيع دفاع كرد. يادم هست كه بعد از صدور فتواي امام خميني(ره) عليه سلمان رشدي، حركت وسيعي در جهان غرب عليه اين فتوا به عنوان يك حركت خشن و غيرمنطقي آغاز شد. شبكه‌هاي مختلف تلويزيوني، برنامه‌هاي گستردة تبليغاتي ساخته بودند و براي اينكه در سطح جهان و به شكل خيلي رسمي و تأثيرگذار عليه اين فتوا حركتي انجام شود از شخصيت‌هاي مختلف و مؤثر با تبليغات زياد دعوت شده بود تا نظرشان را در مورد فتواي صادره بيان كنند. يكي از اين شبكه‌هاي پرمخاطب نيز از آقاي نصر دعوت كرده و از قبل هم تبليغات بسيار كرده بود. دكتر سيدحسين نصر، فيلسوف و اسلام‌شناس برجسته قرار بود در مورد اين فتوا اظهار نظر كنند. باور هم نداشتند كه آقاي نصر بتواند متفاوت از آن چه خود آنها فكر مي‌كنند، صحبت كند. دكتر نصر در اين قبيل برنامه‌هاي پرمخاطب تلويزيوني و رسانه‌اي، با بيان علمي، زيبا، منطقي و تأثيرگذار و به زباني كه افراد منصف و اهل استدلال بتوانند موضوع را درك و هضم كنند، از فتوا دفاع كرد و توطئه را از بين برد. به هرحال آنها فكر مي‌كردند كه چون دكتر نصر با جمهوري اسلامي مشكل دارد و اموالش مصادره شده و از اين نظام آسيب ديده، نظري مخالف با نظر امام(ره) ارائه مي‌دهد، اما او برعكس كاملاً هم دفاع كرد. البته من فقط از باب نمونه و مثال عرض كردم. مي‌توانيد با پژوهشي علمي و منصفانه، نظاير و امثال را جستجو كنيد. نمونة ديگرش البته در سطح ديگري، همان خانم دانش‌پژوه و محقّقي است كه كتاب «محمد(ص)» در اروپا را با مراجعه به منابع و متون اسلامي تدوين و به زبان انگليسي در اروپا منتشر كرد و خوشبختانه در ايران هم اين كتاب ترجمه شد و انتشار يافت.
مديرمسئول روزنامه اطلاعات در مثالي ديگر مي‌گويد: بعد از ماجراي 11 سپتامبر كه تبليغات خيلي وسيعي عليه جهان اسلام شده بود، باز هم آقاي دكتر نصر، كتابي را درباره مباني فكري اسلام و در جهت دفاع از اسلام و بيان ماهيت علمي و معرفتي آن چه متفاوت است با آن چه در عمل اتفاق افتاده بود، منتشر كرد كه خيلي بجا و مناسب بود. به هرحال در جهان اسلام، امثال چنين شخصيت‌هاي تأثيرگذاري را مي‌توان سراغ گرفت كه در مجامع علمي، آكادميك و پيشرفته جهاني حضور دارند و بايد از دانش آنها بهره برد. معمولاً در مناسبت‌هاي جهاني كه از شخصيت‌هاي بلندپاية اديان دعوت مي‌كنند، از آقاي نصر نيز دعوت ميشود. آنگاه ايشان در كشور ما و در مهد تشيع غريب است. اين قبيل تندروي‌ها و سخت‌گيري‌هاي ما جفاست.
او مي‌افزايد: ما، در روزنامه اطلاعات، به دليل شناختي كه خودم داشتم و احساس مسئوليتي كه مي‌كردم، نگذاشتم به امثال ايشان جفا و بي‌حرمتي شود. سعي كردم نظريات ديني ايشان و نظاير را منعكس كنم، اما متأسفانه برخي از بخش‌هاي ديگر در كشور به ايشان جفا كرده‌اند. البته من اطلاعات خيلي خوبي دارم و مي‌دانم كه از نظر مقامات عالی هم نسبت به ايشان توجه و التفاتاتي بوده است و برخي از نگراني‌هايي كه دكتر نصر داشته برطرف شده است، اما هنوز كانون‌هايي هستند كه نسبت به ايشان بي‌مهري مي‌كنند.
دعايي در ادامه، آقاي هاشمي رفسنجاني را به عنوان فرد ديگري كه عملكردش مي‌تواند در حوزه تشيع مثبت و تأثيرگذار باشد، معرفي مي‌كند و مي‌گويد: آقاي رفسنجاني يك نمونه از انديشمندان دلسوز تشيع است و تمام هستي‌اش را براي انقلاب و در خدمت انديشه و معارف و تمدن اسلامي قرار داده است. هيچ‌كس از بُعد فكري و آرماني نسبت به ايشان نمي‌تواند حرفي داشته باشد. چرا كه ايشان معتقد، پايبند و روشن‌بين است و كسي است كه حرف خود را با منطق و استدلال مي‌زند، آن هم مؤثر و تأثيرگذار، اما از نظر سياسي متأسفانه امروزه فضايي ايجاد شده كه انسان از بي‌حرمتي‌هايي كه نسبت به ايشان روا مي‌دارند متأثر ميشود. در حالي كه ايشان، هم در عرصه‌هاي اجرايي و مديرّيتي، هم در زمينه‌هاي مبارزاتي و هم در حوزه‌هاي علمي و تئوريك منشأ آثار و صاحب تجربه‌هاي گرانقدري بوده و هست.
دعايي به شفقنا تصريح مي‌كند: اگر اين مهم آسيب‌شناسي شود و نسبت به انديشه‌ها، متفكرين و شخصيت‌هاي برجسته جهان اسلام و تشيع در ايران و در هر جاي دنيا، عملاً توجه كافي نشان دهيم، به نحوي كه مطالب و انديشه‌هاي آنها منتشر شود، آنگاه مي‌توان در معرفي و ترويج مكتب اسلام و تشيع، به زبان روز و با عنايت به اقتضا‌آت زماني و مكاني بسيار تأثيرگذارتر بود و اميدوارتر و فعال‌تر و زنده‌تر و عقلاني‌تر عمل كرد.
شفقنا تقریب مذاهب و دوری از تعصب را وجه عمل قرار دهد
مدير مسئول روزنامه اطلاعات در ادامه درباره راه‌اندازي سايت شفقنا در حوزه تشيع با اشاره به شناختش از حاميان اين رسانه، نسبت به روشن بودن آينده آن اظهار اميدواري مي‌كند و با تأكيد بر تقريب بين مذاهب اسلامي و دوري از تعصب مي‌گويد: يك زماني شفقنا، پايگاه خبري محض است و صرفاً كار خبري مي‌كند، اما يك وقت مي‌بينم كه فعاليت ايدئولوژيك هم انجام مي‌دهد. فعاليت ايدئولوژيك بدين معنا كه رسالتي دارد و با توجه به آن رسالت كار خود را پيش مي‌برد. در چنين مرحله‌اي، نگراني بيشتر از بابت اين است كه مبادا تعصب نسبت به يك جريانِ مقدسي چون مكتب فكري تشيع و آرمان‌هاي آن، خداي ناكرده با اصل اساسي و مهمي مانند تقريب بين مذاهب اسلامي تضادّي پيدا كند.
دعايي با تأكيد بر اينكه براي پيگيري رسالت جهاني اسلام و حركت جهان شمول آن، بايد از محدودة مسائل اهل تشيع و تسنن، پا را فراتر نهيم. او، اين رسالت را بار سنگيني مي‌داند كه از زمان مرحوم آيت‌الله بروجردي برروي دوش مسلمانان و به ويژه اهل تشيع قرار دارد و مي‌افزايد: نگراني از اين‌رو وجود دارد كه مبادا، تعصب ورزيدن و تكيه بر يك جريان، برنامه‌ها و اهداف آن بزرگواران را تحت‌الشعاع قرار دهد.
بیان مظلومیت شیعیان امری ضروی است
مدير مسئول روزنامه اطلاعات، بيان مظلوميت شيعيان را امري ضروري تعريف مي‌كند و در اين باره مي‌گويد: سال‌هاست شيعه‌كشي و اتفاقاتي از اين دست در پاكستان رخ مي‌دهد و براي تضعيف تشيع و شيعيان در آن‌جا به شكل‌ها و شيوه‌هاي نويني فعاليت ميشود. به عنوان نمونه، آنها، عزاداري‌ها، نماز جمعه‌ها و كاروان‌هاي شيعه را هدف حمله و هجوم قرار مي‌دهند و مشابه آن نيز در عربستان و مناطق شيعه‌نشين ديگر رخ مي‌دهد. از اين‌رو، ضرورت ايجاب مي‌كند كه پايگاه پيروزمند و تأثيرگذار و زمان‌شناس و جهان‌شناسي بتواند مظلوميت شيعه در هر جاي جهان را به صورت مكتوب و مستدل و حتي مصوّر بيان كند و موجوديت خشن سلفي‌ها و وهابي‌ها را نيز به تصوير بكشد.
دعايي در اين باره يك نكته ديگر را بسيار مهم و حائز اهميت مي‌داند و بيان مي‌كند: در كنار اطلاع‌رساني‌ها و دفاع از كيان تشيع، بايد از برخي تبليغات يا برخي فعاليت‌هاي شبه مذهبي مثل فعاليت‌هاي همراه با سبّ خلفا يا عزاداري‌هاي خشن مانع شد. اين كارها نارواست و تحريك‌كنندة مخالفان هم هست. چرا كه آب به آسياب دشمن ريختن است و سبب وهن شيعه و صاحبان اين مكتب پر ارزش ميشود.
برخي از اقدامات به اسيدي مي‌مانند بر چهرة اسلام
دعايي با اظهار تأسف از اينكه مشي برخي از سايت‌هاي شيعي يا برخي از عزاداري‌ها، در مَثَل به اسيدي مي‌مانند كه بر چهرة اسلام پاشيده ميشود و مكتب روشن تشيع را از بن و پايه مي‌سوزاند، بيان مي‌كند: البته در سايت زير نظر شما گروه با تجربه‌اي كار را مديريت مي‌كنند كه خود سبب خرسندي و خوش‌بيني نسبت به آيندة اين كار است.
اظهار تأسف دعایی از بی‌حرمتی به هاشمی
دعایی، مدیر مسئول روزنامه اطلاعات كه از دوران امام خمینی(ره) تاكنون نماینده ولی فقیه در روزنامه اطلاعات بوده، یكی از میانه‌روترین اصحاب رسانه در ایران شناخته می‌شود و تجربیات ارزشمندی در ترسیم راهبردهای رسانه‌ای دارد.
۱۳۹۰/۱۲/۲۷
